Tôi có may mắn được biết đến ấn phẩm Hồ sơ sự kiện, Tạp chí Cộng sản từ trước khi ra số đầu tiên. Hồi đó, anh Võ Thủ Phương được giao phụ trách tờ chuyên san này. Anh vào Thành phố Hồ Chí Minh tập hợp mấy cây viết chúng tôi lại và hồ hởi khoe trang bìa dự kiến số đầu tiên của tạp chí. 

“Rất ấn tượng!”, chúng tôi gần như đồng thanh thốt lên. Anh nhìn tất cả một vòng, dường như để đánh giá cái “ấn tượng” ấy nó ấn tượng đến đâu, rồi bung ra một câu nửa hỏi nửa mời chào: “các bạn nghĩ sao nếu chúng ta cùng nhau làm ấn phẩm này?”.

Nhiều năm sau này, khi đã thân với nhau hơn, anh tâm sự: “thật ra thì cậu gây ấn tượng với anh trước”. Hóa ra anh đọc loạt bài “Vào chiến trường Afghanistan” đăng trên báo Người lao động của tôi từ hơn 10 năm trước đó, khi Mỹ ném bom Afghanistan để trả đũa việc Osama bin Laden tấn công tòa tháp đôi Trung tâm Thương mại thế giới của Mỹ và rất thích câu chuyện người vợ bên Taliban bò sang bên chiến hào của đối phương xin thuốc cho người chồng bị thương; rồi sau đó vị Thứ trưởng Ngoại giao Habibullah của Liên minh phương Bắc bảo tôi: “binh lính đánh nhau, chứ dân thường và những người bị thương nằm ngoài cuộc chiến. Vả lại, người Afghanistan cho thuốc người Afghanistan thì có gì sai?”. 

Anh ghi tên tôi vào cuốn giáo khoa Hình học không gian mà anh đang dạy và lập tức “triệu tập” tôi khi vào Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức mạng lưới cộng tác viên cho chuyên san sắp ra đời.

Tôi trở thành cộng tác viên thân thiết của Hồ sơ sự kiện từ đó. Hầu như số nào tôi cũng có bài đăng trong các chuyên mục yêu thích của tôi. Còn câu chuyện về các nhân vật thì nhiều đến nỗi một nhà xuất bản ở Thành phố Hồ Chí Minh còn tập hợp lại và in thành sách.

Một lần đi làm từ thiện cho một trường trung học cơ sở ở vùng sâu tỉnh Đắk Nông (cũ), một thầy giáo bắt tay tôi và nói: “tôi có đọc bài của anh, hôm nay may mắn được gặp tác giả đây”. Anh đọc bài tôi viết về “Mẹ già dân tộc” Na Uy Brundtland trên ấn phẩm Hồ sơ sự kiện và hết sức thích thú khi biết khái niệm phát triển bền vững được hình thành như một công trình tập thể của giới khoa học quốc tế đồ sộ như vậy.

Tôi có hứa là sẽ gom và lâu lâu gửi về ấn phẩm Hồ sơ sự kiện cho anh qua đường bưu điện. Rồi công việc cứ cuốn đi, tôi gửi được một lần rồi quên khuấy. Nhưng anh không quên. Một đêm khá muộn, anh gọi điện cho tôi xin thêm mấy số chuyên san mới nhất. Anh đọc nhiều trên mạng, nhưng chỉ những gì Hồ sơ sự kiện đăng anh mới có thể tin ngay mà không cần kiểm chứng thêm nữa. 

Anh mong ước ở thư viện mỗi trường học có một bộ Hồ sơ sự kiện đầy đủ, để các thầy cô và học sinh tham chiếu, kiểm tra độ chân thật của các thông tin mà họ nhận được từ các nguồn “chẳng biết đường nào mà lần” tràn lan trên mạng. Tôi hứa khi nào anh có dịp xuống Thành phố Hồ Chí Minh sẽ kết nối anh với Cơ quan thường trực miền Nam của Tạp chí Cộng sản để anh có thể trực tiếp nêu vấn đề.

Nhưng anh không xuống. Đại dịch COVID-19 bùng nổ cắt đứt hầu như mọi mối giao thông liên lạc. Tôi với anh cũng không liên lạc với nhau từ dạo đó. Sau khi dịch kết thúc, tôi có thử gọi điện cho anh nhưng số máy của anh không còn tồn tại. 

Mãi 2 năm sau, trong một chuyến đi từ thiện, tôi ghé qua trường anh. Người ta nói cả gia đình anh đã mất trong trận dịch. Tôi lạnh người và thấy sống mũi cay xè. Anh đã tin, và anh cũng đã có một ước mơ.

Điều khiến tôi bất ngờ nhất là các cô cậu GenZ cũng quan tâm đến ấn phẩm Hồ sơ sự kiện. Một lần, con gái tôi đang đi chơi Hà Nội với đám bạn cùng lớp thì gọi điện: “bố ơi, bố có thể xin cho nhóm bọn con một cuốn Hồ sơ sự kiện số ra hôm nay không?”. 

Thì ra hôm đó ấn phẩm Hồ sơ sự kiện có một cái bìa “trên cả tuyệt phẩm”. Các bạn trẻ cầm trên tay cuốn Hồ sơ sự kiện đó để bày tỏ lòng tôn kính và tiếc thương vô hạn đồng chí cố Tổng Bí thư, người đã dành cả cuộc đời vì nước vì dân, đấu tranh chống cái xấu, nêu gương không màng danh lợi mà GenZ chỉ từng được đọc về những tấm gương như thế trong những câu chuyện tinh hoa cổ học. Cuộc đời và sự nghiệp của người mới khuất động đến trái tim các bạn ấy./.