Các đồng chí: Vũ Hồng Thanh - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; Thái Thanh Quý - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chính sách, chiến lược Trung ương; Hoàng Trung Dũng - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Phạm Thúy Chinh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội chủ trì Hội thảo.

Tham dự Hội thảo có đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; các chuyên gia, nhà khoa học uy tín; lãnh đạo Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) và đại diện một số doanh nghiệp nhà nước.

Hội thảo là diễn đàn khoa học quan trọng, góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đồng thời đề xuất các giải pháp chiến lược nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực doanh nghiệp nhà nước trong kỷ nguyên phát triển mới của đất nước.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh: sau gần 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế nhà nước đã khẳng định vai trò then chốt trong nền kinh tế quốc dân, góp phần quan trọng vào tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội và nâng cao đời sống nhân dân. 

Những năm gần đây, doanh nghiệp nhà nước tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt, chủ lực, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế thông qua cung ứng ổn định các sản phẩm và dịch vụ thiết yếu, tham gia tích cực vào đầu tư hạ tầng chiến lược, phát triển vùng khó khăn, góp phần ổn định thị trường, kiểm soát lạm phát và dẫn dắt đổi mới trong các lĩnh vực mới như năng lượng tái tạo, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn.

Theo đồng chí Vũ Hồng Thanh, thực tiễn thời gian qua cho thấy rõ vai trò trụ cột của doanh nghiệp nhà nước trong những thời điểm khó khăn. Hàng không Việt Nam, trong đó có Vietnam Airlines, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển thị trường hàng không Việt Nam với quy mô và sản lượng vận chuyển hành khách lớn nhất. Từ thực tiễn hoạt động của Vietnam Airlines, có thể rút ra nhiều bài học quý về mô hình quản trị hiện đại, chiến lược phát triển dài hạn, tầm nhìn đầu tư công nghệ và xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao.

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, đồng chí Thái Thanh Quý khẳng định: doanh nghiệp nhà nước, với vai trò là lực lượng nòng cốt, góp phần chủ yếu để kinh tế nhà nước thực hiện vai trò chủ đạo trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là thông qua hoạt động ở các ngành trọng yếu của nền kinh tế.

Với đặc điểm nắm giữ nguồn lực lớn về vốn, tài sản, công nghệ, nhân lực chất lượng cao..., các doanh nghiệp nhà nước ở nước ta trong những năm qua đã không ngừng phát triển lớn mạnh, đóng góp rất quan trọng vào phát triển kinh tế và góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững và tiến bộ, công bằng xã hội.

Các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước duy trì nắm giữ khoảng 7% tổng tài sản và 10% vốn chủ sở hữu của toàn bộ doanh nghiệp trên thị trường, chiếm khoảng 25,8% tổng vốn sản xuất, kinh doanh; 7,24% giá trị tài sản cố định và đầu tư tài chính dài hạn của các doanh nghiệp đang hoạt động có kết quả sản xuất kinh doanh. Hằng năm, các doanh nghiệp nhà nước đóng góp khoảng 28% thu ngân sách nhà nước; thu hút hơn 1 triệu lao động, chiếm khoảng 6,3% lao động của toàn bộ khu vực doanh nghiệp.

Cùng với quá trình đổi mới, sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước, mặc dù số lượng doanh nghiệp nhà nước giảm so với trước, nhưng quy mô về tài sản và vốn vẫn tiếp tục gia tăng, cho thấy xu hướng tập trung hóa và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực diễn ra tích cực. 

Đến hết năm 2024, cả nước còn 671 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, so với 748 doanh nghiệp vào năm 2017, song tổng tài sản đạt khoảng 4,1 triệu tỷ đồng, tăng 15,5% so với năm 2017; vốn chủ sở hữu của các doanh nghiệp này cũng lên tới hơn 1,94 triệu tỷ đồng, so với mức 1,57 triệu tỷ đồng vào năm 2017..., cho thấy mức độ tập trung nguồn lực lớn vào các đơn vị chủ chốt trong nền kinh tế. 

Cùng với đó, trong cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, 78 tập đoàn, tổng công ty nhà nước có vị trí đặc biệt quan trọng, nắm giữ tới 72,8% giá trị tài sản, 74,6% vốn chủ sở hữu, 70,3% doanh thu, 89,5% lợi nhuận của khu vực doanh nghiệp nhà nước (trong đó không tính các ngân hàng thương mại).

Hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của khu vực doanh nghiệp nhà nước cũng có những chuyển biến tích cực. Năm 2024, tổng doanh thu của khối doanh nghiệp nhà nước đạt khoảng 2,9 triệu tỷ đồng, tăng khoảng 40,2% so với năm 2017. Lợi nhuận trước thuế hợp nhất toàn khối đạt trên 190.000 tỷ đồng, tăng hơn 21,5 nghìn tỷ đồng so với năm 2017...

Nhấn mạnh tầm quan trọng của doanh nghiệp hàng không nhà nước, đồng chí Thái Thanh Quý đánh giá: ở Việt Nam, phát triển ngành hàng không thường gắn liền vai trò của các doanh nghiệp nhà nước; trong đó, hãng hàng không quốc gia là doanh nghiệp nhà nước nòng cốt. Đây cũng là lĩnh vực chứng kiến những bài học quý về sự chuyển mình thành công, vượt qua khó khăn, thách thức vươn lên phát triển, khẳng định vai trò nòng cốt của doanh nghiệp nhà nước trong phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta những năm qua.

Hội thảo đã nhận được gần 50 bài tham luận của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà lãnh đạo, quản lý ở các lĩnh vực khác nhau. Các bài tham luận đã làm rõ vị trí, vai trò của doanh nghiệp nhà nước thời gian qua, đặc biệt trong các lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế, tập trung làm rõ những nhóm vấn đề chính sau:

Thứ nhất, làm rõ và khẳng định vị trí, vai trò của kinh tế nhà nước, doanh nghiệp nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đặc biệt trong những lĩnh vực quan trọng, xương sống của nền kinh tế. Qua đó thống nhất nhận thức về sự cần thiết đổi mới, nâng cao hiệu quả, năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp nhà nước trong bối cảnh hiện nay.

Thứ hai, đánh giá thực trạng hoạt động của doanh nghiệp nhà nước qua thực tiễn ngành hàng không, cụ thể là Tổng Công ty Hàng không Việt Nam thời gian qua, qua đó khẳng định vai trò quan trọng của doanh nghiệp này trong một lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế, vận tải hàng không, kết nối, lan tỏa giá trị thương hiệu Việt Nam, thúc đẩy phát triển du lịch, dịch vụ và nhiều lĩnh vực khác của nền kinh tế.

Thứ ba, trên cơ sở phân tích bối cảnh và nhưng yêu cầu khi đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, đề xuất kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả, năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt trong những lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế nói chung, Tổng Công ty Hàng không Việt Nam nói riêng trong thời gian tới.

Phát biểu kết luận Hội thảo, đồng chí Hoàng Trung Dũng ghi nhận các ý kiến, tham luận tại hội thảo đã thể hiện tinh thần tâm huyết, trách nhiệm cao của các chuyên gia, nhà nghiên cứu về vai trò của doanh nghiệp nhà nước. 

Nhiều tham luận có chất lượng khoa học cao, góp phần khẳng định tính khách quan và vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt đối với các ngành, lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế như ngành hàng không.

Đồng chí Hoàng Trung Dũng nhấn mạnh, nội dung của các tham luận và ý kiến phát biểu tại Hội thảo sẽ được Ban tổ chức chắt lọc để phục vụ công tác nghiên cứu và tham mưu, tư vấn cho Trung ương về chủ trương tiếp tục nâng cao vai trò của thành phần kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam./.