Báo cáo Công tác Chính phủ 2025 tại kỳ họp “Lưỡng hội” vừa qua cho thấy Trung Quốc sẽ khuyến khích đầu tư tư nhân bằng cách triển khai các cơ chế mới phục vụ quan hệ đối tác công - tư theo cách được quản lý chặt chẽ và hướng nhiều đầu tư tư nhân hơn vào các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng và phúc lợi công cộng, qua đó tạo ra nhiều cơ hội hơn cho sự phát triển của vốn tư nhân. Sự chú trọng vào việc mở rộng cơ hội cho nền kinh tế tư nhân nhấn mạnh tiềm năng to lớn và vai trò quan trọng của các doanh nghiệp tư nhân Trung Quốc trong sự phát triển tương lai.

Hai điểm nổi bật chính của nền kinh tế tư nhân Trung Quốc

Vào những năm 80 của thế kỷ XX, nền kinh tế tư nhân Trung Quốc bắt đầu từ con số 0, sau đó đã trải qua sự tăng trưởng nhanh chóng trong suốt những năm 90 của thế kỷ XX và những năm thập niên đầu tiên của thế kỷ XXI. Kể từ năm 2018, khi chính quyền trung ương triệu tập một hội nghị chuyên đề về các doanh nghiệp tư nhân, vai trò của doanh nghiệp tư nhân trong nền kinh tế quốc gia trở nên ngày càng quan trọng, đặc biệt là trong 2 lĩnh vực chính.

Thứ nhất, các doanh nghiệp tư nhân đóng góp đáng kể vào ngoại thương. Theo Tổng cục Hải quan Trung Quốc, các doanh nghiệp tư nhân đã duy trì vị thế là các thực thể ngoại thương hàng đầu của Trung Quốc trong 6 năm liên tiếp. Năm 2024, thị phần của các doanh nghiệp tư nhân trong tổng khối lượng ngoại thương tăng lên 55,5%, và đạt được “3 cái đầu tiên quan trọng”: số lượng doanh nghiệp tư nhân tham gia vào hồ sơ xuất nhập khẩu lần đầu tiên vượt quá 600.000; các doanh nghiệp tư nhân lần đầu tiên trở thành các thực thể xuất nhập khẩu lớn nhất của Trung Quốc đối với các sản phẩm công nghệ cao; thị phần của các doanh nghiệp tư nhân trong nhập khẩu hàng tiêu dùng của Trung Quốc lần đầu tiên vượt quá 50%.

Thứ hai, các doanh nghiệp tư nhân là động lực chính thúc đẩy đổi mới công nghệ. Trong kỷ nguyên công nghệ thông tin hiện nay, ngày càng có nhiều cải tiến tiên tiến xuất hiện từ các doanh nghiệp tư nhân. Các công ty như Huawei trong công nghệ 5G, BYD và CATL trong xe năng lượng mới thể hiện sức mạnh nghiên cứu và khả năng tạo ra giá trị của khu vực tư nhân Trung Quốc.

Dữ liệu từ Cục Quản lý thị trường nhà nước Trung Quốc cho thấy tính đến tháng 1-2025, số lượng doanh nghiệp tư nhân được phân loại là công ty công nghệ cao quốc gia đã tăng vọt từ 28.000 vào năm 2012 lên hơn 420.000, trong đó thị phần tăng từ 62,4% lên hơn 92%. Điều này minh họa cho sự chuyển đổi nhanh chóng từ các ngành công nghiệp thâm dụng lao động truyền thống sang tăng trưởng do công nghệ thúc đẩy trong khu vực tư nhân.

Tổng cục Hải quan nước này cho biết, các doanh nghiệp tư nhân của Trung Quốc đã có bước phát triển mạnh trong năm 2024, khi số lượng doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu tăng kỷ lục; kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 24.330 tỷ nhân dân tệ (khoảng 3.500 tỷ USD), tăng 8,8% so cùng kỳ năm trước, chiếm 55,5% tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc.

Quyết tâm cải thiện nền kinh tế tư nhân

Mặc dù có những đóng góp đáng kể, nhưng các doanh nghiệp tư nhân vẫn vấp phải nhiều thách thức, trong đó gồm những khó khăn về tài chính, cạnh tranh công bằng và bảo vệ pháp lý. Từ năm 2023, một số biện pháp quan trọng đã được đưa ra để cải thiện môi trường thể chế cho các doanh nghiệp tư nhân. Những biện pháp này là: hướng dẫn gồm 31 biện pháp do Quốc vụ viện công bố nhằm thúc đẩy khu vực tư nhân, thành lập Cục Phát triển kinh tế tư nhân trực thuộc Ủy ban Cải cách và Phát triển quốc gia (NDRC), ban hành luật thúc đẩy kinh tế tư nhân.

Cuộc tọa đàm với cộng đồng doanh nghiệp tư nhân hồi tháng 2-2025 cũng là dấu mốc quan trọng thể hiện rõ quan điểm và hướng đi chính sách của Trung Quốc trong năm 2025 và các năm tới. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh, cần phải nhận thức đúng đắn những cơ hội và thách thức đối với sự phát triển của kinh tế tư nhân và đưa ra những sắp xếp toàn diện, để thúc đẩy sự phát triển lành mạnh và chất lượng cao của kinh tế tư nhân trong giai đoạn hiện tại và tương lai.

Để mở rộng hơn nữa các cơ hội cho vốn tư nhân, điều cần thiết là phải đi sâu cải cách và mở cửa, thực thi các quy định cạnh tranh công bằng để tối ưu hóa môi trường kinh doanh cho các doanh nghiệp tư nhân. Báo cáo Công tác Chính phủ 2025 nhấn mạnh việc kích thích sức sống của tất cả các thực thể thị trường, đặc biệt là các doanh nghiệp tư nhân, đồng thời khuyến nghị các biện pháp cụ thể bao gồm: đầu tiên là xóa bỏ các rào cản hạn chế doanh nghiệp tư nhân tiếp cận các yếu tố sản xuất và sự tham gia công bằng của họ vào cạnh tranh thị trường, mở ra các lĩnh vực cơ sở hạ tầng cạnh tranh cho các công ty tư nhân. Tiếp đến là hỗ trợ sức khỏe tài chính của các doanh nghiệp tư nhân bằng cách giải quyết các khoản thanh toán quá hạn mà họ nợ và khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân phát hành trái phiếu trên thị trường công để tăng nguồn vốn. Cuối cùng là tăng cường các nỗ lực thực thi pháp luật để giải quyết những khoản phí, tiền phạt, thanh tra và tịch thu bất hợp pháp, qua đó bảo vệ quyền hợp pháp của các doanh nhân tư nhân.

Năm 2025 là năm cuối cùng của Quy hoạch 5 năm lần thứ 14, cũng là năm quan trọng để bắt đầu Quy hoạch 5 năm lần thứ 15 của Trung Quốc. Sự phát triển kinh tế của đất nước mang lại cả những cơ hội mới và thách thức mới. Do đó, các biện pháp này sẽ giúp tạo ra môi trường hỗ trợ hơn, cho phép các doanh nghiệp tư nhân phát triển mạnh mẽ và đóng góp nhiều hơn cho sự phát triển kinh tế của Trung Quốc.

Có thể nói, kinh tế tư nhân là một thành tựu quan trọng của nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa Trung Quốc và là một lực lượng quan trọng trong việc thúc đẩy hiện đại hóa Trung Quốc. Trong bối cảnh nhiều biện pháp đã được triển khai nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân, thành công của các chính sách này sẽ quyết định tương lai của mô hình kinh tế Trung Quốc./.