Tổng thống Mỹ Donald Trump mới trở lại cầm quyền ở nước Mỹ được 2 tháng nhưng đã làm sôi động chính trị thế giới, đặc biệt làm mối quan hệ giữa Mỹ với các đồng minh và đối tác chiến lược truyền thống lâu nay của Mỹ trong Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trải qua những biến động chưa từng có. 

Hệ lụy xuất hiện đến nay là bất đồng quan điểm giữa chính quyền mới ở Mỹ và các đồng minh ngày càng thêm sâu sắc; bất hòa giữa Mỹ và các đối tác kinh tế, thương mại quan trọng của Mỹ trong khối phương Tây bộc lộ ngày càng thêm trầm trọng.

Ông D. Trump đã kích hoạt vòng xung khắc thương mại mới giữa Mỹ với Canada và EU, bất chấp Canada và đa số thành viên EU đều là đồng minh quân sự chiến lược truyền thống lâu nay của Mỹ trong NATO và cả Canada lẫn EU đều là những đối tác kinh tế và thương mại quan trọng truyền thống của Mỹ. 

Chính quyền mới ở Mỹ không giấu giếm chủ ý không coi trọng và ưu tiên EU, NATO khi chủ động nối lại tiếp xúc và đối thoại trực tiếp ở cấp cao với Nga, trong khi chính quyền tiền nhiệm ở Mỹ, EU và NATO đã áp đặt những biện pháp chính sách trừng phạt Nga từ sau khi Nga phát động cuộc chiến với Ukraina. 

Ông D. Trump đã phớt lờ mối quan ngại của EU và NATO, cũng như những điều kiện của Ukraina khi hạ quyết tâm cùng Nga đồng hành hướng tới thỏa thuận về giải pháp chính trị có thể giúp chấm dứt cuộc chiến tranh ở Ukraina, và vì muốn đạt được mục đích này mà đã chấp thuận gần như mọi điều kiện tiên quyết của Nga. 

EU và NATO có lý do để càng thêm quan ngại về chính quyền mới ở Mỹ khi ông D. Trump công khai ngỏ ý muốn mua đảo Greenland của Đan Mạch và muốn Canada trở thành bang thứ 51 của Mỹ.

Sự điều chỉnh chính sách này của chính quyền mới ở Mỹ buộc các đồng minh và đối tác chiến lược của Mỹ trong EU, NATO phải tự co cụm để ứng phó tình huống, tình cảnh và tình thế mới. 

Ở châu Âu đang hình thành “trục quyền lực” mới bao gồm Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer. 

Canada là nước láng giềng của Mỹ nhưng tân Thủ tướng Canada Mark Carney gần như ngay sau khi chính thức nhậm chức đã công du ngay đến Pháp, Anh để cùng các đồng minh và đối tác chiến lược truyền thống của Mỹ ở châu Âu hình thành tập hợp lực lượng mới ứng phó cuộc xung khắc thương mại với Mỹ; thành lập “Liên minh những bên tự nguyện” không có sự tham gia của Mỹ để hỗ trợ Ukraina, để đối phó Nga, để tạo dựng nên được lực lượng quân đội triển khai ở Ukraina. 

Mỹ giờ không còn “cùng hội cùng thuyền” với các đồng minh và đối tác trong NATO và EU. Các đồng minh và đối tác này giờ vừa phải chủ động tự thân vận động, vừa phải nỗ lực níu kéo Mỹ. Khối phương Tây chưa khi nào khùng hoảng nội bộ như hiện tại./.