Sau 41 năm, điều ước trở thành sự thật

Đầu năm 1984, theo sáng kiến và được sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Hồng Chương - Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, Chi hội Nhà báo Tạp chí Cộng sản phối hợp với Cơ quan Tạp chí mở một lớp học mang tên “Lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo”. 

Đây là lớp học mang tính nghiệp vụ báo chí, nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng làm báo, tạp chí cho những nhà báo trẻ, cán bộ biên tập mới về công tác tại Tạp chí. Hình thức bồi dưỡng là tập trung học tập, nghiên cứu, trao đổi, thảo luận cả ngày, thời gian kéo dài 3 tháng liền, trong đó có 1 tháng đi thực tế ở thị xã Sơn Tây. Có 1 tháng liền ăn, ở, làm việc, sinh hoạt tại xã Đường Lâm. 

Lực lượng học viên nòng cốt của lớp này là các cán bộ biên tập, phóng viên trẻ hoặc cán bộ mới về Tạp chí, cùng một số cán bộ biên tập, phóng viên, thư ký tòa soạn công tác ở một số tạp chí các Ban Đảng Trung ương (Tạp chí Xây dựng Đảng; Tạp chí Tư tưởng - Văn hóa; Tạp chí Thông tin lý luận...), một vài cán bộ báo chí thuộc tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội ở Trung ương tham gia. 

Tổng số học viên khoảng hơn 20 người. Giảng viên là những nhà báo nổi tiếng trong các cơ quan báo chí ở Trung ương, của Tạp chí Cộng sản, Hội Nhà báo Việt Nam, trong đó có các đồng chí Hoàng Tùng, Trần Công Mân, Hồng Chương, Phan Quang... 

Đồng chí Nguyễn Phú Trọng, khi đó là Phó trưởng Ban Xây dựng Đảng, nghiên cứu sinh ở Liên Xô về, được mời nói chuyện một buổi về quá trình nghiên cứu, học tập, làm nghiên cứu sinh và là người đầu tiên bảo vệ thành công Luận án Phó tiến sĩ về xây dựng Đảng ở Việt Nam. 

Sau 3 tháng nghiên cứu, học tập, thực tế, hôm liên hoan chia tay, một cán bộ biên tập của tạp chí Ban Đảng Trung ương phát biểu cảm động và có xuất khẩu thành thơ: “Ba tháng tụ hội, nay lại xa / Ước gì chúng ta được làm chung một nhà!”.

Điều ước đó, đến nay, sau 41 năm đã thành sự thật, khi Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” có kết luận chỉ đạo. 

Theo đó, tạp chí các Ban Đảng Trung ương sẽ kết thúc hoạt động, chuyển chức năng, nhiệm vụ về Tạp chí Cộng sản. Đây là một bước chuyển mình, đổi mới chưa từng có trong lịch sử báo chí nước nhà nói chung và báo chí các Ban Đảng Trung ương nói riêng, mở ra một trang mới trong quá trình phát triển của Tạp chí Cộng sản, đáp ứng yêu cầu công tác nghiên cứu lý luận, tuyên truyền nhiệm vụ chính trị của Đảng ta trong giai đoạn mới.

Một số điểm nổi bật của tạp chí các Ban Đảng Trung ương

Một là, hầu hết các giai đoạn trước đây đều cho ra đời, xuất bản, phát hành tạp chí, đáp ứng tốt công tác thông tin, tuyên truyền, phục vụ nhiệm vụ chính trị của Ban chủ quản. 

Tính từ sau hòa bình lập lại ở miền Bắc, đến thời điểm trước tháng 1-2025, do đặc điểm, yêu cầu, nhiệm vụ của công tác xây dựng Đảng nói chung và công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, hướng dẫn, bồi dưỡng nghiệp vụ nói riêng, đã có rất nhiều tạp chí các Ban Đảng Trung ương ra đời, phát triển, đáp ứng rất tốt yêu cầu, nhiệm vụ chính trị được giao. 

Có thể nói, trong những năm trước đây, khi có Ban Đảng Trung ương được thành lập thì ngay lập tức, Ban Đảng Trung ương đó có tạp chí phục vụ nhiệm vụ chính trị được giao.

Hai là, các tạp chí có quá trình phát triển lâu năm, thường xuyên hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị, trở thành “cẩm nang” của cán bộ, đảng viên tạo ra bản sắc riêng, ngày càng nâng cao chất lượng, “có thương hiệu” và chỗ đứng vững chắc trong “làng” báo chí cách mạng Việt Nam. 

Chức năng, nhiệm vụ chính yếu của tạp chí các Ban Đảng Trung ương là phổ biến, tuyên truyền chủ trương, nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương về kinh tế, văn hóa, xã hội, xây dựng Đảng, đối ngoại, an ninh - quốc phòng. Là cơ quan ngôn luận của cơ quan chủ quản là các Ban Đảng Trung ương, tạp chí các Ban Đảng Trung ương góp phần tích cực nghiên cứu lý luận, đúc kết thực tiễn, hướng dẫn nghiệp vụ công tác xây dựng Đảng trong phạm vi công tác của Ban.

Ba là, trong quá trình phát triển, tạp chí các Ban Đảng Trung ương đã không ngừng nỗ lực, cố gắng rèn luyện, đào tạo được một đội ngũ những người làm báo có phẩm chất, năng lực, say mê nghề nghiệp, luôn phấn đấu theo tiêu chí “Mắt sáng, lòng trong, bút sắc”; không bị cuốn theo cơ chế thị trường hay “báo hóa tạp chí”; được cơ quan chủ quản, bạn đọc tin tưởng, tín nhiệm.

Bốn là, mỗi tạp chí Ban Đảng Trung ương luôn sáng tạo, đúc kết được nhiều kinh nghiệm, bài học quý báu trong phổ biến, tuyên truyền lý luận về công tác xây dựng Đảng, tổng kết thực tiễn, quảng bá những phong trào thi đua, gương điển hình tiên tiến, đấu tranh với tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, huy động cộng tác viên, bạn đọc xây dựng tạp chí... Đó là những hành trang vô cùng quý báu mà mỗi người làm báo các cơ quan Đảng Trung ương mang theo trong quá trình hành nghề cũng như trong cuộc sống.

Phát huy truyền thống, hòa nhập, nâng tầm

Khi chức năng, nhiệm vụ tạp chí các Ban Đảng Trung ương và cả không ít cán bộ, biên tập viên, phóng viên, kỹ thuật viên được “về làm chung một nhà” Tạp chí Cộng sản ví như “cá từ sông, hồ ra biển lớn”. 

Điều này có rất nhiều thuận lợi nhưng cũng phải lường trước hiện tượng “ngợp” giữa không gian bao la và khối lượng công việc, yêu cầu ngày một cao hơn. Xin trao đổi 3 vấn đề khi tạp chí các Ban Đảng Trung ương trở thành một bộ phận của Tạp chí Cộng sản.

Thứ nhất, phát huy truyền thống báo chí các Ban Đảng Trung ương. Trong quá trình hình thành, xây dựng và phát triển của mình, tạp chí các Ban Đảng Trung ương đã tích luỹ được nhiều kinh nghiệm quý trong công tác tuyên truyền, nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, tổ chức cộng tác viên, bạn đọc, nhất là kinh nghiệm lãnh đạo, quản lý báo chí, tổ chức bài vở của các thế hệ lãnh đạo. 

Những điều này là hành trang vô cùng quan trọng, cần thiết để vận dụng vào môi trường mới. Vấn đề đặt ra là đúc kết kinh nghiệm, phổ biến, lan toả, áp dụng một cách sáng tạo vào mọi công tác và ấn phẩm của Tạp chí Cộng sản.

Thứ hai, sự hòa nhập cả về con người, “về nếp ăn, nếp ở”, nhất là công tác biên tập, nghiệp vụ công tác báo chí, phong cách làm việc, tác nghiệp báo chí... Hòa nhập lớn nhất ở Tạp chí Cộng sản là “lý luận chính trị”. Người làm báo phải nắm chắc tôn chỉ, mục đích của Tạp chí, thì trong quá trình công tác mới không dễ bị “lạc lối”. “Lý luận và chính trị” làm nên bản sắc của Tạp chí Cộng sản và thống nhất, quán xuyến trong tất cả các bài viết, các ấn phẩm của Tạp chí Cộng sản. 

Có lần, trong một buổi sinh hoạt nghiệp vụ thường kỳ hằng tháng, do Chi hội Nhà báo Tạp chí Cộng sản tổ chức, đồng chí Tổng Biên tập Nguyễn Phú Trọng nói đại ý rằng: chỉ có 2 chữ “lý luận và chính trị” thôi nhưng phải học suốt đời để ngấm, để hiểu đúng và làm cho nhuần nhuyễn nhận thức vận dụng cho phù hợp trong công tác biên tập, làm báo không phải lúc nào cũng hiểu ngay, hiểu đúng, cũng phù hợp. 

Chính vì vậy trong cuộc sống thì mỗi người một cá tính, một phong cách, rất đa dạng, phong phú, muôn hình, muôn vẻ nhưng trong công tác biên tập, viết báo, chữa bài, đặt bài,... phải hiểu sâu sắc thế nào là “Tạp chí lý luận và chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam”. Đó chính là tiêu chí, mục đích hòa nhập khi làm báo ở Tạp chí Cộng sản.

Thứ ba, nâng tầm ở đây là tầm cao về lý luận và chính trị của một bài báo đăng ở Tạp chí Cộng sản. Chúng ta cầm trên tay ấn phẩm Xây dựng Đảng của Tạp chí Cộng sản, tuy hình thức bên ngoài có vẻ giống nhau, nhưng nó sẽ rất khác với Tạp chí Xây dựng Đảng thuộc Ban Tổ chức Trung ương trước đây với chức năng chủ yếu là “nghiên cứu, hướng dẫn công tác tổ chức xây dựng Đảng của Ban Tổ chức Trung ương”. 

Cán bộ, đảng viên, bạn đọc ắt sẽ yêu cầu cao hơn, khắt khe hơn khi đọc bài viết đăng trên tạp chí lý luận và chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Như vậy, ắt tính lý luận phải cao hơn, nhuần nhuyễn với thực tiễn hơn và nhất là tính khoa học, thuyết phục hơn, khả thi hơn. 

Một trong những điều quan trọng nữa mà Tạp chí Cộng sản luôn luôn đòi hỏi cao trong lĩnh vực xây dựng Đảng là tăng cường bài viết của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị về công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận và thực tiễn, giải đáp những vấn đề đặt ra cho cuộc sống. Đó chính là ngày càng nâng tầm lý luận chính trị của Tạp chí trong tình hình hiện nay./.