Cầu nối giữa lý luận với thực tiễn văn hóa

Vai trò của Tạp chí Cộng sản trong xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc thể hiện rõ trên các phương diện sau.

Một là, truyền thông về đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về văn hóa. Trên các ấn phẩm của Tạp chí Cộng sản, các quan điểm, chủ trương lớn về văn hóa được diễn giải sâu sắc, có hệ thống, giúp cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận thức đầy đủ về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của văn hóa đối với sự phát triển đất nước. 

Đặc biệt, Tạp chí bám sát các nghị quyết quan trọng của Đảng về văn hóa để đẩy mạnh tuyên truyền. Những luận điểm mới về văn hóa trong Văn kiện các kỳ đại hội của Đảng được Tạp chí rất quan tâm, hình thành các tuyến bài phân tích, luận giải thấu đáo; góp phần cung cấp những căn cứ khoa học để hình thành chủ trương, đường lối văn hóa của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về văn hóa.

Hai là, là diễn đàn trao đổi những vấn đề lý luận, thực tiễn về văn hóa, con người thời kỳ đổi mới. Tạp chí Cộng sản là diễn đàn học thuật uy tín, nơi các nhà khoa học, các chuyên gia văn hóa thể hiện kết quả nghiên cứu, quan điểm đa chiều, qua đó làm sáng tỏ những vấn đề mới đặt ra cho văn hóa dân tộc. 

Trong gần 40 năm đổi mới, xã hội Việt Nam chứng kiến nhiều biến chuyển giá trị văn hóa do tác động của kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Trên Tạp chí, nhiều bài viết đã phân tích sâu sắc sự biến đổi các giá trị văn hóa, đạo đức, chuẩn mực con người... Những phân tích này giúp bạn đọc nhận diện rõ thách thức đối với bản sắc văn hóa dân tộc trong bối cảnh mới, từ đó gợi mở các giải pháp gìn giữ và phát huy bản sắc. 

Bên cạnh những vấn đề văn hóa truyền thống như xây dựng đời sống văn hóa, môi trường văn hóa, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa..., những vấn đề lý luận mới về văn hóa, con người được bàn thảo trên Tạp chí, thu hút sự quan tâm của độc giả như công nghiệp văn hóa, kinh tế di sản, sức mạnh mềm văn hóa... 

Có thể khẳng định, Tạp chí Cộng sản vừa là “trường học lý luận”, vừa là diễn đàn quy tụ trí tuệ, tâm huyết của các chuyên gia, nhà khoa học bàn luận về định hướng xây dựng văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển mới của đất nước.

Ba là, định hướng tư tưởng, đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên lĩnh vực văn hóa. Trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, Tạp chí Cộng sản giữ vai trò “chiến sĩ xung kích” bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, trong đó có trận địa văn hóa. 

Các bài viết trên Tạp chí luôn kiên định lập trường tư tưởng, kịp thời phản bác những luận điệu sai trái, thù địch, xuyên tạc về văn hóa, lịch sử dân tộc. Với văn phong khoa học, khách quan nhưng kiên quyết, Tạp chí khẳng định những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc, góp phần giữ vững bản lĩnh văn hóa Việt Nam, giúp công chúng “miễn dịch” trước các ảnh hưởng độc hại, đồng thời tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại.

Bốn là, thúc đẩy giao lưu văn hóa, phát huy sức mạnh mềm văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế. Trong kỷ nguyên công nghệ số, Tạp chí Cộng sản chủ động ứng dụng các hình thức truyền thông mới để nội dung văn hóa - tư tưởng đến được với đông đảo độc giả hơn. 

Chuyên san Hồ sơ sự kiện (ra mắt số đầu năm 2006, năm 2023 ra mắt chuyên trang điện tử Hồ sơ sự kiện) là một ví dụ sáng tạo. Mỗi số tập trung phân tích sâu một chủ đề thời sự nổi bật trong nước hoặc thế giới, cung cấp thông tin “vừa nhanh nhạy, thời sự, vừa chuyên sâu, đa chiều, khách quan, chân thực” giúp độc giả hiểu rõ bản chất vấn đề. 

Tạp chí Cộng sản cũng mở rộng phạm vi ảnh hưởng ra quốc tế qua các phiên bản điện tử tiếng Anh, tiếng Trung, tiếng Lào, tiếng Tây Ban Nha, chủ động giới thiệu hệ tư tưởng tiến bộ và bản sắc văn hóa Việt Nam tới bạn bè thế giới.

Một số định hướng, giải pháp cần lưu ý

Để tiếp tục phát huy vai trò quan trọng của Tạp chí Cộng sản trên mặt trận văn hóa - tư tưởng trong giai đoạn mới, Tạp chí cần tiếp tục quan tâm một số định hướng giải pháp sau:

Thứ nhất, xây dựng đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên chất lượng. Để nâng cao chất lượng Tạp chí, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ chính trị trong tình hình mới, lãnh đạo Tạp chí cần tiếp tục xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên, biên tập viên của mình. 

Bên cạnh đó, Tạp chí cần chủ động mời những chuyên gia hàng đầu về văn hóa, các nhà nghiên cứu trẻ giàu triển vọng cùng cộng tác, hình thành đội ngũ tác giả chất lượng cao đóng góp thường xuyên.

Thứ hai, đẩy mạnh chuyển đổi số, tăng tính tương tác. Tạp chí Cộng sản cần tiếp tục đầu tư cho phiên bản điện tử, tận dụng triệt để các nền tảng số để lan tỏa nội dung. Việc bổ sung các hình thức truyền thông mới sẽ giúp những chủ đề lý luận khô khan trở nên sinh động, dễ tiếp nhận hơn, nhất là với công chúng trẻ. 

Bên cạnh đó, Tạp chí cũng nên tăng cường tính tương tác hai chiều - qua mục hỏi đáp, diễn đàn bạn đọc - sẽ tạo cầu nối để Tạp chí lắng nghe ý kiến từ cơ sở, từ đó điều chỉnh nội dung phù hợp và sát thực tiễn hơn.

Thứ ba, đa dạng hóa nội dung chuyên đề, chuyên san về văn hóa. Bên cạnh các chuyên trang hiện có, Tạp chí xem xét xuất bản thêm những chuyên đề chuyên sâu về văn hóa Việt Nam trong thời kỳ hội nhập. Mỗi chuyên đề nên tập trung luận giải một vấn đề văn hóa đang đặt ra bức thiết, đề xuất luận cứ khoa học phục vụ việc hoạch định chính sách văn hóa quốc gia. 

Chuyên san Hồ sơ sự kiện nên tiếp tục cập nhật những chủ đề sự kiện nóng gắn với văn hóa, qua đó kịp thời định hướng dư luận và cung cấp thông tin đa chiều, đáng tin cậy cho bạn đọc quan tâm đến lĩnh vực văn hóa.

Thứ tư, phát huy vai trò cầu nối giữa Đảng với giới văn nghệ sĩ và cán bộ văn hóa cơ sở. Tạp chí Cộng sản cần tiếp tục là tiếng nói tập hợp, đoàn kết đội ngũ văn nghệ sĩ, trí thức trong công cuộc chấn hưng văn hóa dân tộc. Tạp chí cần thường xuyên có các bài phỏng vấn, tọa đàm với những nghệ sĩ, nhà văn hóa tiêu biểu để lắng nghe tâm tư, kiến nghị của họ, đồng thời truyền tải đường lối, chính sách của Đảng đến giới văn nghệ sĩ. 

Mặt khác, tăng cường các bài phản ánh thực tiễn từ cơ sở, kịp thời biểu dương nhân tố tích cực, phê bình hạn chế, sẽ giúp tạo sự gắn kết giữa “ý Đảng” và “lòng dân” trong lĩnh vực văn hóa.

Thứ năm, giữ vững bản sắc lý luận chính trị kết hợp với văn phong gần gũi, giàu hơi thở cuộc sống. Sự chuẩn mực, uy tín lâu năm của Tạp chí chính là tài sản quý; do đó, mỗi cán bộ, phóng viên cần giữ gìn và phát huy tác phong làm việc nghiêm túc, cẩn trọng như các thế hệ tiền bối đã nêu gương. 

Mặt khác, Tạp chí cần nghiên cứu cải tiến về nội dung và hình thức để làm sao các bài lý luận chính trị về văn hóa vẫn hấp dẫn hơn với độc giả phổ thông, độc giả trẻ. Bên cạnh các bài viết sắc sảo về lý luận, giàu tính học thuật, hàn lâm cần có sự hiện diện của những bài viết với văn phong gần gũi, cách thể hiện sinh động, phản ánh kịp thời thực tiễn đời sống./.