Từ phun thuốc trừ sâu, bón phân cho tới gieo hạt giống, những chiếc drone ngày càng chứng minh vai trò quan trọng trong việc bao phủ diện tích rộng với thời gian ngắn. Nhờ đó, nhiều hộ nông dân có thể giảm chi phí lao động, đồng thời hạn chế tối đa tổn thất mùa màng do sâu bệnh. Công nghệ mới này đang dần biến đổi không chỉ cách làm ruộng, mà cả diện mạo của làng quê Trung Quốc.

Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc, tính đến tháng 6-2025, đã có hơn 520.000 drone phục vụ nông nghiệp hoạt động trên khắp cả nước. Con số này thể hiện tốc độ tăng trưởng vượt bậc, khi chỉ vài năm trước, drone mới chỉ xuất hiện rải rác ở một số vùng trồng trọt lớn. 

Với khả năng bao phủ diện tích tới hàng trăm héc-ta trong thời gian ngắn, drone đã giúp tiết kiệm hơn 330 triệu tấn nước (330 triệu mét khối), đồng thời cắt giảm khoảng 42 triệu tấn khí thải CO2. Đây là minh chứng rõ rệt cho thấy công nghệ đang trở thành “con trâu sắt” của thời hiện đại, giúp nông dân vừa giảm nhọc nhằn, vừa tiến gần hơn tới một nền nông nghiệp xanh và bền vững. Không chỉ là câu chuyện về năng suất, drone còn góp phần thay đổi đời sống nông thôn.

Ở tỉnh An Huy, nhiều nông dân chia sẻ rằng họ có thể chăm sóc đồng ruộng hiệu quả hơn mà không phải đối diện với rủi ro sức khỏe từ việc tiếp xúc trực tiếp với hóa chất. Trong khi đó, tại các tỉnh miền Tây, nơi địa hình phức tạp, drone giúp giải bài toán thiếu lao động, nhất là trong bối cảnh giới trẻ rời bỏ làng quê để lên thành phố. 

Sự phát triển của drone nông nghiệp cũng đi kèm với những chính sách hỗ trợ. Chính phủ Trung Quốc đang đẩy mạnh đào tạo nhân lực điều khiển thiết bị, khuyến khích các hợp tác xã nông dân đầu tư theo nhóm, mở rộng thử nghiệm ở các lĩnh vực mới như gieo hạt giống, giám sát sâu bệnh, thậm chí là thu hoạch. Những động thái này cho thấy nông nghiệp công nghệ cao không còn là khái niệm xa vời, mà đang hiện hữu ngay trên từng thửa ruộng.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, áp lực an ninh lương thực và nhu cầu giảm phát thải toàn cầu, bước đi của Trung Quốc với drone nông nghiệp có thể coi là một thí dụ điển hình cho sự kết hợp giữa truyền thống và công nghệ. Nó không chỉ nâng cao hiệu quả sản xuất, mà còn góp phần định hình lại hình ảnh người nông dân thời đại mới - người vừa gắn bó với đất đai, vừa làm chủ công nghệ bay hiện đại.

Các báo cáo gần đây cho thấy tầm ảnh hưởng của drone tại Trung Quốc đã đạt mức đáng kể. Theo Xinhua, chỉ trong một chiến dịch ngắn ở tỉnh An Huy, gần 80.000 mẫu ruộng đã được phun thuốc bằng drone, nhờ đội ngũ vài chục phi công được đào tạo chuyên nghiệp. 

Sự kiện này không chỉ phản ánh quy mô triển khai ngày càng lớn, mà còn chứng minh rằng công nghệ bay thấp đã được tích hợp vào chiến lược phát triển nông nghiệp của Trung Quốc. Song song, số liệu do CleanTechnica tổng hợp cũng cho thấy hơn 30% diện tích nông nghiệp của cả nước đã được phủ sóng bởi drone, mở ra bước ngoặt thực sự trong cách canh tác. 

Lợi ích không chỉ dừng ở tốc độ và năng suất. Drone giúp giảm đáng kể lượng thuốc trừ sâu nhờ phun chính xác, hạn chế lãng phí và ô nhiễm nguồn nước. Chúng cũng tiết kiệm chi phí cho nông dân, nhất là khi giá nhân công ngày càng tăng và lực lượng lao động trẻ rời bỏ làng quê. Quan trọng hơn, với việc cắt giảm hàng triệu tấn phát thải, drone đã góp phần đưa nông nghiệp Trung Quốc tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển xanh và bền vững, biến thách thức khí hậu thành cơ hội đổi mới.

Tuy nhiên, không phải mọi con đường dẫn tới công nghệ đều trải đầy hoa hồng. Khi drone Trung Quốc chứng minh được vai trò to lớn trong nông nghiệp, Chính phủ Mỹ đang cân nhắc áp đặt hạn chế hoặc cấm nhập khẩu các thiết bị từ Trung Quốc, dựa trên lo ngại an ninh quốc gia. 

Theo AgTech Navigator, nếu lệnh cấm được thực thi, nó có thể làm đóng cửa tới 67% số doanh nghiệp drone nhỏ tại Mỹ và dẫn đến mất hơn 450.000 việc làm trong ngành liên quan. Một số hãng drone Trung Quốc như DJI đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ. Họ cho rằng các đe dọa chính trị và cáo buộc về an ninh không có cơ sở, và nếu chính sách cấm được áp dụng, không chỉ người làm nông bị ảnh hưởng mà cả nền kinh tế nông nghiệp Mỹ cũng sẽ chịu thiệt.

Bối cảnh này không còn là vấn đề kỹ thuật, mà đang trở thành một vấn đề chiến lược về công nghệ, chủ quyền, quyền kiểm soát dữ liệu và cạnh tranh quốc tế. Mỹ cũng đã có động thái mạnh hơn gần đây: chính quyền Donald Trump dự kiến ban hành quy định hạn chế hoặc cấm nhập khẩu drone Trung Quốc, xe tải hạng nặng, như một phần trong chiến lược an ninh quốc gia, đặc biệt tập trung vào những linh kiện quan trọng như phần mềm điều khiển và hệ thống dữ liệu. 

Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp nông nghiệp Mỹ lo rằng nếu drone Trung Quốc bị “loại khỏi sân chơi”, các lựa chọn thay thế nội địa, vốn còn đắt đỏ hoặc chưa đủ công nghệ, sẽ không thể lấp đầy khoảng trống trước mắt. Ngành nông nghiệp từng cho rằng, thị trường drone nông nghiệp nội địa có thể chưa kịp chuẩn bị để thay thế khi lệnh cấm có hiệu lực.

Cuộc đối đầu giữa đổi mới công nghệ và các tính toán chính sách cho thấy: khi một quốc gia sử dụng drone để ứng phó với biến đổi khí hậu và gia tăng sản xuất, quốc gia khác lại cân nhắc rủi ro an ninh, phá vỡ chuỗi cung ứng và tác động kinh tế nội địa. 

Trung Quốc, với lợi thế sớm triển khai rộng, đang chiếm lợi thế trong cuộc đua này. Nhưng nếu các nền nông nghiệp khác không tính trước yếu tố chính sách quốc tế, họ có thể bị đảo lộn kế hoạch bởi những thay đổi chính sách bất ngờ, giống với việc các quốc gia châu Âu đang phải chật vật sau lệnh cấm vận mà chính họ áp đặt lên Nga.

Trong bức tranh toàn cầu, drone nông nghiệp không chỉ là công cụ phun thuốc hay gieo hạt, mà còn trở thành biểu tượng của những toan tính lớn hơn: từ an ninh lương thực, cạnh tranh công nghệ cho đến địa chính trị. 

Cách thức mỗi quốc gia lựa chọn ứng xử với công nghệ này sẽ định hình tương lai nông nghiệp của họ trong nhiều thập niên tới. Với Trung Quốc, sự chủ động triển khai sớm đã giúp nước này vừa giải bài toán năng suất, vừa mở rộng ảnh hưởng trong chuỗi giá trị toàn cầu. 

Trong khi đó, những nước còn chần chừ hoặc bị chi phối bởi các yếu tố chính trị có nguy cơ đánh mất cơ hội vàng để hiện đại hóa nền nông nghiệp. Thực tế cho thấy, nông dân Mỹ có thể trở thành “nạn nhân gián tiếp” của những tranh chấp thương mại, khi họ cần giải pháp hiệu quả và hợp lý, nhưng lại bị hạn chế bởi các quyết định mang tính chiến lược. 

Điều này đặt ra một câu hỏi lớn: công nghệ, rốt cuộc, có nên bị ràng buộc bởi chính trị, hay cần được giải phóng để phục vụ lợi ích chung của nhân loại?./.