Ngày 9-9-2025, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW “Về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân” xác định sức khỏe là vốn quý nhất của con người, là nền tảng quan trọng nhất cho hạnh phúc của mọi người, cho sự tồn vong của dân tộc và sự phát triển thịnh vượng, bền vững của đất nước. 

Nghị quyết cũng xác định tập trung tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho toàn dân, trong đó có người cao tuổi, thông qua các giải pháp đột phá về thể chế, y tế cơ sở, nhân lực, tài chính y tế và chuyển đổi số. 

Mục tiêu đến năm 2045 nâng tuổi thọ trung bình lên trên 80 tuổi và tăng số năm sống khỏe mạnh. Để thực hiện được mục tiêu đó, yêu cầu cấp thiết được đặt ra là xây dựng và phát triển mô hình chăm sóc mang tính tích hợp đa ngành với việc xác định y tế không thể tách rời khỏi yếu tố cộng đồng và gia đình, sự gắn bó truyền thống trong gia đình và cộng đồng có thể trở thành nguồn lực hỗ trợ, y tế cơ sở (trạm y tế xã, phường) là nền tảng để triển khai.

Thực tiễn mô hình tại Việt Nam

Về dịch vụ y tế và chăm sóc sức khỏe: hiện nay, Bệnh viện Lão khoa Trung ương là đơn vị chuyên khoa hàng đầu về lão khoa; một số bệnh viện tuyến tỉnh đã mở khoa lão và khoa có giường dành cho người cao tuổi; có Bệnh viện Lão khoa Phước Hải (tỉnh Hưng Yên) là bệnh viện tư nhân. Trong tương lai sẽ hình thành các bệnh viện lão khoa tuyến tỉnh.

Bên cạnh đó, tại một số trung tâm dưỡng lão của thành phố Hà Nội, như Thiên Đức, Nhân Ái, Chân trời mới, Diên Hồng; Bình Mỹ (Thành phố Hồ Chí Minh); Từ Dũ (tỉnh Đồng Nai) đang triển khai mô hình chăm sóc sức khỏe, phục hồi chức năng. 

Mô hình chăm sóc ban ngày (Daycare) đã và đang được triển khai tại một số cơ sở dưỡng lão tư nhân, như Thiên Đức, Nhân Ái (thành phố Hà Nội),... với nhiều mức giá và dịch vụ tương ứng (như sinh hoạt câu lạc bộ đồng đẳng), đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe thể chất cũng như tinh thần cho người cao tuổi. 

Tuy nhiên, các mô hình vẫn chưa kết nối được với bảo hiểm y tế nên ảnh hưởng tới tính bền vững của chương trình. Hiện tại, trong hệ thống y tế công lập, duy nhất Bệnh viện 199 (thành phố Đà Nẵng) đang triển khai hoạt động Daycare có sự kết nối với đầu thẻ bảo hiểm y tế ban đầu, giúp giảm gánh nặng tài chính cho người cao tuổi.

Nhiều bệnh viện thử nghiệm hệ thống Telehealth (khám, chữa bệnh từ xa) kết nối liên tuyến, giúp người cao tuổi tiếp cận dịch vụ y tế từ xa, ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác hỗ trợ chăm sóc cho người cao tuổi nhằm cung cấp kiến thức kịp thời cũng như giảm chi phí hậu cần.

Về dịch vụ chăm sóc đời sống xã hội: Thủ đô Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và một số tỉnh phía Bắc đã có các cơ sở tư nhân và công lập cung cấp dịch vụ chăm sóc toàn diện cho người cao tuổi thông qua các viện dưỡng lão và trung tâm cộng đồng. Hội Người cao tuổi Việt Nam phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch triển khai các câu lạc bộ dưỡng sinh, văn nghệ, thể thao, du lịch nội địa cho hội viên. 

Ngoài ra, còn có các dịch vụ du lịch chăm sóc sức khỏe và giải trí, sản phẩm công nghệ hỗ trợ dành cho người cao tuổi được triển khai, đáp ứng nhu cầu của người cao tuổi trên cả nước. Tuy nhiên, các mô hình chưa đa dạng, chủ yếu chỉ tập trung vào phân khúc người cao tuổi có thu nhập nhất định và chất lượng cần được nâng cao hơn để đáp ứng yêu cầu trong bối cảnh mới.

Định hướng xây dựng mô hình tích hợp

Thời gian tới, các mô hình tích hợp chăm sóc sức khỏe thể chất, tinh thần cho người cao tuổi cần được tích cực triển khai theo các nguyên tắc: 

1- Nguyên tắc toàn diện (chăm sóc sức khỏe thể chất - tinh thần - xã hội - môi trường sống; bảo đảm liên tục trong các giai đoạn: phòng ngừa - điều trị - phục hồi chức năng - chăm sóc dài hạn - hỗ trợ cuối đời; kết hợp giữa dịch vụ y tế, hỗ trợ tâm lý, dinh dưỡng, vận động, văn hóa - xã hội). 

2- Nguyên tắc ngành (phối hợp các ngành y tế, lao động - xã hội, hội đoàn thể, doanh nghiệp, cộng đồng và gia đình; tăng cường kết nối giữa các tuyến chăm sóc Trung ương - tỉnh, thành phố - xã, phường; phối hợp, chia sẻ dữ liệu và thông tin giữa các bên). 

3- Nguyên tắc lấy người cao tuổi làm trung tâm (dựa trên nhu cầu, khả năng và nguyện vọng của người cao tuổi; tôn trọng sự tham gia, quyền tự quyết, vai trò chủ động của người cao tuổi trong chăm sóc sức khỏe; tạo điều kiện để họ tiếp tục sống độc lập, có ích, được tôn trọng và tham gia xã hội). 

4- Nguyên tắc tùy biến theo điều kiện địa phương (tập trung phát triển dịch vụ y tế - chăm sóc chất lượng cao, hỗ trợ tinh thần và giảm cô đơn ở thành thị; tận dụng mạng lưới cộng đồng, y tế cơ sở, các câu lạc bộ liên thế hệ, kết hợp chăm sóc tại nhà với dịch vụ y tế cơ bản ở nông thôn; bảo đảm linh hoạt, phù hợp với nguồn lực tài chính, nhân lực và đặc thù văn hóa - xã hội vùng, miền).

Tại thành thị: tận dụng hệ thống bệnh viện, phòng khám đa khoa, trung tâm phục hồi chức năng. Phát triển các trung tâm chăm sóc ban ngày, viện dưỡng lão hiện đại, phòng khám lão khoa chuyên biệt. Triển khai hồ sơ sức khỏe điện tử liên thông tại các bệnh viện. 

Mở rộng dịch vụ Telehealth cho nhóm người cao tuổi ít di chuyển. Ứng dụng AI và thiết bị đeo thông minh để theo dõi bệnh mạn tính. Đào tạo đội ngũ bác sĩ lão khoa, điều dưỡng, nhân viên công tác xã hội. Liên kết với doanh nghiệp để phát triển dịch vụ chăm sóc tại nhà chuyên nghiệp...

Tại nông thôn: tận dụng mạng lưới y tế cơ sở (trạm y tế xã). Phát triển mô hình chăm sóc tại nhà, dựa vào cộng đồng (các câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau). Tổ chức khám lưu động, phục hồi chức năng tại cộng đồng. 

Telehealth hỗ trợ người cao tuổi vùng xa tiếp cận bác sĩ tuyến Trung ương. Ứng dụng nền tảng kết nối dịch vụ xã hội - y tế - trợ giúp sinh hoạt. Duy trì các câu lạc bộ liên thế hệ, hội người cao tuổi tại xã. Tổ chức sinh hoạt văn hóa - thể thao - tâm linh phù hợp văn hóa địa phương. Tăng cường đào tạo nhân viên y tế cơ sở về chăm sóc lão khoa cơ bản.../.