Tăng cường động lực quan hệ

Cuộc gặp định kỳ giữa Thủ tướng Nga và Trung Quốc là cơ chế quan trọng để thúc đẩy thực hiện đồng thuận đạt được giữa nguyên thủ 2 nước theo hướng thực chất, hiệu quả trên các lĩnh vực. Cơ chế này được thành lập từ năm 1996 và tổ chức định kỳ hằng năm. Trong cuộc gặp lần này, hai bên đi sâu trao đổi về quan hệ song phương, hợp tác thực chất trên các vấn đề cùng quan tâm. 

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh năm 2024, 2 nước sẽ kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và khởi động Năm văn hóa Trung Quốc - Nga. Thông qua cuộc gặp định kỳ này, 2 nước mong muốn làm sâu sắc hơn mối quan hệ hợp tác song phương, tăng cường giao lưu nhân dân và địa phương giữa 2 nước, đồng thời thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Trung Quốc - Nga trong thời đại mới. Đây là chuyến thăm Trung Quốc lần thứ 2 của Thủ tướng Nga. Tháng 5-2023, Thủ tướng M. Mishustin đã có chuyến thăm chính thức Trung Quốc theo lời mời của Thủ tướng Lý Cường.

Bất chấp khó khăn của nền kinh tế toàn cầu cũng như khó khăn của nền kinh tế Nga trước các lệnh trừng phạt từ phương Tây, hợp tác Nga - Trung Quốc vẫn phát triển ổn định. Lần đầu tiên trong lịch sử, kim ngạch thương mại song phương vượt mốc 200 tỷ USD (lên 218 tỷ USD) chỉ trong 11 tháng đầu năm 2023 và dự kiến đạt 2.300 tỷ USD trong năm 2023. 

Kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc sang Nga đã tăng 50,2% trong 11 tháng đầu năm 2023, đạt xấp xỉ 100,33 tỷ USD. Theo chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ từ Nga sang Trung Quốc tăng 11,8%, tương đương 117,84 tỷ USD. Đặc biệt, hơn 90% lượng trao đổi thương mại giữa Trung Quốc và Nga được thực hiện bằng đồng nhân dân tệ của Trung Quốc và đồng rub của Nga, góp phần tránh được tác động tiêu cực từ các lệnh cấm vận của phương Tây đối với Nga, cũng như căng thẳng trong quan hệ Mỹ - Trung Quốc.

Lĩnh vực trọng điểm có bước đột phá trong năm 2023 giữa 2 nước là năng lượng. Hiện nay, Nga là nhà cung cấp dầu mỏ số một cho Trung Quốc, thứ hai về than và thứ ba về khí tự nhiên hóa lỏng. Thông qua đường ống Sức mạnh Siberia, Nga đặt mục tiêu cung cấp 38 tỷ mét khối khí đốt tự nhiên/năm cho Trung Quốc vào năm 2025, góp phần bảo đảm nguồn cung năng lượng cho 3 tỉnh ở Đông Bắc Trung Quốc, khu vực Bắc Kinh - Thiên Tân - Hà Bắc và đồng bằng sông Dương Tử. 

Dự tính khi tuyến đường ống Sức mạnh Siberia 2, nối Siberia với Tây Bắc Trung Quốc khi đi vào hoạt động vào năm 2030, sẽ vận chuyển 50 tỷ mét khối khí đốt mỗi năm, tương đương với khối lượng khí đốt vận chuyển mà tuyến đường Dòng chảy Phương Bắc 1 từ Nga sang Đức cung cấp cho các nước Liên minh châu Âu (EU) hiện đã ngừng hoạt động. Nếu tất cả các dự án năng lượng này được thực hiện, dự kiến từ năm 2030, gần 100 tỷ mét khối khí đốt của Nga sẽ đến Trung Quốc mỗi năm, góp phần thúc đẩy quan hệ chiến lược giữa 2 nước.

Bên cạnh cuộc hội đàm với Thủ tướng Lý Cường, Thủ tướng M. Mishustin đã hội kiến với Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình. Phát biểu tại cuộc gặp, nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết, chính phủ, cơ quan lập pháp, đảng phái chính trị và chính quyền địa phương 2 nước đang tiếp tục hợp tác chặt chẽ, thực chất trên các lĩnh vực phát triển lành mạnh và ổn định; đồng thời tái khẳng định, duy trì và phát triển tốt mối quan hệ Trung Quốc - Nga là lựa chọn chiến lược được hai bên đưa ra dựa trên lợi ích căn bản của nhân dân 2 nước. 

Trung Quốc ủng hộ người dân Nga đi theo con đường phát triển do mình lựa chọn, sẵn sàng cùng Nga lấy dấu mốc kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 2024 làm điểm khởi đầu mới, không ngừng lan tỏa những tác động tích cực của quan hệ chính trị cấp độ cao 2 nước, tiếp tục cùng nhau tiến bước trong tiến trình thúc đẩy toàn diện phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện phục hưng dân tộc của mỗi nước. 

Nhà lãnh đạo Trung Quốc nhấn mạnh, việc Trung Quốc phát triển chất lượng cao và mở cửa cấp độ cao sẽ mang lại nhiều cơ hội mới cho sự phát triển của các nước, trong đó có Nga. Ông mong muốn hai bên phát huy tối đa lợi thế tin cậy về chính trị, bổ sung về kinh tế, kết nối về hạ tầng và gắn kết giữa người dân, không ngừng làm phong phú thêm nội hàm hợp tác, làm sâu sắc hơn nữa sự hợp tác trong các lĩnh vực, như kinh tế, thương mại, năng lượng và kết nối, cùng nhau duy trì an ninh và ổn định của chuỗi công nghiệp và chuỗi cung ứng. 

Các nhà lãnh đạo 2 nước đã công bố mục tiêu nâng kim ngạch thương mại song phương lên mức 300 tỷ USD trong vài năm tới dựa trên tiềm năng hợp tác lớn nổi trội trong các lĩnh vực, bao gồm năng lượng, các sản phẩm nông nghiệp, thương mại điện tử và công nghệ.

Quan hệ Nga - Trung Quốc: Mô hình kiểu mẫu của quan hệ nước lớn

Trong các cuộc trao đổi, Thủ tướng M. Mishustin ca ngợi mối quan hệ Nga - Trung Quốc đang “ở cấp độ cao nhất trong lịch sử và tiếp tục phát triển ổn định” và mô tả mối quan hệ giữa 2 nước là “hình mẫu nhân tố ổn định của các mối quan hệ quốc tế”. Theo nhiều chuyên gia phân tích, đây không phải một nhận định chủ quan mà là sự phản ánh đúng tầm vóc, tác động của quan hệ giữa 2 nước lớn này đối với tình hình thế giới. 

Mối quan hệ Nga - Trung Quốc được gắn kết không chỉ dựa trên lợi ích hợp tác trên các lĩnh vực, mà còn được gắn kết bởi lòng tin vững chắc giữa hai bên. Việc 2 nước mở rộng thương mại song phương và thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực nhằm tạo ra môi trường kinh doanh tốt hơn cho các doanh nghiệp không chỉ thúc đẩy nền kinh tế của 2 nước, mà còn góp phần bảo đảm an ninh và ổn định của chuỗi công nghiệp, cung ứng toàn cầu.

Quan hệ Nga - Trung Quốc cũng có thể coi là hình mẫu của quan hệ nước lớn, bởi 2 nước không chỉ hướng tới tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực chiến lược, trụ cột như chính trị, kinh tế, mà còn cả giao lưu nhân dân. 

Trong cuộc gặp Thủ tướng Nga M. Mishustin, Chủ tịch nước Tập Cận Bình kêu gọi 2 nước triển khai nhiều hơn nữa hoạt động trao đổi, giao lưu văn hóa trong Năm văn hóa Trung Quốc - Nga 2024 - 2025, để tăng cường nền tảng của tình hữu nghị giữa 2 quốc gia. Giao lưu và hợp tác văn hóa được coi là một trong những phương thức thúc đẩy mối quan hệ song phương, giúp củng cố sự tin cậy chính trị giữa các nước. 

Nga và Trung Quốc thậm chí đã chia sẻ một quan niệm mới trong hợp tác văn hóa - ủng hộ một nền văn minh, văn hóa đa dạng, chấp nhận sự ảnh hưởng qua lại mang tính tự nhiên và khách quan của văn hóa 2 nước.

Một số nhà phân tích phương Tây cho rằng, sự phát triển của quan hệ Trung Quốc - Nga là kết quả của nhu cầu giữa hai bên khi cùng đối phó với áp lực từ phương Tây do Mỹ lãnh đạo. Tuy nhiên, đánh giá này chưa phản ánh hết bản chất của mối quan hệ Nga - Trung Quốc bởi 2 nước có truyền thống quan hệ lâu đời, sự tin cậy chính trị vững chắc lẫn nhau, cũng như nền kinh tế 2 nước có sự bổ sung cho nhau. 

Trên cơ sở củng cố hợp tác năng lượng truyền thống, Nga và Trung Quốc sẽ theo đuổi sự hợp tác chất lượng cao và đa dạng. Kế hoạch này bao gồm tăng cường sự liên kết giữa các chuỗi công nghiệp, cấu trúc thương mại bổ sung, số hóa, hợp tác tài chính, hợp tác trong các công nghệ tiên tiến và bảo mật về năng lượng, thông tin và an ninh mạng. 

Nga cũng sẵn sàng hợp tác với Trung Quốc để tăng cường tương tác và phối hợp trong các cơ chế đa phương như Liên hợp quốc và Nhóm các nền kinh tế lớn mới nổi (BRICS). Nội dung trao đổi giữa 2 Thủ tướng Nga - Trung Quốc, cũng như cuộc gặp giữa Thủ tướng M. Mishustin với Chủ tịch nước Tập Cận Bình, càng khẳng định sự tin tưởng và hỗ trợ lẫn nhau ở cấp độ chiến lược giữa Nga và Trung Quốc./.