Những nỗ lực “gỡ rối” chuỗi cung ứng

Thị trường thời gian qua cho thấy sự kém hiệu quả và khó khăn trong sản xuất chất bán dẫn, bất chấp nỗ lực tách rời chuỗi cung ứng trong bối cảnh căng thẳng toàn cầu leo thang. Nhìn chung, lĩnh vực bán dẫn phải đối mặt với sự phức tạp và nghi ngờ ngày càng tăng về vị thế dễ bị tổn thương của nó, điều này đang ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa nhà cung cấp và người tiêu dùng.

Chuỗi cung ứng của ngành bán dẫn phát triển đáng kể, ngày càng phức tạp hơn với việc bổ sung các giai đoạn mới như đóng gói và lắp ráp, thường được đưa vào quy trình chuỗi cung ứng của Trung Quốc. Sự phức tạp ngày càng tăng này đặt ra những cân nhắc quan trọng về tính dễ bị tổn thương. 

Bất chấp những nỗ lực bền bỉ nhằm “gỡ rối” khỏi sự phụ thuộc lẫn nhau trong chuỗi cung ứng, vẫn có sự hoài nghi về việc liệu các biện pháp đó có mang lại lợi ích cho vị thế chung của ngành bán dẫn hay không. 

Những cải cách lập pháp ban đầu nhằm mục đích tách rời chuỗi cung ứng đã tạo ra các vòng lặp tự củng cố và làm tăng chi phí mà không mang lại lợi ích rõ ràng nào, gây ra sự nghi ngờ về hiệu quả của những nỗ lực hiện tại.

Cuộc điều tra về việc sản xuất chip công nghệ tiên tiến có giá trị cao đặt ra câu hỏi về tình hình hiện tại và triển vọng chung. Mối lo ngại nảy sinh khi chất bán dẫn được sản xuất ở Arizona yêu cầu vận chuyển trở lại Đài Loan (Trung Quốc) để đóng gói, cho thấy tiềm ẩn sự thiếu hiệu quả trong quá trình sản xuất. 

Sự tiến bộ của Mỹ bị cản trở do quan điểm quản lý được cho là phản tác dụng, dẫn đến thời gian bị kéo dài. Có sự khác biệt đáng chú ý giữa tốc độ tăng trưởng sản xuất bao bì và sản xuất chip, cho thấy sự thiếu đồng bộ trong các giai đoạn sản xuất thiết yếu này.

Trong khoảng thời gian phức tạp này, Trung Quốc vẫn tiếp tục đột phá ngành công nghiệp bán dẫn, theo một báo cáo gần đây của GlobalData. Bất chấp lệnh trừng phạt của Mỹ về chip, Trung Quốc đang phát triển khả năng tự cung cấp phần lớn chip mà nước này cần trong thập niên tới. 

Động thái này có thể làm mất đi hàng trăm tỷ USD doanh thu xuất khẩu của Trung Quốc từ phía cung ứng toàn cầu. Kế hoạch đầy tham vọng của Trung Quốc cũng bao gồm việc xây dựng lại năng lực sản xuất chip truyền thống. 

Các chip kế thừa, là các thế hệ chip cũ hơn được sản xuất bằng các nút lớn hơn, vẫn rất có giá trị đối với ngành công nghiệp ngày nay, đặc biệt khi chi phí là mối bận tâm. Những con chip này chiếm 95% tổng số chip được sử dụng trong ô tô động cơ đốt trong thông thường và 50% số chip được sử dụng trong xe điện. 

Báo cáo của GlobalData cho thấy, Trung Quốc có khả năng thống trị thị trường chip kế thừa toàn cầu trong những năm tới. Báo cáo cũng nhấn mạnh cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đang leo thang và chủ nghĩa dân tộc công nghệ đang gia tăng là những thách thức sắp xảy ra đối với ngành bán dẫn.

Viễn cảnh về một cuộc “đổ bộ” của Đài Loan - nhà sản xuất chủ chốt về chất bán dẫn - đang khuyến khích việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng chất bán dẫn ra khỏi Đài Loan. Nhiều công ty Trung Quốc và Mỹ đang tìm cách cải thiện năng lực sản xuất chất bán dẫn trong nước, đồng thời củng cố mối quan hệ kinh doanh với các lựa chọn thay thế tiềm năng, chủ yếu ở Hàn Quốc, Singapore và Nhật Bản. 

Trước các lệnh trừng phạt của Mỹ, các công ty Trung Quốc đang phá vỡ những hạn chế này. Ví dụ, Malaysia đã trở thành trung tâm thử nghiệm, lắp ráp và đóng gói, trong đó các công ty Trung Quốc sử dụng quốc gia này để vượt qua các lệnh trừng phạt thương mại của Mỹ.

Malaysia - điểm đến đầu tư bất ngờ

Kể từ những năm 70 của thế kỷ XX, bang Penang của Malaysia đã phát triển mạnh mẽ trong ngành công nghiệp bán dẫn, chuyên về thử nghiệm, lắp ráp và đóng gói - ngành mà Malaysia hiện chiếm khoảng 13% thị trường toàn cầu. 

Báo cáo cũng chỉ ra rằng các thiết kế chip mới đang được phát triển nhanh chóng. Chúng bao gồm các bóng bán dẫn xếp chồng lên nhau, kiến trúc chipset 3D mới, vật liệu thay thế, bộ xử lý quang tử và bao bì tiên tiến. Fengshi là một trong hàng chục công ty được thành lập hoặc mở rộng ở Penang trong 18 tháng qua.

Những tên tuổi khác bao gồm “gã khổng lồ” chip Mỹ Micron, Intel, các công ty bán dẫn châu Âu AMS Osram và Infineon. Khi các công ty trên khắp thế giới tìm kiếm sự hỗ trợ từ Trung Quốc để bảo vệ mình khỏi những gián đoạn địa - chính trị, Malaysia đang trở thành một điểm đến đầu tư bất ngờ. Malaysia có lịch sử 50 năm ở khâu “back end” của chuỗi cung ứng sản xuất chất bán dẫn: đóng gói, lắp ráp và thử nghiệm chip. 

Quốc gia này có tham vọng tiến lên vị trí dẫn đầu trong ngành công nghiệp toàn cầu trị giá 520 tỷ USD, cung cấp “đầu vào” cho mọi thứ từ tivi đến điện thoại thông minh và xe điện. Điều đó bao gồm các hoạt động có giá trị cao hơn như chế tạo tấm bán dẫn và thiết kế mạch tích hợp.

Các ý kiến cho rằng, việc Mỹ mở rộng hạn chế đối với công nghệ Trung Quốc, đặc biệt là sản xuất chip, là lý do chính tạo nên sự hấp dẫn của Malaysia. Mỹ đang cạnh tranh với Trung Quốc để giành vị trí thống trị về công nghệ toàn cầu và tranh thủ sự hỗ trợ từ các đồng minh ở châu Âu, châu Á khi nước này hạn chế bán các con chip và thiết bị sản xuất tiên tiến nhất cho đối thủ địa - chính trị của mình. 

Micron và Infineon của Đức cũng đang ở chế độ mở rộng. Micron có trụ sở tại Mỹ vào năm 2023 đã khai trương cơ sở lắp ráp và thử nghiệm thứ hai tại Penang, trong khi Infineon - cựu công ty con của tập đoàn kỹ thuật Siemens của Đức - cho biết, họ sẽ chi tới 5,4 tỷ USD để mở rộng hoạt động trong 5 năm tới.

Họ đang xây dựng cơ sở sản xuất chip cacbua silic lớn nhất thế giới được các nhà sản xuất xe điện sử dụng rộng rãi. David Lacey - Giám đốc điều hành của AMS Osram có trụ sở tại Penang - cho biết, việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng bắt đầu từ đại dịch nhưng “bối cảnh địa - chính trị đang khiến mọi người phải tìm các địa điểm và nguồn thay thế”. Tập đoàn điện tử có trụ sở tại Thụy Sĩ là một trong những công ty nước ngoài đầu tiên thiết lập sự hiện diện ở Penang và vẫn đang đầu tư ở đó.

Trong bối cảnh đó, có một hiệu ứng lan truyền đối với các công ty khởi nghiệp. Oppstar là một trong số ít các công ty Malaysia chuyên thiết kế mạch tích hợp - phần đầu của chuỗi cung ứng, năm ngoái đã niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Kuala Lumpur. 

Người đồng sáng lập Tan Chun Chiat cho biết, Malaysia có “cơ hội vàng” để khai thác: “trong hơn 10 năm tới, tôi nghĩ chúng ta sẽ chứng kiến nhiều hoạt động hơn do sự kém hiệu quả được tạo ra từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung”./.