Kỳ 2: Khi Bí thư Đảng ủy xã nhắn tin cho Bí thư Tỉnh ủy

Chiều ngày 22-7, khi sóng lũ trên sông Nậm Nơn tàn phá xã Mỹ Lý cũng là thời điểm thác lũ từ khe Na Hỉ, Huồi Xá trút xuống xã Nhôn Mai. Một ngày sau, giữa bốn phía làng bản bị chia cắt, ông Mạc Văn Nguyên - Bí thư Đảng ủy xã Nhôn Mai - mở điện thoại nhắn tin về Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An Nguyễn Đức Trung để báo cáo và đề xuất phương án cứu dân. Ông Trung gọi điện lại ngay. Cuộc gọi gấp, gọn của Bí thư Tỉnh ủy cũng đủ sức động viên và mở hướng cho cán bộ xã Nhôn Mai vững vàng bám trụ, giúp dân bản từng bước thoát nạn lũ.

9 “mũi” hướng về 21 bản làng

Ông Nguyên kể lại, để nhắn được tin về cho Bí thư Tỉnh ủy lúc 13h ngày 23-7 không hề dễ. Bởi lúc đó, trung tâm xã Nhôn Mai mất điện, không có sóng viễn thông, ông phải đi tới bản Xa Mặt, cách 5 cây số tìm nơi có điểm “sóng rớt” mới nhắn tin được. Viết tin cẩn trọng, gửi rồi nhưng còn phải ngồi chờ 30 phút, tin nhắn “chạy xong” mới yên tâm.

Mục đích của tin nhắn nhằm thông báo diễn biến xấu nhất của trận lũ xảy ra bất ngờ tại xã mới sáp nhập, giáp biên giới Việt Nam - Lào và xin phương án khắc phục.

Vì sợ tin nhắn dài, khó gửi nên ông Nguyên chỉ viết nội dung cần thiết nhất để Bí thư Tỉnh ủy biết, cho hướng chỉ đạo sát thực: 73 nhà bị trôi, 300 hộ phải di dời do nguy cơ sạt lở, một cụ bà người Mông bị tử vong do đất đá vùi lấp. Hai cầu treo bị trôi. Đường 16 (đường vành đai biên giới) bị đứt gãy, sạt lở nhiều đoạn. Toàn bộ 21 bản của xã Nhôn Mai bị cô lập.

Nhắn xong, ông Nguyên đứng ngồi không yên do hồi hộp, bởi từ hồi làm Trưởng ban Tổ chức huyện ủy Tương Dương (trước sáp nhập) chưa bao giờ ông “dám” nghĩ chuyện mình nhắn tin cho Bí thư Tỉnh ủy.

Nhưng thay vì hồi hộp, ông chợt mừng khi Bí thư Tỉnh ủy gọi điện lại. Trước hết, Bí thư động viên, mong anh em cán bộ xã mới cố gắng quản lý tốt địa bàn rộng sau sáp nhập với hơn 300km², gần 8.000 nhân khẩu thuộc 21 bản (4 bản biên giới). Quản lý tốt và dấn thân tốt trong gian khó để giúp dân sau lũ. Tỉnh sẽ có phương án tiếp cận Nhôn Mai sớm nhất. 

Đoạn cuối, Bí thư Tỉnh ủy dặn thêm: “có việc gì cần kíp thì cứ nhắn tin, gọi điện thoại trao đổi trực tiếp với Bí thư. Không có gì phải ngại”.

Ông Nguyên còn nhớ cảm nghĩ của mình sau khi nghe điện thoại của Bí thư Tỉnh ủy là, “trao đổi gấp, gọn của Bí thư trong vài ba phút nhưng có sức nặng ngang nội dung truyền đạt trong một cuộc họp trực tuyến”.

Ông kể, ngay ngày hôm sau, Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã họp nhanh và thành lập nhanh 9 “mũi” công tác do 9 ủy viên ban thường vụ phụ trách. 9 mũi khẩn trương đi về 21 bản của xã, trong đó Bí thư Đảng ủy xã phụ trách một mũi.

“Trước khi xảy ra lũ, có bản chỉ đi mất 40 phút xe máy nhưng sau lũ phải đi 6 tiếng. Xa nhất là bản Pà Kháo, Xiêng Coọc, tầm 45 cây số thì đi cả ngày”, ông Nguyên nêu một dẫn chứng về sự vượt khó để đến với dân bản trong hoạn nạn.

Từ thiệt hại do 9 tổ công tác ghi nhận, ông Nguyên báo cáo về tỉnh. Ngày 25-7, một chiếc máy bay trực thăng của Bộ Quốc phòng đến thả hàng cứu trợ nhưng không có điểm hạ cánh an toàn nên quay về.

Chiều cầu phao mới

Cán bộ xã Nhôn Mai đang xoay trở mọi cách để cứu dân thì nghe tin bên xã Mỹ Lý đã thông đường. Hàng cứu trợ trong, ngoài tỉnh đã kịp tập kết ở Mỹ Lý.

Mỹ Lý cách Nhôn Mai gần 50 cây số nhưng đường vành đai bị đất đá vùi lấp nhiều đoạn do sạt lở, ông Nguyên tự cắt cử mình cùng 2 đồng nghiệp Ngân Văn Tú (Phó Văn phòng đảng ủy), Lữ Xuân Hà (Phó Bí thư thường trực đảng ủy) mở đường rừng sang Mỹ Lý. 

Có chặng, phải khiêng xe máy. Có chặng phải lội trong bùn lầy. Có chặng dùng thuyền đuôi én. Có chặng dìu nhau bên vách đá để cuối cùng dựng trạm tiếp nhận hàng cứu trợ tại bản Xốp Tụ thuộc xã Mỹ Lý.

Vừa đi, ông Nguyên vừa động viên 2 đồng nghiệp bởi nhà của 2 người này ở xã Tam Thái, huyện Tương Dương trước sáp nhập đã bị lũ cuốn trôi. 

Ông Nguyên bảo, chuyến đi đó vô vàn cực nhọc nhưng rồi ba anh em đều phấn chấn vì đó là “tuyến đường” mới giúp lực lượng công an, biên phòng, dân quân xã Nhôn Mai kịp đưa hàng cứu trợ về giải cứu cho dân.

“Sau cuộc nhắn tin với Bí thư Tỉnh ủy, có lần ông còn gọi điện cho cả Chủ tịch tỉnh?”, chúng tôi hỏi.

“Hôm 27-7 tại Xốp Tụ, chúng tôi được nhận 20 cái nhà bạt do Ủy ban nhân dân tỉnh cấp từ nguồn của Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh. Biết xã Mỹ Lý cùng cảnh đang cứu trợ, giúp dân bản hồi sinh, tôi mạnh dạn gọi điện thoại cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Lê Hồng Vinh. Nội dung cuộc gọi, xin đề xuất chia xẻ cho xã Mỹ Lý 10 nhà bạt". Nghe xong, Chủ tịch tỉnh nói: “thế thì tốt quá. San xẻ ngay cho Mỹ Lý. Nếu cần gì nữa cho bà con thì cứ gọi về, tỉnh sẽ chỉ đạo hỗ trợ kịp thời. Quan trọng là anh em cán bộ xã đi sâu, nắm chắc tình hình đời sống người dân để tỉnh có phương án cơ động, giúp đỡ nhanh, chính xác và hiệu quả”.

Những ngày sau, nhiều chuyến hàng cứu trợ đã kịp đến với bà con Nhôn Mai theo tuyến đường này.

Nhắc lại chuyện hồi sinh sau lũ, ông Nguyên dẫn chúng tôi đến bản Tân Mai để nhìn chiếc cầu treo mới được bắc qua Khe Hỉ đúng dịp kỷ niệm ngày Cách mạng Tháng Tám thành công (19-8).

Đây là 1 trong 2 cầu treo ở Nhôn Mai bị lũ cuốn trôi khiến bản thành ốc đảo. Để có cầu cho học sinh đi học, công an xã Nhôn Mai đã vận động quyên góp từ các nhà hảo tâm.

Tổ chức “Cộng đồng gia đình hạnh phúc bền vững Mặt Trời” ở Thành phố Hồ Chí Minh tài trợ 170 triệu đồng. Nguồn xã hội hoá khác 50 triệu đồng. Hai khoản tiền nhân ái đó đã giúp Nhôn Mai có một cầu treo mới, phá vòng vây ốc đảo bản Tân Mai.

Theo ông Nguyên, thời gian giúp làng bản hồi sinh sau lũ không thể chậm trễ. Thời gian đó tỷ lệ thuận với mong chờ của người dân. 9 “mũi” công tác vẫn nguyên tên gọi, tiếp tục bám sát bản làng. Anh em cán bộ xã vừa đi vừa bàn công việc và lên phương án giúp dân sao cho đạt hiệu quả.

Có sáng kiến, thành viên 9 “mũi” công tác phải đi đến từng nhà một để động viên, giúp đỡ dân nắm bắt thông tin từ ban quản lý thôn bản. 

Tình hình kinh tế ruộng vườn, gà lợn, máy cày cầm tay, các thiết bị sản xuất nông nghiệp, ki ốt kinh doanh của bà con cũng được anh em nắm chắc để gặp khó là gỡ ngay cho bà con. Anh em ai cũng hưởng ứng sáng kiến này.

“Bữa cơm trưa của chúng tôi cỡ 15h30 là chuyện thường. Mì tôm hoặc xôi chấm muối, chấm chẻo là yên bụng rồi”, ông Nguyên bộc bạch.

Cùng với sự ra đời chiếc cầu treo mới, cán bộ xã Nhôn Mai tìm đất dựng 10 nhà bạt cho 10 hộ dân ở bản Phá Mực bị mất nhà do lũ cuốn. Sau khi được hỗ trợ tiếp 20 nhà bạt mới, xã đã dựng thêm 3 nhà cho dân bản Phá Mực. Số nhà bạt còn lại sẽ được dựng khi xã tìm được đất cho người dân.

Kể chuyện dựng nhà bạt cho dân xong, chúng tôi theo ông Bí thư Đảng ủy xã Nhôn Mai về nơi ở của mình. Đó là một dãy nhà nhỏ bằng tôn được dựng lên phía sau trụ sở Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã nhôn Mai. Ông Nguyên và một số đồng nghiệp tạm ăn, nghỉ ở đây mặc cho mưa bão hay nắng nóng.

Khi chúng tôi nhắc lại chuyện, trước khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, ông Nguyên là Ủy viên Ban thường vụ, Trưởng ban Tổ chức huyện ủy Tương Dương nhưng vẫn tình nguyện “chọn” điểm công tác vùng sâu, vùng xa của vùng huyện rộng nhất nước.

Ông Nguyên cười: “cự ấy, vợ giận 2 - 3 tuần đấy. Tôi nói với vợ, mình là cán bộ huyện, giờ di chuyển về xã khó khăn thì sẽ có thêm nghị lực mới, cách nghĩ, cách làm mới thì mới đúng với cái chất của cán bộ hiện nay thì vợ mới chịu”./.

Kỳ cuối: Gian nan tìm đất dựng nhà cho dân

Cũng là việc cán bộ xã đi tìm đất dựng nhà cho dân do mưa lũ tàn phá như ở Mỹ Lý nhưng ở xã Mường Xén công việc này giống như một bài toán khó. Bài toán khó này cần có lời giải ngay mới có thể giúp người dân tạo dựng cuộc sống, hồi sinh sau lũ. Cán bộ xã Mường Xén và lãnh đạo tỉnh đã vào cuộc như thế nào để dân tin?