Từ phân hiệu nhỏ đến điểm sáng của giáo dục Thủ đô

Ký ức những ngày đầu về ngôi trường trong cô Bạch Thị Ái, lúc ấy là giáo viên trẻ của trường, vẫn còn nguyên vẹn. Cô kể, vào những năm đầu thập niên 70 của thế kỷ XX, vùng Phú Xuyên, xã Phượng Dực vẫn còn là mảnh đất chiêm trũng, sương sớm vương lúa, đường làng trơn trượt, cột điện thưa thớt. 

Trường THPT Đồng Quan ra đời nhằm phục vụ nhu cầu học tập của con em 9 xã miền Tây huyện Phú Xuyên, 7 xã phía Nam huyện Thường Tín và 1 xã giáp ranh của huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Tây (cũ). Sau này có thêm một số trường THPT lân cận được thành lập, nhà trường chủ yếu phục vụ nhu cầu học tập của con em các xã miền Tây huyện Phú Xuyên.

Tiền thân của Trường THPT Đồng Quan là phân hiệu cấp III A Phú Xuyên đặt ở xã Hoàng Long. Cơ sở vật chất của nhà trường những ngày đầu thành lập rất đơn sơ giản dị, là 2 dãy nhà cấp 4 với phòng học tranh tre, mái lá ẩm thấp. Giáo viên biên chế chính thức của phân hiệu chỉ có 11 thầy cô, các bộ môn sử, địa, ngoại ngữ, thể dục đều thiếu. 

Các thầy, cô từ tỉnh xa về công tác được nhà trường sắp xếp chỗ ở tại 5 gian nhà gianh trát đất, mỗi gian lại được ngăn làm đôi, ngay trước cửa vườn rau, ao bèo để các thầy, cô có thể tự tăng gia phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngày.

Giáo viên thiếu, nhiều thầy cô phải kiêm nhiệm, nhưng chính trong điều kiện đó, những người thầy tâm huyết, yêu nghề vẫn bám trụ, vượt qua gian khó dựng xây ngôi trường ngày càng phát triển. 

Năm 1975, trường chuyển về thôn Phượng Vũ, xã Phượng Dực với cơ sở vật chất được xây mới gồm 2 dãy lớp học lợp ngói, khu văn phòng, khu tập thể giáo viên, nhà trẻ, 2 xưởng trường,... đều sáng, sạch đẹp. Khi đó, trường mang tên cấp 3 Cần Thơ, sau đổi tên là cấp 3 Đồng Quan vào năm 1977 và giữ nguyên đến hiện nay. Cũng từ đây, bao thế hệ học trò của vùng quê chiêm trũng này được tiếp cận tri thức trong điều kiện khang trang hơn.

Trường từng bước ổn định và trưởng thành. Nguyên Hiệu trưởng Lê Văn Dũng - người dẫn dắt nhà trường nhiều năm - cho biết: Trải qua nhiều thăng trầm cùng với tình hình xã hội và kinh tế của đất nước, lúc khó khăn cũng như khi thuận lợi, trường luôn nhận được sự quan tâm của các cấp chính quyền. Năm 2012, trường được sửa sang, xây mới, chuyển mái ngói sang mái bằng, với các khu nhà từ 2 tầng đến 3 tầng.

Đầu năm 2015, với nguồn kinh phí xã hội hóa giáo dục từ chính quyền các xã trong khu vực, các cựu học sinh thành đạt, các doanh nghiệp, các thầy cô giáo và những nhà hảo tâm, trường đã cải tạo, xây dựng khu cổng trường mới, làm đẹp thêm cảnh quan nhà trường. Để hôm nay, Trường THPT Đồng Quan khang trang với những lớp học hiện đại, đội ngũ giáo viên tâm huyết và học sinh năng động, làm nên một diện mạo mới. 

Từ 5 lớp khi thành lập phân hiệu, đến nay quy mô nhà trường ổn định từ 34 đến 36 lớp, tổng số học sinh hằng năm từ 1.500 đến 1.650 em. Giữa vùng chiêm trũng nghèo khó, Trường THPT Đồng Quan hôm nay đã trở thành một điểm sáng của giáo dục Thủ đô.

Truyền dạy tri thức, vun đắp ước mơ

Nhà trường quan tâm sát sao đến học sinh gặp hoàn cảnh đặc biệt. Mỗi giáo viên đều coi việc giúp đỡ, kèm cặp học trò là trách nhiệm của mình. Chính sự tận tâm ấy đã tạo nên một môi trường học tập giàu tình người. “Thủ khoa nhà nghèo” Nguyễn Phương Nam, cùng anh trai sinh đôi Nguyễn Ngọc Hòa, là một trong những ví dụ cho sự tận tâm của thầy cô và nỗ lực của học sinh trong Đồng Quan. 

Xuất thân từ hoàn cảnh khó khăn, được ông bà nội nuôi dưỡng, cả hai anh em đều học giỏi, chăm ngoan, nhiều năm liền đạt danh hiệu học sinh giỏi cấp thành phố, rồi cùng đỗ thủ khoa vào 2 trường đại học lớn năm 2014 là Đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội) và Đại học Kiến trúc. Đó cũng là minh chứng cho truyền thống hiếu học mà Đồng Quan luôn gìn giữ.

Góp phần vào sự thành công của học trò là những tổ chuyên môn - nơi đặt nền tảng vững chắc cho chất lượng dạy và học của trường. Trong lời kể của nhiều giáo viên cũ, thấy rõ một điều, ở Đồng Quan, dù dạy môn tự nhiên hay xã hội, ai cũng nặng lòng với nghề. 

Tổ Hóa - Sinh - Công nghệ được nhắc đến như một tập thể đoàn kết, luôn khuyến khích học sinh tìm tòi, khám phá kiến thức, đưa các em đến gần hơn với khoa học thực hành. Thầy cô tổ Địa - Tin - Giáo dục công dân luôn mang “ngọn lửa tuổi trẻ” đến từng tiết học, kiên trì đổi mới phương pháp, truyền cảm hứng cho học sinh.

Giữ vai trò trụ cột trong phong trào thi đua “Dạy tốt - Học tốt” của trường là các thầy cô trong tổ Toán - Tin luôn chú trọng đổi mới phương pháp dạy học, khai thác tốt thiết bị, ứng dụng công nghệ thông tin vào bài giảng, giảng dạy vững chuyên môn, tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi. 

Tổ Ngữ văn nhiều năm liền là đơn vị duy trì nền nếp dạy học ổn định, có nhiều giờ giảng được đánh giá cao trong các đợt thao giảng, hội giảng cấp trường, cấp cụm. Học sinh được truyền cảm hứng từ những tiết học ấy, sau này nhiều người trở thành sĩ quan quân đội, cán bộ quản lý, doanh nhân, nhà giáo, phóng viên, cán bộ nghiên cứu, tiếp nối mạch nguồn tri thức mà thầy cô vun đắp. 

Điểm nổi bật của tổ Sử - Anh là tinh thần say mê nghiên cứu. Nhóm thầy cô dạy sử luôn biết “kể chuyện” lịch sử một cách sinh động, giúp học sinh không chỉ ghi nhớ sự kiện mà còn cảm nhận được chiều sâu của những trang sử dân tộc; trong khi nhóm thầy cô dạy tiếng Anh không ngừng nghiên cứu để bắt kịp xu thế phát triển của việc dạy tiếng Anh trên thế giới, bám sát theo lộ trình đổi mới dạy học ngoại ngữ của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Mỗi tổ chuyên môn là một mảnh ghép hoàn hảo trong bức tranh Đồng Quan - nơi tri thức không chỉ được giảng dạy mà còn được gieo trồng, nuôi dưỡng bằng tình người. Không chỉ là nơi truyền dạy tri thức - Đồng Quan còn là nơi vun đắp ước mơ. Những thế hệ học trò ở đây, dù xuất phát từ vùng quê còn nhiều vất vả, vẫn vươn lên bằng nghị lực và niềm tin. 

Câu chuyện về thủ khoa Lê Đức Duẩn đỗ Trường Đại học Dược Hà Nội với 29 điểm năm 2012 trong hoàn cảnh bố và anh trai lần lượt qua đời vì căn bệnh ung thư, từng 2 lần phải bỏ học vì nhà quá nghèo luôn được thầy cô nhắc tới. 

Chia sẻ về câu chuyện của mình, Lê Đức Duẩn xúc động: “Trong suốt thời gian theo học tại mái trường Đồng Quan, tôi luôn nhận được tình cảm, sự chỉ bảo ân cần của các thầy cô. Chính các thầy cô đã vun đắp cho ước mơ của tôi, khơi lên trong tôi khát khao về lý tưởng sống, về nghề nghiệp tương lai; giúp tôi tiếp cận tri thức, các thầy cô còn dạy tôi về lẽ sống, đạo lý làm người”.

Qua năm tháng, Đồng Quan trở thành ngôi nhà chung của biết bao thế hệ thầy trò. Mỗi dịp kỷ niệm, trong không gian những tán xà cừ xanh rợp lá của ngôi trường, những cựu học sinh trở về, gặp lại thầy cô, bạn cũ, nhắc nhau về những năm tháng cùng học và mơ ước bên dãy lớp ngói đỏ thuở nào hay những phòng học hiện đại như hôm nay. 

Thầy Nguyễn Thanh Bình - cựu học sinh của ngôi trường Đồng Quan và nay là hiệu trưởng nhà trường - chia sẻ: “tôi đã chứng kiến bao thế hệ rời đi từ mái trường này mang theo những ước mơ, khát vọng. Đồng Quan hôm nay đã vững vàng trên hành trình phát triển, nhưng đó chưa phải là điểm dừng, mà là chặng tiếp nối. Tôi tin vào những mùa xanh mai sau, những mùa xanh đưa ngôi trường vươn xa hơn trong hành trình vun đắp tri thức, đóng góp cho quê hương, Tổ quốc”./.