Quan ngại về “cái chết của báo in”

Hai thập niên trước, cách thức tiếp cận thông tin chỉ có phương tiện in ấn, cùng với đó là sự phổ biến ngày càng tăng của tivi. Ngày nay, kỹ thuật số đang trên đà phát triển, đồng nghĩa với việc các tờ báo, tạp chí in đang giảm dần. Các tờ báo vẫn bán chạy, nhất là tại Ấn Độ, nhưng doanh số đang giảm dần so với cùng kỳ năm trước. Báo in không thể “chết”, nhưng vai trò của nó như một phương tiện thông tin đang giảm dần. Thói quen của người tiêu dùng đã thay đổi và báo in chỉ đóng một vai trò nhỏ trong tương lai của truyền thông. Câu hỏi đặt ra là báo chí sẽ bị ảnh hưởng như thế nào trước viễn cảnh không ít người quan ngại về “cái chết của báo in” trong tương lai?

Trong nhiều thập niên, các nhà xuất bản, nhà báo và người tiêu dùng đã gióng lên hồi chuông báo tử cho báo in. Tất cả dường như đang nín thở chờ đợi lần in cuối cùng. Nhưng có nhiều khả năng là các tờ báo in sẽ giảm dần cho đến khi đạt đến một mức ổn định và trở nên lỗi thời, trong vòng vài thập niên nữa, khi nó dần trở nên bị lu mờ bởi những hình thức tiếp nhận thông tin tân tiến hơn.

Peter Vandermeersch là Giám đốc điều hành của Mediahuis, một công ty truyền thông được thành lập vào năm 2014 với các hoạt động tại Ireland, Luxembourg, Bỉ và Hà Lan. Họ sở hữu một số ấn phẩm nổi tiếng, trong đó có tờ Irish Independent (Ailen độc lập). Vandermeersch đã nói trong một cuộc phỏng vấn với RTÉ Radio One rằng, các tờ báo in khả năng sẽ chỉ còn thịnh hành từ 7 đến 10 năm. Ông nói với Business & Finance: “chừng nào còn có người đọc báo in, chúng tôi sẽ bảo đảm rằng các tờ báo in vẫn còn tồn tại”. 

Vandermeersch cho rằng, báo in sẽ trở thành một “mặt hàng xa xỉ” mà mọi người sử dụng để “chấm dứt” lĩnh vực kỹ thuật số không ngừng phát triển và dành thời gian chất lượng cho một tờ báo. Theo kế hoạch, các bản in sẽ giảm số lượng và gia tăng thời gian phát hành giữa các số, với mục đích thiên về trải nghiệm cảm nhận tờ báo hơn là chất lượng/số lượng tin tức bên trong.

Theo một nghiên cứu gần đây được thực hiện bởi NewsBrands Ireland - cơ quan đại diện cho các nhà xuất bản tin tức Ireland, nơi có tờ Thời báo Ireland - vẫn có thị trường cho báo in. Nghiên cứu ghi nhận có 2,74 triệu người, chiếm 69% dân số Ireland đọc báo in mỗi tuần. Con số này không tương ứng với 2,74 triệu tờ báo được bán ra mỗi tuần vì các gia đình, bạn bè và đồng nghiệp sẽ chia sẻ ấn bản. 

Theo Vandermeersch, doanh số bán bản in vẫn đang duy trì tốt, nhưng số lượng tương đối lớn các bản in được bán ra đang giảm dần qua từng năm. “Các tờ báo in vẫn đang ở trong tình trạng tốt; chúng tôi đang bán được hơn 100.000 tờ Sunday Independent, nhưng 5 năm trước con số ấy lên tới 200.000 tờ”. Do sự phổ biến ngày càng tăng của kỹ thuật số và sự gia tăng chi phí sản xuất báo, việc bán báo in đã suy giảm. Tình trạng đó đã dẫn đến việc đóng cửa 17 tờ báo địa phương kể từ năm 2008. 

Theo một bài báo của Thời báo Ireland, doanh số bán các tờ báo địa phương hằng tuần đã giảm 50% kể từ năm 2010. Colm O'Reilly - Giám đốc phụ trách điều hành của Business Post và Chủ tịch của NewsBrands Ireland - vẫn lạc quan về tương lai của báo in, nhưng nhận ra vai trò ngày càng giảm của nó trong các phương thức tiếp cận tin tức của mọi người. “Trên tất cả các loại tiêu đề tin tức, có khoảng từ 8 đến 10 triệu tờ báo sẽ được bán trong 1 tháng nhất định. Báo in chắc chắn vẫn có một vai trò quan trọng”, ông nói. Ngày nay, đa số người đọc sẵn sàng mua một tờ báo hơn là cam kết đăng ký báo kỹ thuật số hằng tháng.

Đa dạng hóa để tồn tại

Là một ngành công nghiệp chủ yếu dựa vào sự đánh giá của trí óc con người đối với công nghệ, các phương tiện truyền thông tin tức đang ở ngã ba đường. Chuyển đổi sang công nghệ là điều không thể tránh khỏi, và khả năng thích ứng của con người cũng vậy. Praveen Someshwar, Giám đốc điều hành HT Media Group - một trong những công ty truyền thông lâu đời nhất của Ấn Độ và là công ty hàng đầu trong ngành đang nắm bắt trí tuệ nhân tạo (AI) và phát triển thành một công ty nội dung thời đại mới - đưa ra một số nhận xét sâu sắc. 

Someshwar cảm thấy một tổ chức đưa tin lâu dài phải dựa trên ba tiêu chí. Thứ nhất, ngay cả khi đối mặt với sự gián đoạn của các công nghệ mới như AI, tin tức vẫn cần phải xác thực. Thứ hai, giám tuyển, hoặc cá nhân hóa, là quan trọng. Thế giới tin tức không thể chỉ giới hạn trong một tờ báo in cho tất cả mọi người; đúng hơn, độc giả ngày nay muốn nội dung siêu cá nhân hóa. Thứ ba, cung cấp nội dung khác biệt và thông tin chi tiết là chìa khóa để kiếm tiền vì chỉ với nội dung tuyệt vời, nhà xuất bản mới có thể tạo doanh thu. Đây là lúc công nghệ phát huy tác dụng và AI trở nên quan trọng hơn tất cả trong các phương tiện truyền thông.

Việc hiện đại hóa đang thật sự là một thách thức lớn đối với ngành in ấn. Theo M. V. Shreyams Kumar - Giám đốc điều hành của Mathrubhumi Printing & Publishing (Ấn Độ) - năm 2017 và 2018 là những năm hoàng kim của báo in và lĩnh vực này đạt doanh thu tăng 75% - 80% so với cùng kỳ. “Chúng tôi ước tính sẽ tăng trưởng gần 90% vào năm 2023 và vượt qua các con số của thời kỳ vàng vào năm 2024. Nếu chúng ta nhìn vào một thập niên báo in bắt đầu từ năm 2017 và các dự đoán của chúng tôi cho đến năm 2027, chắc chắn có thể nói năm 2017 và 2018 là thời kỳ vàng của báo in”, ông khẳng định. 

Về thị trường mà họ hoạt động, Kumar nói rằng Kerala là bang duy nhất ở Ấn Độ mà phạm vi tiếp cận của báo in vượt qua tivi. “Kerala có tiềm năng to lớn chưa được khai thác đối với mọi hạng mục. Để thông tin tới các nhà quảng cáo về điều tương tự và cung cấp cho họ giải pháp chưa từng có trước đây, chúng tôi vừa đưa ra một đề xuất độc đáo GatewayToKerala. Nó tập hợp tất cả nền tảng của chúng tôi lại với nhau - in ấn, tivi, radio và kỹ thuật số - để tạo ra tác động tương hỗ. Nội dung, cộng đồng, tương tác, trải nghiệm, dữ liệu chất lượng của bên thứ nhất là một phần trong các dịch vụ của chúng tôi tại đây. Trái ngược với cách tiếp cận dựa trên chiến dịch truyền thống, bất kỳ khách hàng nào cũng có thể đưa ra một thách thức cụ thể và chúng tôi giúp họ lựa chọn chiến lược tiếp cận thị trường phù hợp, hiệu quả và hấp dẫn”, Kumar quảng bá.

Theo một báo cáo xếp hạng của CRISIL - công ty phân tích của Ấn Độ cung cấp các dịch vụ tư vấn chính sách, nghiên cứu và rủi ro - gần đây, mặc dù báo in chứng kiến mức tăng trưởng doanh thu quảng cáo lành mạnh là 15% so với cùng kỳ năm trước, nhưng nó vẫn kém mức trước đại dịch COVID-19. Điều này là do doanh thu quảng cáo phục hồi chậm, đặc biệt đối với các ấn bản tiếng Anh. 

Sự âu lo về “cái chết của báo in” là một dấu hiệu cho thấy ngành công nghiệp này đang đa dạng hóa bằng nhiều cách thức để tồn tại. Báo chí, nhất là báo in, có thể gặp nguy hiểm nếu các nhà xuất bản không thể tìm ra cách bán trên nền tảng kỹ thuật số cho người tiêu dùng. Chỉ một điều chắc chắn rằng, chừng nào còn có tin tức, sẽ còn có báo chí và tương lai sẽ còn chứng kiến nhiều hình thức tiếp nhận thông tin hơn hơn hiện nay./.

Hồ sơ sự kiện số 497 (ngày 25-6-2023)