Kinh tế: Nga gây bất ngờ, Ấn Độ vươn lên mạnh mẽ

Theo báo cáo của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Nga đã vượt Nhật Bản để trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới theo sức mua tương đương (PPP), với GDP dự kiến đạt 3,55% GDP toàn cầu khi kết thúc năm 2024, trong khi Nhật Bản chỉ chiếm 3,38%. 

Tăng trưởng GDP của Nga được dự báo đạt 3,6%, cho thấy sự phục hồi và khả năng chống chịu trước các lệnh trừng phạt kinh tế từ phương Tây.

Đây là một bất ngờ lớn, bởi cuộc chiến kéo dài với Ukraina mang đến những phỏng đoán rằng nền kinh tế Nga sẽ kiệt quệ. Trên thực tế, khi tỷ trọng trong nền kinh tế toàn cầu của khối G-7 giảm sút, các nước thuộc khối BRICS (trong đó có Nga, Trung Quốc, Ấn Độ) lại gia tăng. 

Các lệnh trừng phạt mà phương Tây áp đặt lên Nga đã buộc nước này chuyển hướng, tìm kiếm các thị trường mới và phát triển nội lực. Về thương mại quốc tế, Nga củng cố quan hệ với Trung Quốc và Ấn Độ. Ngành năng lượng tiếp tục là động lực chính với doanh thu từ dầu khí tăng 73,5% so với năm trước. 

Công nghiệp quân sự tăng trưởng 2 con số nhờ chiến tranh. Ngành xây dựng được thúc đẩy bằng tài trợ chính phủ. Công nghệ thông tin được đầu tư phát triển để giảm phụ thuộc vào nước ngoài.

Sự trỗi dậy của kinh tế Nga càng thuyết phục hơn khi xét đến bối cảnh hiện tại có tới 20.000 lệnh trừng phạt đang nhằm vào nước này và cá nhân các nhà lãnh đạo. Một lượng lớn tài sản của Nga bị phong tỏa, nhiều thị trường bị chặn đứng, các định chế tài chính cũng khép cửa. 

Sức mạnh kinh tế nội tại của Nga đủ lớn để khiến IMF dự đoán quốc gia này sẽ tiếp tục giữ vị trí thứ tư trong bảng xếp hạng GDP theo PPP cho đến tận năm 2029 - thời điểm họ (có thể) bị Indonesia vượt qua.

Cũng là một thành viên của BRICS, Ấn Độ trong năm qua tiếp tục đạt tăng trưởng mạnh, dự kiến GDP tăng 7,3% trong năm tài chính 2023 - 2024. IMF dự báo GDP Ấn Độ sẽ đạt 4,33 nghìn tỷ USD vào năm 2025, mở ra khả năng đưa nước này vượt mặt Nhật Bản trên bảng xếp hạng GDP toàn cầu (tức Bảng xếp hạng GDP danh nghĩa, chưa quy đổi về sức mua tương đương như Bảng xếp hạng GDP theo PPP) và chính thức trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới. 

Đóng góp trong mức tăng trưởng vượt dự báo của Ấn Độ có vai trò quan trọng của ngành nông nghiệp (chiếm tới 18% GDP). Mặc dù có những thách thức như vấn đề việc làm, biến đổi khí hậu, nhưng IMF dự đoán chỉ tới năm 2027, Ấn Độ sẽ vượt qua Đức để trở thành nền kinh tế lớn thứ ba thế giới.

Khối ASEAN cũng là một điểm sáng vượt trội về kinh tế trong bức tranh toàn cầu. Các thành viên ASEAN như Indonesia, Thái Lan, Việt Nam, Malaysia, Philippines đều ghi nhận tăng trưởng tốt. 

Việt Nam được dự báo có tăng trưởng tốt nhất trong mức tăng chung 4,7% của cả khối. Các ngành công nghiệp chế biến hướng xuất khẩu, ngành du lịch là động lực tăng trưởng chính của khối. 

Ngoài ra, ASEAN tham gia vào nhiều hiệp định thương mại tự do và có sức hấp dẫn với đầu tư nước ngoài, nên được dự đoán sẽ còn duy trì đà tăng trưởng kinh tế cao trong các năm tới.

Trên nền tăng trưởng chung của thế giới vào khoảng 1,5%, Nga, Ấn Độ và ASEAN đã thể hiện sự vươn lên mạnh mẽ nhất. Ngoài ra, cũng không thể bỏ qua Trung Quốc khi nước này có khả năng vẫn đạt tăng trưởng GDP gần 5%. Tuy nhiên về thứ hạng, Trung Quốc không thể thăng tiến nữa do đã đứng ở vị trí số một từ 7 năm nay.

Hàn Quốc gia tăng sức mạnh quốc phòng

Nếu GDP là thước đo kinh tế, trong lĩnh vực quân sự, GFP (bảng xếp hạng của Global Firepower) được coi là xếp hạng chính thức, vì nó dựa trên nhiều tiêu chí như quân số, thiết bị quân sự (số lượng xe tăng, máy bay, tàu chiến), chi tiêu quốc phòng, công nghệ quân sự, tài chính, địa lý và nguồn lực,... để đưa ra cái nhìn tổng quan về sức mạnh quân sự của mỗi quốc gia. 

Theo GFP, năm 2024 thứ hạng top đầu không có sự thay đổi, khi Mỹ vẫn dẫn đầu về sức mạnh tổng thể, tiếp theo là Nga, Trung Quốc, Ấn Độ. Trong khi Mỹ chiếm ưu thế về không quân, hải quân và dẫn đầu về ngân sách quốc phòng, thì Nga dẫn đầu về số lượng tăng, pháo, lãnh thổ kiểm soát và đáng chú ý là họ làm điều đó với ngân sách quốc phòng chỉ xếp thứ ba. 

Tuy nhiên, cũng có những đánh giá khác, như của tạp chí US News and World Report, xếp quân đội Nga vượt trên Mỹ và dẫn đầu thế giới. Có thể hiểu rằng, chênh lệch về sức mạnh của 2 siêu cường này là không lớn, và vị trí trên các bảng xếp hạng chỉ có tính tương đối. 

Trung Quốc, với chi tiêu quốc phòng đứng thứ hai thế giới, có quân đội đông nhất, số lượng xe phóng tên lửa nhiều nhất và đang bám đuổi các cường quốc khác quyết liệt về cả không quân lẫn hải quân.

Sự thay đổi đáng chú ý nhất trong danh sách GFP là ở vị trí thứ năm: Hàn Quốc chiếm chỗ của Anh. Quân số thường trực không cao, nhưng rất đáng ngạc nhiên khi Hàn Quốc có lực lượng dự bị đông thứ nhì thế giới. 

Họ cũng có số lượng máy bay đáng kể, lực lượng tàu khu trục tàu hộ vệ, lực lượng thiết giáp cũng như các loại pháo tự hành, pháo kéo đều nằm từ top 2 đến top 5 thế giới.

Tình hình căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên có thể là yếu tố thúc đẩy Hàn Quốc tăng ngân sách quốc phòng, nâng cấp và mua sắm thiết bị quân sự, cải thiện khả năng tác chiến. 

Dự kiến trong 5 năm tới, nước này có thể chi tương đương 265 tỷ USD để cải thiện năng lực quốc phòng. Họ đang củng cố khả năng răn đe 3 trục gồm khả năng phòng thủ tên lửa, lực lượng tác chiến trên không và hải quân. 

Họ cũng rất tích cực trong hợp tác quân sự với các đồng minh, và đã đạt được Thoả thuận Biện pháp đặc biệt (SMA) lần thứ 12 với Mỹ, theo đó Hàn Quốc tăng mức chi trả chi phí để duy trì hiện diện quân sự của Mỹ tại nước này.

Cũng trong khu vực Đông Á, quân đội Nhật Bản tiếp tục mạnh lên. Nước này chiếm thứ hạng cao trong top 10 về các khí tài như máy bay quân sự, xe tăng, tàu khu trục, tàu ngầm. 

Mặc dù trong Hiến pháp Nhật Bản có điều khoản quy định nước này từ bỏ việc sử dụng vũ lực để giải quyết tranh chấp, nhưng những căng thẳng gần đây và áp lực từ nhiều phía khiến chi tiêu quốc phòng của Nhật Bản vẫn không ngừng tăng lên. 

Nền kinh tế hiện tại vẫn được coi là lớn thứ tư thế giới có mức chi tiêu quốc phòng xếp thứ 8, nên họ vẫn còn khả năng tăng mức chi cho quốc phòng. Dự kiến đến năm 2027, Nhật Bản có thể chi 2% GDP cho quân đội.

Sự thay đổi vị trí đáng chú ý trong top 10 quân đội mạnh nhất thế giới thuộc về Thổ Nhĩ Kỳ. Mặc dù không tham gia vào một cuộc chiến nào, đội quân đông thứ nhì NATO (chỉ sau Mỹ) và có lực lượng không quân hơn 1.000 máy bay vẫn tiếp tục được tăng cường sức mạnh để tạo khả năng răn đe và giữ ổn định, bởi đất nước này nằm trên giao điểm Đông - Tây, giữa một khu vực thường xuyên có xung đột và căng thẳng giữa các nhóm vũ trang.

Nằm ngoài top quân đội mạnh nhất, nhưng Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Indonesia đều gây chú ý. UAE đã trở thành một trong những lực lượng quân sự hàng đầu tại Trung Đông. Còn Indonesia với vị trí số 13 trên bảng GFP, đã vượt qua cả Israel và Đức.

Ấn Độ thể hiện vai trò cường quốc

Năm 2024, nếu xét tổng thể các yếu tố kinh tế, quân sự, ngoại giao, Ấn Độ là quốc gia có sự trỗi dậy mạnh mẽ nhất. Họ có mặt trong top đầu cả về kinh tế và quân sự. GDP tăng trưởng mạnh mẽ, vượt qua Nhật và được dự đoán sẽ sớm vượt nốt cả Đức. 

Kinh tế Ấn Độ vẫn đang trong chu kỳ tăng trưởng tốt, thu hút mạnh mẽ đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao. Ấn Độ duy trì được vị thế cường quốc quân sự, tăng cường hợp tác quân sự với Mỹ và Nhật Bản. 

Về quan hệ ngoại giao, Ấn Độ xây dựng được nhiều quan hệ đối tác chiến lược với các nước như Mỹ, Nhật Bản, Australia..., tăng cường mở rộng hợp tác với các nước Đông Nam Á và tích cực tham gia các tổ chức đa phương. 

Ấn Độ có những hành động thể hiện vị thế một cường quốc mới nổi trên trường quốc tế, như tích cực hơn trong các đóng góp vào an ninh toàn cầu và đang vận động để trở thành một thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc./.