Sau khi Anh, Đức và Pháp sử dụng quyền kiến nghị Liên hợp quốc tái áp dụng những biện pháp chính sách trừng phạt Iran như được ghi nhận trong thỏa thuận ký kết hồi năm 2015 về giải pháp cho vấn đề hạt nhân của Iran (JCPOA), Liên hợp quốc đã áp dụng trở lại những biện pháp chính sách trừng phạt Iran như đã áp dụng ở thời trước khi có JCPOA. 

Nga và Trung Quốc tuyên bố không tuân thủ quyết định này của Liên hợp quốc. Iran khẳng định không theo đuổi mục tiêu chế tạo vũ khí hạt nhân, nhưng không từ bỏ chương trình hạt nhân. Còn Mỹ ngay sau đó gia tăng mức độ trừng phạt Iran.

Như vậy có thể nói, thỏa thuận JCPOA chính thức bị xóa sổ cả trên danh nghĩa lẫn trong thực chất, bất chấp mọi nỗ lực níu kéo của Nga và Iran. Thỏa thuận JCPOA không còn hiệu lực nhưng vấn đề chương trình hạt nhân, tên lửa của Iran vẫn tồn tại và việc Liên hợp quốc trừng phạt Iran lại tái diễn. Các bên liên quan giờ phải giải quyết lại từ đầu vấn đề chương trình hạt nhân và tên lửa của Iran.

Vấn đề cần phải giải quyết vẫn có tên gọi cũ, nhưng bản chất vấn đề và bối cảnh tình hình của việc giải quyết vấn đề lại khác biệt rất căn bản so với trước. Sau khi Mỹ đơn phương rút khỏi JCPOA năm 2018 và sau khi 3 nước châu Âu trên kích hoạt việc Liên hợp quốc tái trừng phạt Iran, phía Iran bắt buộc phải rút ra 2 bài học là: 

(i) Không thể tin tưởng được vào cam kết của Mỹ và các nước phương Tây, cũng như từ nay chỉ nên giải quyết vấn đề này với Mỹ; 

(ii) Không nên để cho Liên minh châu Âu (EU) hay bất cứ quốc gia phương Tây nào đó can dự. 

Hơn nữa, sau khi bị Israel và Mỹ tấn công, Iran không có sự lựa chọn chiến lược nào khác ngoài phải tiếp tục thúc đẩy chương trình hạt nhân và tên lửa, đồng thời phải luôn rất thận trọng và cảnh giác về Mỹ và Israel.

Việc giải quyết vấn đề chương trình hạt nhân và tên lửa trong bối cảnh tình hình đã thay đổi rất căn bản như thế sẽ là cuộc chơi chính trị - an ninh và ngoại giao mới giữa Iran và Mỹ, khi mà mọi tiền đề và điều kiện đều rất không thuận lợi cho tính khả thi của việc giải quyết vấn đề trong thời gian tới. 

Tình thế đối nội và đối ngoại của cả hai bên cũng đã khác trước. Nếu như tới đây hai bên đạt được thỏa thuận về giải pháp chính trị, giải pháp này chắc chắn sẽ không phải là phiên bản được cập nhật của thỏa thuận JCPOA, mà là thỏa thuận hoàn toàn khác về cả tên gọi lẫn cấu trúc, về cả hình thức lẫn nội dung./.