Vùng đất hội tụ những lợi thế vượt trội

Vân Đồn - với lịch sử hơn 7 thế kỷ hình thành và phát triển, là thương cảng phồn thịnh và trung tâm giao thương lớn nhất của nước Đại Việt - vùng đất giàu bản sắc, đồng thời sở hữu tiềm năng nổi trội. Bước vào kỷ nguyên mới, vị thế chiến lược của Vân Đồn càng được củng cố bởi những yếu tố cốt lõi:

Vị trí địa kinh tế chiến lược. Đặc khu nằm trên tuyến trung chuyển quan trọng nối Đông Á với Đông Nam Á, giữa ASEAN và Trung Quốc; thuộc không gian hợp tác “Hai hành lang, một vành đai” kinh tế Việt Nam - Trung Quốc và khu hợp tác liên vùng Vịnh Bắc Bộ mở rộng. Vị trí này giúp Vân Đồn trở thành cửa ngõ giao thương quốc tế, thúc đẩy liên kết nội vùng, liên vùng, đặc biệt với Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại. Hệ thống cao tốc Hà Nội - Hải Phòng - Hạ Long - Móng Cái kết nối trực tiếp đến Vân Đồn; cùng với Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn - sân bay tư nhân đầu tiên của cả nước - tạo ra bước đột phá về kết nối đa phương thức, là nền tảng để Vân Đồn phát triển mạnh các lĩnh vực logistics, du lịch cao cấp và dịch vụ tổng hợp quốc tế.

Tiềm năng tài nguyên và định hướng phát triển. Sở hữu hơn 600 đảo đất và đảo đá trong quần thể Vịnh Bái Tử Long, Vân Đồn có lợi thế đặc biệt để phát triển du lịch biển đảo sinh thái, công nghiệp giải trí và các dịch vụ tổng hợp chất lượng cao. Sự hòa quyện giữa cảnh quan thiên nhiên độc đáo và giá trị lịch sử giàu chiều sâu tạo nền tảng xây dựng thương hiệu Đặc khu Vân Đồn khác biệt, hấp dẫn trên bản đồ du lịch và kinh tế quốc tế.

Thành tựu tạo đà bứt phá

Giai đoạn 2020 - 2025, Đảng bộ Đặc khu Vân Đồn xây dựng được nền tảng vững chắc nhằm phát huy tiềm năng và lợi thế biển đảo, trở thành địa phương trọng điểm về du lịch, dịch vụ và kinh tế biển của tỉnh Quảng Ninh.

Tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu: tốc độ tăng giá trị sản xuất bình quân 5 năm ước đạt 27,7% (vượt 26% chỉ tiêu Nghị quyết), cao hơn mức tăng trưởng chung của tỉnh. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt hơn 92.800 tỷ đồng. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực theo hướng công nghiệp - xây dựng (49,2%) và dịch vụ (34,1%), phản ánh rõ định hướng phát triển hiện đại.

Huy động vốn và phát triển du lịch: ngành dịch vụ đạt tốc độ tăng trưởng 31%/năm. Tổng lượng khách du lịch đạt 6,675 triệu lượt, doanh thu du lịch ước đạt 10.132 tỷ đồng, đưa Vân Đồn trở thành điểm đến hấp dẫn trong khu vực.

Phát triển bao trùm và an sinh xã hội: thu nhập bình quân đầu người năm 2025 ước đạt 120 triệu đồng, cao hơn 65% mức bình quân của tỉnh. Từ địa phương có tỷ lệ hộ nghèo trên 19% (năm 2005), đến năm 2024 Vân Đồn không còn hộ nghèo, hộ cận nghèo; 100% số nhà tạm, nhà dột nát được xóa bỏ. Diện mạo đô thị, nông thôn và các xã đảo ngày càng khởi sắc, khẳng định sự gắn kết bền chặt giữa phát triển kinh tế với bảo đảm an sinh xã hội.

Thực hiện Nghị quyết của Trung ương và Kết luận của Bộ Chính trị, ngày 1-7-2025, Đặc khu Vân Đồn chính thức vận hành theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để áp dụng các cơ chế quản lý đặc thù, tinh gọn bộ máy, tăng hiệu lực - hiệu quả điều hành. Việc vận hành thành công mô hình này cho thấy năng lực lãnh đạo, điều hành của Đảng bộ và sự đồng thuận cao trong toàn hệ thống chính trị.

Ba khâu đột phá chiến lược

Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Đặc khu Vân Đồn lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, mục tiêu xây dựng đặc khu với định hướng “Thể chế hiện đại - Công nghệ tiên phong - Bản sắc vững bền” được xác định là kim chỉ nam cho đổi mới mô hình tăng trưởng, giải quyết điểm nghẽn và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế, gồm:

Thứ nhất, hiện đại hóa thể chế và quản trị

Thể chế vượt trội được xác định là yếu tố then chốt để thu hút dòng vốn chiến lược, đặc biệt là công nghệ tiên tiến và các tập đoàn quốc tế.

Kiến tạo cơ chế đặc thù: đề nghị Trung ương phê duyệt chủ trương thí điểm các cơ chế chính sách mới nhằm phát huy tối đa tiềm năng, tháo gỡ các điểm nghẽn hiện hữu. Trọng tâm là chính sách đặc thù về quản lý đất đai, chuyển mạnh sang mô hình “quản trị tài nguyên đất theo nguyên tắc thị trường, công khai, minh bạch và hiệu quả cao”.

Đổi mới quản lý hành chính: cải cách hành chính gắn với chuyển đổi số, cắt giảm 30% thời gian và thủ tục theo thẩm quyền. Áp dụng nghiêm nguyên tắc “5 bước tại chỗ” và “5 bước trên môi trường điện tử” trong giải quyết thủ tục, bảo đảm nhanh gọn, minh bạch.

Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ: xây dựng đội ngũ cán bộ “dám nghĩ - dám làm - dám đổi mới - dám chịu trách nhiệm”, đề cao kỷ luật, kỷ cương, phòng chống tham nhũng, lãng phí. Với đặc thù địa bàn rộng, nhiều đảo, đặc khu đã thành lập 7 tổ công tác thường trực tại các đảo và vùng sâu, vùng xa để kịp thời xử lý tình huống và tăng cường quản lý cơ sở; đồng thời đề nghị tỉnh ban hành chính sách hỗ trợ cán bộ làm việc tại địa bàn đặc thù.

Thứ hai, công nghệ tiên phong và chuyển đổi xanh

Phát triển dựa trên tri thức, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là hướng đi chiến lược để Vân Đồn trở thành đặc khu kinh tế thế hệ mới.

Chuyển đổi số toàn diện: xây dựng và triển khai Đề án chuyển đổi số đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2040, trong đó ưu tiên hạ tầng số gồm phủ sóng 5G toàn vùng, xây dựng trung tâm dữ liệu (Data Center). Từng bước hình thành mô hình sản xuất - dịch vụ hiện đại, hài hòa giữa con người và trí tuệ nhân tạo (AI).

Tăng trưởng xanh và kinh tế biển: phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo vệ môi trường; xây dựng Vân Đồn thành trung tâm kinh tế biển xanh, thông minh. Đề nghị tỉnh hỗ trợ đầu tư hạ tầng số, trang thiết bị, phương tiện quản lý, nhất là tại các đảo và khu vực xa.

Thứ ba, phát huy bản sắc văn hóa và nguồn nhân lực chất lượng cao

Văn hóa là nền tảng tinh thần, nguồn lực nội sinh quan trọng của sự phát triển bền vững. Vân Đồn bám sát Nghị quyết số 17-NQ/TU của Tỉnh ủy, về xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, con người Quảng Ninh.

Phát huy bản sắc và giá trị lịch sử: gắn kết bản sắc văn hóa với du lịch - dịch vụ, đưa lịch sử Vân Đồn trở thành nguồn lực phát triển. Khuyến khích phong trào thể thao, đặt mục tiêu nâng tỷ lệ dân số tập luyện thể thao thường xuyên lên trên 55% vào năm 2027. 

Xây dựng cộng đồng cư dân và nguồn nhân lực chất lượng cao: hình thành cộng đồng cư dân đặc khu văn minh, hiện đại, hội nhập. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho các lĩnh vực trụ cột: khoa học công nghệ, kinh tế biển, công nghệ số, du lịch cao cấp. 

Đồng thời, tăng cường xã hội hóa để thu hút nguồn lực phát triển văn hóa, nghệ thuật gắn với quảng bá hình ảnh Vân Đồn.

Xây dựng đặc khu giàu mạnh, văn minh và hiện đại

Đến năm 2030, Vân Đồn được định hướng trở thành trung tâm kinh tế biển xanh, hiện đại, thông minh với các lĩnh vực mũi nhọn: du lịch sinh thái và giải trí, logistics và dịch vụ tổng hợp quốc tế. 

Các chỉ tiêu kinh tế - xã hội được hoạch định theo hướng bứt phá: tốc độ tăng tổng giá trị sản xuất bình quân hằng năm đạt trên 30%; thu nhập bình quân đầu người đến năm 2030 tăng trên 50% so với giai đoạn 2020 - 2025. Các ngành trụ cột được tập trung phát triển bao gồm du lịch biển đảo cao cấp, dịch vụ tài chính, logistics quốc tế và công nghiệp giải trí.

Để hiện thực hóa khát vọng đến năm 2030, Đảng bộ Đặc khu xác định các nhóm giải pháp trọng tâm mang tính đột phá và khả thi cao:

Phát triển dịch vụ - du lịch và logistics. Tăng cường thu hút các nhà đầu tư chiến lược, từng bước hình thành Đặc khu Vân Đồn trở thành trung tâm tài chính - thương mại của khu vực, thông qua phát triển hệ thống dịch vụ hỗ trợ đầu tư, bảo hiểm, kiểm toán, tư vấn, pháp lý và logistics. 

Đẩy mạnh khả năng kết nối thị trường toàn cầu, thúc đẩy xuất khẩu bằng việc xây dựng thương hiệu, tiêu chuẩn hóa sản phẩm và ứng dụng thương mại điện tử xuyên biên giới.

Quản lý tài chính và đầu tư công hiệu quả. Kiến nghị tỉnh ban hành cơ chế điều tiết nguồn thu, nhất là nguồn thu từ đất đai, nhằm bảo đảm nguồn lực cho đầu tư hạ tầng thiết yếu. Thực hiện triệt để tiết kiệm, cơ cấu lại chi thường xuyên để gia tăng tỷ trọng chi đầu tư phát triển, nhất là cho hạ tầng công nghệ và quản lý đô thị thông minh.

Bảo đảm quốc phòng - an ninh và hội nhập quốc tế. Gắn kết phát triển kinh tế với xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc, bảo đảm vững vàng chủ quyền biển đảo. Chủ động hội nhập quốc tế, mở rộng hợp tác, đối thoại và trao đổi kinh nghiệm; xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại chuyên nghiệp, bản lĩnh và hội nhập.

Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Tiếp tục phát huy hiệu quả các mô hình “Chi bộ bốn tốt”, “Đảng bộ cơ sở bốn tốt”, gồm: hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị; chất lượng sinh hoạt tốt; đoàn kết - kỷ luật tốt; cán bộ, đảng viên tốt. 

Nâng cao niềm tin của nhân dân thông qua tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, nâng cao chất lượng phục vụ công và thực hiện hiệu quả chính sách an sinh xã hội.

Với phương châm Đại hội “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển”, sự kiên định trong triển khai 3 khâu đột phá chiến lược về thể chế - công nghệ - bản sắc, cùng với sự thống nhất ý chí và quyết tâm của toàn Đảng bộ sẽ tạo nên nguồn lực nội sinh mạnh mẽ. 

Đặc khu Vân Đồn, bằng những quyết sách táo bạo và tầm nhìn chiến lược, chắc chắn sẽ “cất cánh”, trở thành hình mẫu nổi bật của đổi mới mô hình tăng trưởng ở Việt Nam, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh, văn minh và hiện đại./.