Phát triển đoàn viên công đoàn, thành lập công đoàn cơ sở đáp ứng yêu cầu của tình hình mới
Nguyễn Xuân HùngPhó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam
Xây dựng tổ chức công đoàn ngày càng lớn mạnh là yêu cầu và nhiệm vụ cấp thiết
Đi cùng sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, những năm qua, các loại hình doanh nghiệp phát triển mạnh đã giải quyết được nhiều việc làm, nâng cao thu nhập cho số lượng lớn người lao động trong nước.
Hoạt động công đoàn từng bước đổi mới để phù hợp với các quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước và tiệm cận với các tiêu chuẩn quốc tế.
Nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình, Công đoàn Việt Nam luôn xác định nhiệm vụ cơ bản, hàng đầu là xây dựng tổ chức công đoàn ngày càng lớn mạnh, trong đó công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở có vai trò đặc biệt quan trọng.
Ngày 12-6-2021, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 02-NQ/TW về đổi mới tổ chức và hoạt động Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới, trong đó đề ra mục tiêu: đến năm 2025, phấn đấu có 13,5 triệu đoàn viên công đoàn, hầu hết doanh nghiệp có 25 công nhân, lao động trở lên có tổ chức công đoàn; đến năm 2030, phấn đấu có 16,5 triệu đoàn viên công đoàn, nơi chưa có tổ chức đại diện người lao động thì phần lớn người lao động được tập hợp, tham gia một số hoạt động của Công đoàn Việt Nam; đến năm 2045, hầu hết người lao động tại cơ sở là đoàn viên Công đoàn Việt Nam.
Trên cơ sở đó, Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam, nhiệm kỳ 2023 - 2028, đề ra chỉ tiêu phấn đấu đến năm 2028, cả nước có 15 triệu đoàn viên công đoàn, thành lập tổ chức cơ sở ở 100% các doanh nghiệp có từ 25 lao động trở lên.
Cụ thể hóa Nghị quyết số 02-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam, Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã ban hành Nghị quyết số 06/NQ-BCH, ngày 27-8-2024, về đẩy mạnh phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở tại các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước đến năm 2028, tầm nhìn đến năm 2033.
Nghị quyết số 06 yêu cầu phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở phải đi đôi với việc thực hiện tốt vai trò đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên; chăm lo lợi ích thiết thực đoàn viên; thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của công đoàn trong tình hình mới; xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh, là lực lượng tiên phong trong thực hiện nhiệm vụ phát triển nhanh và bền vững đất nước; xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh toàn diện là cơ sở tham gia xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, xây dựng doanh nghiệp phát triển bền vững, xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ trong doanh nghiệp.
Quá trình triển khai nhiệm vụ phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở những năm vừa qua, công đoàn các cấp luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo của các cấp ủy đảng; được chính quyền, chuyên môn, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi mọi mặt.
Bên cạnh đó, các cấp công đoàn luôn chú trọng nghiên cứu, đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao chất lượng hoạt động của công đoàn cơ sở nhằm thu hút, tập hợp đông đảo người lao động tham gia tổ chức Công đoàn Việt Nam.
Năm 2024 là năm đầu tiên triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII, cả hệ thống công đoàn tập trung thực hiện chỉ tiêu phấn đấu phát triển thực tăng 1 triệu đoàn viên công đoàn. Tính đến ngày 30-9-2024, cả nước có 11.632.655 đoàn viên công đoàn và 144.240 công đoàn cơ sở.
Tuy nhiên, công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở còn một số hạn chế, khó khăn như: việc phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở chưa tương xứng với sự phát triển các loại hình doanh nghiệp và người lao động; hoạt động công đoàn nhiều nơi chưa thực sự đổi mới để thu hút người lao động tham gia công đoàn; việc nắm bắt tình hình tư tưởng, nguyện vọng của đoàn viên, người lao động có lúc chưa kịp thời; số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ, siêu nhỏ chiếm tỷ lệ cao, sử dụng rất ít lao động; công tác quản lý nhà nước ở một số địa phương, ngành về doanh nghiệp, lao động chưa chặt chẽ; nhận thức của một số người sử dụng lao động về vai trò, vị trí của tổ chức công đoàn còn hạn chế; tác động không thuận lợi của tình hình thế giới, khu vực đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cũng như đời sống, việc làm của người lao động...
Những năm tới, Việt Nam vẫn đang thời kỳ cơ cấu dân số vàng với quy mô dân số trong độ tuổi lao động dồi dào và tăng nhanh. Đây là lợi thế để bổ sung lực lượng lao động, thị trường lao động việc làm có một số điểm tích cực, nhu cầu việc làm tăng, số lượng công nhân lao động tăng, hoạt động công đoàn tiếp tục được đổi mới, mở rộng, phát triển theo hướng dịch chuyển nhanh sang khu vực ngoài nhà nước.
Sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư tác động đến tư tưởng, việc làm, đời sống của người lao động, hoạt động của doanh nghiệp và môi trường hoạt động tổ chức công đoàn. Việc xuất hiện tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp là vấn đề mới, chưa tiền có tiền lệ, đặt ra những yêu cầu, thách thức mới đối với hoạt động công đoàn.
Bối cảnh đó đặt ra yêu cầu ngày càng cấp thiết đối với công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở, đòi hòi tổ chức công đoàn phải đổi mới mạnh mẽ để vừa mở rộng, phát triển lực lượng, vừa đổi mới, nâng cao chất lượng tổ chức và hoạt động, xứng đáng là tổ chức đại diện lớn nhất, trung tâm tập hợp, đoàn kết giai cấp công nhân và người lao động cả nước; góp phần xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh, lực lượng tiên phong trong thực hiện nhiệm vụ phát triển nhanh và bền vững đất nước.
Giải pháp đẩy mạnh phát triển đoàn viên và thành lập công đoàn cơ sở trong thời gian tới
Đứng trước những yêu cầu mới, công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở tiếp tục được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, then chốt, là trách nhiệm chính và trực tiếp của các cấp công đoàn; được triển khai thực hiện đồng bộ, bài bản, linh hoạt, kiên trì, cả trước mắt và lâu dài nhằm thu hút, tập hợp đông đảo người lao động tham gia vào tổ chức công đoàn một cách tự nguyện, tự giác và tích cực, cần tập trung vào một số giải pháp cụ thể như sau:
Thứ nhất, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động để người sử dụng lao động, người lao động hiểu sâu, biết rõ và nhận thức đầy đủ, sâu sắc về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của tổ chức công đoàn và lợi ích khi thành lập tổ chức công đoàn cơ sở trong doanh nghiệp.
Nội dung truyên truyền, vận động cần ngắn gọn, trọng tâm, dễ hiểu, dễ thực hiện, phù hợp từng đối tượng người sử dụng lao động, người lao động, phù hợp đặc điểm tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Thứ hai, tập trung nguồn lực tạo bước đột phá về phát triển đoàn viên và thành lập công đoàn cơ sở, nghiệp đoàn cơ sở, nhất là ở các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước, lao động khu vực phi chính thức. Nghiên cứu, xây dựng mô hình, cơ cấu tổ chức công đoàn cơ sở theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu quả.
Chú trọng đổi mới phương thức kết nạp đoàn viên theo hướng linh hoạt, thủ tục đơn giản. Tham mưu với cấp ủy gắn công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở với công tác xây dựng Đảng; phát huy hiệu quả mô hình thành lập ban chỉ đạo vận động phát triển đoàn viên công đoàn.
Thứ ba, nâng cao chất lượng công đoàn cơ sở về mọi mặt, trong đó tập trung làm tốt nhiệm vụ đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động, xây dựng niềm tin, tạo sự gắn kết giữa người lao động với tổ chức công đoàn.
Thường xuyên, chủ động phối hợp với người sử dụng lao động chăm lo lợi ích, kịp thời giám sát, giải quyết và kiến nghị giải quyết những vấn đề bức xúc của công nhân, người lao động; tích cực xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ tại doanh nghiệp.
Tổ chức đa dạng các hình thức sinh hoạt, hoạt động của đoàn viên tại cơ sở, phát huy vai trò, trách nhiệm của đoàn viên trong triển khai hoạt động công đoàn, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn.
Thứ tư, quan tâm xây dựng và nâng cao chất lượng cán bộ công đoàn làm công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở.
Bố trí đội ngũ cán bộ công đoàn chuyên trách ở công đoàn cấp tỉnh, thành phố, ngành Trung ương và tương đương, công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở hỗ trợ kỹ thuật cho công đoàn cấp dưới triển khai thực hiện kế hoạch phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở.
Hoàn thiện mô hình trung tâm tư vấn và hỗ trợ người lao động, xây dựng đội ngũ cộng tác viên, tình nguyện viên và các hình thức phù hợp khác để tăng cường nguồn nhân lực có chất lượng cho công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở.
Thứ năm, đổi mới công tác chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong toàn hệ thống.
Xây dựng hệ thống dữ liệu và quản lý đoàn viên trực tuyến, ứng dụng công nghệ để đơn giản hóa quy trình quản lý và phát triển đoàn viên.
Kết nối người lao động qua các nền tảng số, sử dụng các ứng dụng di động, mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến khác để giữ liên lạc với đoàn viên, phổ biến thông tin và hỗ trợ kịp thời.
Đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát; định kỳ tổ chức giao ban đánh giá việc thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở và kết quả tham gia giới thiệu đoàn viên công đoàn ưu tú cho đảng xem xét, bồi dưỡng, kết nạp.
***
Phát huy truyền thống 95 năm xây dựng và trưởng thành, với niềm tin vững chắc dưới sự lãnh đạo của Đảng, cùng tinh thần đoàn kết, chung sức đồng lòng của các cấp công đoàn, đội ngũ cán bộ, đoàn viên công đoàn cả nước, công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở chắc chắn sẽ đạt được những bước tiến quan trọng, góp phần bảo vệ quyền lợi của người lao động, xây dựng môi trường làm việc ngày càng bền vững, hiện đại, phát triển./.