Tháng tư rồi, tôi có dịp may mắn được tham gia chuyến hải trình thăm một số đảo thuộc quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1/15 (Trạm dịch vụ kinh tế - khoa học - kỹ thuật Phúc Nguyên 2).

Đoàn công tác xuất phát từ Cảng Cát Lái (thuộc hệ thống Tân Cảng Sài Gòn), cũng là nơi đóng quân của Lữ đoàn 125 - tiền thân là Đoàn 759 (Đoàn tàu không số anh hùng), đơn vị tạo nên con đường huyền thoại mang tên Bác Hồ - đường mòn Hồ Chí Minh trên biển; có nhiệm vụ mở tuyến đường chiến lược trên Biển Đông để vận chuyển vũ khí, phương tiện, trang, thiết bị kỹ thuật và lực lượng chiến đấu chi viện cho chiến trường miền Nam ruột thịt. 

Trước chuyến đi, buổi lễ tưởng niệm, tri ân công lao của các anh hùng liệt sĩ đã anh dũng hy sinh trên những chuyến tàu không số diễn ra trang nghiêm, long trọng. Sau đó, trên chiếc tàu quân y 561 (tàu y tế hiện đại đầu tiên của Việt Nam), chúng tôi xuôi theo sông Sài Gòn tiến thẳng ra biển trong sóng yên gió lặng của những ngày tháng tư. 

Thực tế, so với các chuyến đi khác, hải trình ra Trường sa luôn là thử thách khó khăn, nắng nóng thường gay gắt, khiến nhiều người nhanh xuống sức, đặc biệt với những người thường xuyên say sóng, cũng chỉ có lòng yêu biển đảo thiêng liêng, dạt dào mới là chất xúc tác, động lực lớn để mọi người vượt qua.

Trong suốt hải trình, tổ phục vụ đoàn là lực lượng vất vả nhất, các anh phải dậy sớm, chuẩn bị bữa ăn trong ngày cho hơn 200 thành viên đoàn, mỗi ngày 4 bữa. Các anh không được đào tạo bài bản, chủ yếu tự học hỏi, tìm tòi, mày mò để thực hiện. 

Boong tàu là không gian sôi động, nơi diễn ra nhiều chương trình giao lưu nghệ thuật giữa các thành viên đoàn công tác xoay quanh chủ đề hành trình vì biển, đảo quê hương, những phần trình diễn, khúc hát đặc sắc, lắng đọng tô thắm thêm tình yêu, niềm tự hào về quê hương đất nước, biển, đảo...

Ngày thứ hai trên tàu, sóng lớn và nhiều hơn, nhiều người bị say sóng ủ rũ, mệt mỏi. Tuy vậy, cảm giác mong ngóng được đặt chân lên những hòn đảo tươi đẹp, gặp gỡ chiến sĩ và nhân dân kiên cường luôn là động lực để mọi người gắng gượng. 

Chuyến đi này, chúng tôi được thăm, làm việc tại một số đảo chìm, như Cô Lin, Đá Tây C, Đá Đông A và các đảo nổi Sinh Tồn và Trường Sa, cùng với nhà giàn DK1 sừng sững giữa biển khơi. Quân và dân trên từng điểm dừng chân đều thể hiện một lòng sắt son vì chủ quyền biển đảo của Tổ quốc, dù phong ba bão táp, giữa biển khơi mênh mông. 

Bình mình vừa lên trước mũi thuyền, chúng tôi bước chân đến hòn đảo đầu tiên. Đảo Sinh Tồn hiện lên từ xa, rồi dần to hơn, gần hơn và hòa cùng màu trong xanh của nước lấp lánh, tạo ra khung cảnh đồng nhất giữa trời, biển và đất. Quân, dân trên đảo nhiệt tình đón tiếp đoàn cùng hàng cây xanh dọc bờ biển rì rào trong gió. 

Hòn đảo đẹp được xây dựng khang trang, các hộ dân có mái ấm mới tốt hơn trước. Những mái nhà lợp ngói đỏ, cổng được thiết kế cùng kiểu tạo thành kiến trúc thống nhất. Vùng tăng gia sản xuất của các chiến sĩ trồng nhiều rau trái, cung cấp lương thực sạch cho nhân dân. Tất cả cùng vẽ nên bức tranh nhịp sống sinh động, nhiều màu sắc của quân và dân trên đảo.

Khi đến với đảo chìm Cô Lin, chúng tôi được trải qua nhiều cung bậc cảm xúc đáng nhớ, bởi đây là thành trì thiêng liêng của Hải quân nhân dân Việt Nam, gắn với trận chiến Gạc Ma ác liệt, nơi 64 chiến sĩ đã mưu trí, anh dũng hy sinh để bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc. 

Trước khi lên đảo Cô Lin, Lễ kỷ niệm, tri ân những cống hiến của 64 chiến sĩ đã hy sinh ở Gạc Ma được tổ chúc trong không khí nghiêm trang, xúc động. Nhiều người không kìm được nước mắt khi nghe lại sự anh dũng chiến đấu của các anh đến phút cuối cùng, sự mưu trí lái thuyền về phía đảo chìm Cô Lin để đánh dấu chủ quyền, hình ảnh quấn lá cờ Tổ quốc đẫm máu trước khi nằm lại với biển cả của đất nước... 

Vững chãi nhiều ngày tháng làm công tác canh gác trên đảo Cô Lin, chiến sĩ Đoàn Quang Thụy (quê Ninh Bình) chia sẻ, cá nhân anh có niềm vinh dự lớn, khi được trở thành người lính hải quân thực hiện nhiệm vụ trực tiếp bảo vệ biển đảo, càng tự hào hơn khi đây là lần thứ tư anh được giao nhiệm vụ này. 

Tôi hỏi anh, giữa trùng khơi sóng gió hiểm nguy, mênh mông đến vậy, động lực nào giúp anh luôn hứng khởi, tươi vui trong khi vẫn phải dốc sức hoàn thành tốt nhiệm vụ quan trọng, lớn lao của đất nước. 

Anh cười tươi chỉ tay vào mảnh đất giáp ranh giữa nước biển với cát mịn ngay dưới chân và nói: “đây, động lực đây chứ đâu, vì đây là đất của Tổ quốc mình, nên nghiễm nhiên mình phải dốc sức bảo vệ, giữ lấy”!

Đến với đảo Trường Sa - trung tâm hành chính huyện Trường Sa - thấy thay đổi rất nhiều so với trước. Nhiều người từng công tác trên mảnh đất này hoặc đã đến đây thăm quan khi trở lại đảo ít nhiều sẽ bị “ngợp” và phải mất chút thời gian mới định hình lại được khu vực và đường đi trên đảo. 

Giờ đây, những mái nhà lợp ngói hồng nằm sát nhau được xây dựng, nhiều cung đường đẹp, cây cối xanh tươi mơn mởn mọc hai bên đường. Đảo đông đúc hơn trước. Sự thay đổi tích cực, tươi mới này là mồ hôi, nước mắt của biết bao chiến sĩ, nhân dân yêu biển, đảo của Tổ quốc. 

Anh Nguyễn Minh Tâm - hộ dân số 5 trên đảo Trường Sa - cho biết, cuộc sống nơi đây không có nhiều khó khăn bởi mọi người luôn nhận được nhiều sự hỗ trợ nhiệt tình của cán bộ, chiến sĩ trên đảo; nhiều đoàn công tác thường xuyên đến thăm, động viên; các hộ dân cũng chủ động tăng gia sản xuất, trồng rau, nuôi gà phục vụ nhu cầu thường nhật. 

Khí hậu trên đảo 2 mùa nắng mưa rõ rệt, vào tháng 11, 12 sương muối nhiều khiến việc sản xuất nông nghiệp gặp chút khó khăn nhưng được khắc phục bằng cách xây dựng các lớp lưới hoặc ni lông che chắn. Đặc biệt, nhân dân trên đảo luôn là lực lượng chủ động trong nhiệm vụ giữ gìn, bảo vệ biển, đảo, từng tấc đất của Tổ quốc, xây dựng đảo tươi đẹp hơn từng ngày...

Những chuyến đi Trường Sa cũng là dịp hiếm có để nhân dân mọi miền Tổ quốc gửi gắm tình cảm vật chất lẫn tinh thần giá trị, thiết thực động viên đến chiến sĩ và nhân dân đang ngày đêm sinh sống, canh gác vùng biển đất nước. 

Chị Nguyễn Thị Hải Liên - giảng viên Đại học Y dược Thành phồ Hồ Chí Minh - chia sẻ, dù đã bỏ lỡ nhiều cơ hội đến với Trường Sa, chị vẫn luôn mong ngóng đợi đến ngày thực hiện được chuyến đi, bởi chị biết rằng nơi đảo xa luôn có các anh chiến sĩ đang ngày đêm giữ gìn từng tấc đất, thước biển, đứng đầu sóng ngọn gió, gánh vác trách nhiệm đầu tiên trong bảo vệ biển, đảo thiêng liêng. 

Điều khiến chị ấn tượng nhất là ý chí bất khuất, kiên định, tinh thần yêu nước thể hiện ở từng hành động, hình ảnh của các chiến sĩ và nhân dân nơi đây. Những điều tuyệt vời chị được tận mắt chứng kiến ấy không khác gì so với những điều được học, được đọc trong quá khứ. 

Đơn vị chị lần này đã trao tặng những món quà giá trị, 400 triệu đồng cho quân và dân trên đảo, qua đó, chị mong rằng nhân dân hãy luôn giữ vững niềm tin và dành tình cảm, tinh thần để cùng góp phần hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ, xây dựng biển, đảo ngày một tươi đẹp hơn.

Trong chuyến hải trình này, tôi được xếp chung phòng với các nhà báo cùng nhiều văn, nghệ sĩ. Đại tá Nguyễn Đăng Bảy - một nhà báo, nhà văn thuộc Báo Biên phòng - chia sẻ, đời làm báo nên ít nhất ghé thăm Trường Sa từ 3 đến 5 lần, qua đó mới cảm nhận rõ được sự linh thiêng, vẻ đẹp cũng như từng câu chuyện, vấn đề nơi đây. 

Nhiếp ảnh gia Hoàng Thế Nhiệm là một tên tuổi quen thuộc trong làng nhiếp ảnh nghệ thuật, được nhiều người biết đến với mảng đề tài ảnh phong cảnh, phủ sóng ảnh lịch nhiều năm qua. Ông tâm sự rằng, gần đây, Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh mới có suất đi Trường Sa, tuy thế, đến lần thứ 3 đăng ký thì bản thân mới được chấp nhận. 

Trước hải trình, ông xác định sẽ cố gắng làm những gì người khác chưa làm, bởi chủ đề về biển, đảo đã được khai thác rất sâu, trên nhiều khía cạnh và đạt hiệu quả tốt. 

Ông muốn khơi gợi được những cách nhìn mới mẻ, ấn tượng hơn về một chủ đề thiêng liêng, quan trọng; tình yêu biển đảo là định hướng chung, bất biến, nhưng các kỹ thuật, thủ thuật trong tác nghiệp sẽ được sử dụng linh hoạt, thậm chí phức tạp hơn, như tập trung vào khía cạnh chân dung, hình ảnh bàn tay người chiến sĩ, các hoạt động mới như chạy bộ Trường Sa... 

Còn theo chia sẻ của họa sĩ Châu Ngọc Hùng - Chi Hội trưởng Chi hội Mỹ thuật tỉnh Tiền Giang, người đã thực hiện chuyến đi Trường Sa 2 lần trước đó - cá nhân ông luôn muốn nhìn tận mắt sự thay đổi trong cuộc sống của người chiến sĩ qua từng giai đoạn, có gì đó vui tươi, no đủ hơn không và mình muốn mang niềm vui nho nhỏ đến với đời sống thường nhật cho người lính. 

Nhìn những khuôn mặt còn trẻ trung, tươi tắn, ở đất liền có thể vẫn ở tuổi ăn, tuổi ngủ mà đã phải gánh vác trọng trách lớn khiến ông rất xúc động, khâm phục. Ông cũng mong muốn có được những phút giây ngắm bình yên nơi biển, đảo tươi đẹp và mong rằng sự bình yên đó sẽ là mãi mãi được bảo vệ, duy trì... 

Trong khi đó, các nhạc sĩ say sưa trò chuyện trong ngày, nhưng đêm về lại say mê sáng tác những bản nhạc mới ca ngợi người lính Trường Sa, rằng “em nghe không tiếng sóng phía Hoàng Sa, Trường Sa...”!

Suốt chuyến hải trình, đối với tôi, những gương mặt, giọt mồ hôi, làn da rám nắng, ánh mắt quyết liệt, khảng khái,... nhưng cũng chất chứa nỗi niềm, tình yêu với biển, đảo quê hương của các anh chiến sĩ, lính đảo ngày đêm đứng đầu sóng ngọn gió, canh giữ, bảo vệ chủ quyền của đất nước là thứ đã gặp, khó quên. 

Nét buồn hiện lên thoáng qua trên gương mặt các anh khi chúng tôi rời đảo, hình ảnh chia tay xúc động ở cầu cảng, những cái ôm nghĩa tình, cái bắt tay gắn kết, đoàn công tác và nhân dân cùng hát vang “Khúc quân ca trường ca” khiến ai nấy đều lưu luyến, bịn rịn, bồi hồi... 

Những giây phút đó, thực sự xúc động, cả chuyến hành trình, dường như tất cả con tim người Việt, dù ở ngành nghề, lứa tuổi, công việc gì,... đều một lòng yêu thương, tự hào và sẵn sàng cống hiến vì biển, đảo quê hương. 

Chuyến đi này tôi thấm thấm thía những dòng chữ “đảo là nhà, biển cả là quê hương” và càng vững niềm tin rằng tình yêu quê hương luôn rạo rực trong mỗi trái tim con người Việt Nam, là vũ khí, động lực quan trọng nhất canh giữ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc./.