Thay đổi nhu cầu và chất lượng cuộc sống

Hiện nay, kinh tế bạc không còn chỉ gắn liền với những sản phẩm như xe lăn, viện dưỡng lão hay thực phẩm bổ dưỡng nữa. Khi mô hình chăm sóc người cao tuổi từ cơ bản nâng lên thành chăm sóc chất lượng cao, nhu cầu tiêu dùng ngày càng đa dạng của nhóm người cao tuổi thông minh đang định nghĩa lại kinh tế bạc. 

Khảo sát từ Ủy ban Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng Thượng Hải cho thấy, nhóm người này chủ yếu là những người làm việc văn phòng, giáo viên và các nhóm nghề nghiệp có thu nhập ổn định, tạo ra một nền kinh tế bạc năng động và đầy tiềm năng. 

So với nhóm người cao tuổi trước đây, nhóm này có sự khác biệt rõ rệt về khả năng tiêu dùng và yêu cầu tiêu dùng, đặc biệt là xu hướng tiêu dùng chất lượng, sáng tạo và trải nghiệm.

Cũng theo khảo sát này, hơn 60% nhóm “người cao tuổi mới” sau khi nghỉ hưu có yêu cầu cao hơn về chất lượng cuộc sống. Các nhu cầu tiêu dùng của nhóm này chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực sức khỏe, du lịch xã hội và sở thích cá nhân. 

Nhu cầu liên quan đến sức khỏe là yếu tố quan trọng nhất đối với nhóm này, đồng thời họ cũng đang chuyển hướng từ nhu cầu thiết yếu sang trải nghiệm chất lượng cao.

Ngoài ra, nhu cầu về các dịch vụ du lịch tùy chỉnh, hội họp xã hội cũng chiếm tỷ lệ lên tới 53,09%. Nhóm này đặc biệt chú trọng đến tự hiện thực hóa và cảm giác lễ nghi trong cuộc sống, với 45,61% cho thấy sự quan tâm đến các dịch vụ tiêu dùng liên quan đến sở thích cá nhân...

Thị trường nghìn tỷ USD

Theo dữ liệu do Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc và Bộ Dân chính Trung Quốc công bố hồi tháng 1-2025, dân số từ 60 tuổi trở lên của Trung Quốc đã vượt qua 300 triệu người và dân số già của nước này dự kiến sẽ tăng hơn 10 triệu người mỗi năm vào thập niên tới. Sức mạnh tiêu dùng và sở thích lối sống của người cao tuổi đang định hình lại thị trường, chiến lược công nghiệp và ưu tiên chính sách.

Theo các chuyên gia, đến năm 2035, nền kinh tế bạc dự kiến sẽ chiếm 9% GDP của Trung Quốc. Còn Trung tâm Nghiên cứu lão hóa Trung Quốc ước tính rằng nền kinh tế bạc của Trung Quốc dự kiến sẽ tăng từ 7.000 tỷ nhân dân tệ vào năm 2024 lên 30.000 tỷ nhân dân tệ (4.200 tỷ USD) vào năm 2035, nhấn mạnh tiềm năng tăng trưởng to lớn, cơ hội thị trường rộng lớn và tầm quan trọng ngày càng tăng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của Trung Quốc. 

Do đó, Chính phủ Trung Quốc mới đây đã công bố một hướng dẫn nhằm xây dựng một hệ thống dịch vụ vững chắc cho người cao tuổi vào năm 2029, như một phần của một nỗ lực lớn hơn để đối phó tốt hơn với dân số già hóa và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi. 

Theo hướng dẫn này, chính phủ khuyến khích các công ty phát triển và quảng bá các sản phẩm cho người cao tuổi - hoặc là thiết bị công nghệ cao hoặc sản phẩm du lịch - và làm phong phú các dịch vụ cho họ, hướng tới mục tiêu một nền kinh tế bạc thịnh vượng.

Đáng chú ý, cuối tháng 5-2025, chính quyền Khu hành chính đặc biệt Hồng Kông (Trung Quốc) đã công bố 5 định hướng chính và 30 biện pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của kinh tế bạc. 

5 định hướng chính ở đây gồm: thúc đẩy tiêu thụ bạc, phát triển ngành công nghiệp bạc, thúc đẩy bảo đảm chất lượng bạc, thúc đẩy các biện pháp tài chính và an ninh bạc, giải phóng động lực sản xuất bạc. Các biện pháp cụ thể bao gồm thêm yếu tố kinh tế bạc vào các triển lãm và phát triển thêm nhiều sản phẩm chăm sóc người cao tuổi xuyên biên giới...

Dự đoán đến năm 2043, tỷ lệ người từ 65 tuổi trở lên sẽ chiếm 1/3 dân số Hồng Kông. Một xã hội già hóa không chỉ mang lại nhiều thách thức mà còn chứa đựng tiềm năng thị trường rất lớn. Các biện pháp mới nhất nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp và tiêu dùng bạc ngoài việc giúp người cao tuổi tận hưởng cuộc sống thoải mái, còn thúc đẩy sự phát triển của các ngành liên quan.

Theo thống kê, năm 2024, mức tiêu dùng của người từ 60 tuổi trở lên ở Hồng Kông là 342 tỷ HKD (gần 50 tỷ USD), chiếm khoảng 11% GDP, con số này có thể đạt tới 496 tỷ HKD sau 10 năm nữa. Sau khi chính quyền Hồng Kông áp dụng các biện pháp liên quan, dự kiến hằng năm mức chi tiêu của người già sẽ tăng 5%, lợi ích kinh tế là 17 tỷ HKD, nếu tăng 10%, lợi ích kinh tế sẽ là 34,2 tỷ HKD.

Ông Trác Vĩnh Hưng - Phó Tổng thư ký chính quyền Hồng Kông, Trưởng Nhóm công tác thúc đẩy kinh tế bạc - cho biết, tiêu thụ bạc là một thị trường lớn, số liệu thống kê cho thấy phần lớn chi tiêu của “thế hệ tóc bạc” là vào thực phẩm. Ông nhận định rằng, các sản phẩm như chăm sóc sức khỏe và dịch vụ ăn uống có nhiều dư địa phát triển.

Động lực tăng trưởng mới

Theo Công ty tư vấn thị trường All View Cloud có trụ sở tại Bắc Kinh, quy mô thị trường thiết bị gia dụng thân thiện với người cao tuổi của Trung Quốc sẽ vượt 100 tỷ nhân dân tệ (14 tỷ USD) trong năm 2025 và dự kiến sẽ đạt 1.000 tỷ nhân dân tệ (140 tỷ USD) vào năm 2030. 

Do đó, các thương hiệu thiết bị gia dụng hàng đầu của Trung Quốc như Haier, Konka, Hisense, TCL và Skyworth đang đẩy nhanh đầu tư vào lĩnh vực thiết bị hướng tới người già khi nhóm khách hàng này ngày càng có nhu cầu về các thiết bị gia dụng sáng tạo, dễ sử dụng và hướng đến sức khỏe, tạo thành một bối cảnh cạnh tranh đa dạng.

Trong một môi trường thị trường thay đổi nhanh chóng và được sự hỗ trợ của chính phủ, các mô hình kinh doanh liên tục thích ứng và phát triển; nhiều công ty đang phân tích nhu cầu thị trường để khám phá nhu cầu cơ bản của người tiêu dùng lớn tuổi, từ tiện lợi và an toàn đến thẩm mỹ và cá nhân hóa.

Giới chuyên gia cho biết, với các chức năng như tương tác giọng nói thông minh và giám sát sức khỏe được hỗ trợ bởi công nghệ trí tuệ nhân tạo tích hợp vào các thiết bị gia dụng, người cao tuổi sẽ thuận tiện hơn khi sử dụng các sản phẩm thông minh và sáng tạo này, tạo ra các động lực tăng trưởng tiêu dùng mới.

Mới đây, Tập đoàn thiết bị gia dụng Haier của Trung Quốc đã phát triển robot phục hồi dựa vào trí tuệ nhân tạo, có thể cung cấp các kế hoạch phục hồi được cá nhân hóa dựa trên điều kiện thể chất của người già. Haier đã cho ra mắt vòi sen, phòng tắm với hệ thống kiểm soát nhiệt độ liên tục và chức năng nhận dạng giọng nói.

Còn Tập đoàn Hisense đã giới thiệu tivi được trang bị công nghệ bảo vệ thị giác phù hợp với thói quen xem tivi và sở thích của người cao tuổi. Người cao tuổi có thể chơi trò chơi, tập thể dục, mua hàng trực tuyến và trò chuyện qua video với bạn bè và gia đình thông qua tivi thông minh...

Giang Phong - Chủ tịch Hiệp hội Thiết bị điện gia dụng Trung Quốc - cho biết, nắm bắt các cơ hội kinh doanh to lớn từ nền kinh tế bạc của Trung Quốc khi dân số già đi nhanh chóng, các nhà sản xuất thiết bị gia dụng lớn của nước này đang tăng cường nghiên cứu, phát triển và đổi mới công nghệ các sản phẩm thân thiện với người cao tuổi để đáp ứng nhu cầu đa dạng của họ.

Có thể thấy, với nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao của “người cao tuổi thông minh”, việc thúc đẩy nền kinh tế bạc một mặt sẽ truyền sức sống cho nền kinh tế Trung Quốc, đồng thời được kỳ vọng sẽ trở thành động lực quan trọng thúc đẩy nâng cao chất lượng tiêu dùng./.