Phát biểu khai mạc Hội thảo, Đại tướng Nguyễn Tân Cương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng - cho biết: cách đây 80 năm, ngay sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, trước yêu cầu của sự nghiệp cách mạng, ngày 7-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị thành lập Bộ Tổng Tham mưu. 

Người chỉ rõ: “Bộ Tổng Tham mưu là cơ quan tham mưu quân sự cơ mật của đoàn thể, là cơ quan quan trọng của Quân đội, có nhiệm vụ: tổ chức, huấn luyện Quân đội cho giỏi; tổ chức nắm địch, nắm ta rõ ràng; bày mưu kế khôn khéo; tổ chức chỉ huy thông suốt, bí mật, nhanh chóng, kịp thời, chính xác để đánh thắng mọi kẻ thù, bảo vệ cách mạng”.

Đại tướng Phan Văn Giang - Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng - khẳng định: được thành lập khi đất nước vừa tuyên bố độc lập, nhưng đang phải đứng trước tình thế như “ngàn cân treo sợi tóc”, đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ của Bộ Tổng Tham mưu hết sức nặng nề, vừa từng bước củng cố tổ chức, bổ sung lực lượng, vừa hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan tham mưu chiến lược; đội ngũ cán bộ từng bước kiện toàn, không ngừng vượt khó, sáng tạo, nỗ lực trau dồi kiến thức, đạo đức, rèn luyện phương pháp, tác phong, triển khai thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ được giao.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954), Bộ Tổng Tham mưu đã làm tốt công tác dự báo, tham mưu chiến lược, nhất là về xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, xây dựng căn cứ địa, phát triển chiến tranh du kích; chủ động nghiên cứu, tham mưu với Trung ương Đảng, Tổng Quân ủy và Bộ Tổng Tư lệnh đề ra chủ trương, kế hoạch tác chiến chiến lược phù hợp; đồng thời trực tiếp chỉ huy, chỉ đạo tác chiến trên các chiến trường, từng bước đánh bại chiến lược “Đánh nhanh, thắng nhanh”, âm mưu “bình định”, “phản công” của địch. 

Những chiến thắng như: Việt Bắc Thu - Đông 1947, Biên giới 1950 và Chiến cuộc Đông - Xuân 1953 - 1954 với trận quyết chiến chiến lược Điện Biên Phủ “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” giáng đòn quyết định kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 - 1975), phải đối đầu với thế lực quân sự mạnh bậc nhất thế giới, nhưng với bản lĩnh vững vàng, quán triệt và thực hiện sáng tạo đường lối đấu tranh của Đảng, Bộ Tổng Tham mưu đã tập trung trí tuệ, “bày mưu, tính kế”, chỉ huy quân dân hai miền lần lượt đánh bại các chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ, bảo vệ vững chắc hậu phương miền Bắc, làm chỗ dựa và cung cấp sức người sức của cho cách mạng miền Nam. 

Bộ Tổng Tham mưu đã góp phần to lớn làm nên những thắng lợi “rung chuyển” như Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968, cuộc tiến công chiến lược 1972, chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” tháng 12-1972, thực hiện vừa đánh vừa đàm, chiến dịch Điện Biên Phủ 1954 giành thắng lợi thực dân Pháp buộc phải ký Hiệp định Giơnevo. 

Và như Bác Hồ năm 1967 đã nói “Mỹ chỉ thua khi Mỹ thua trên chính bầu trời Hà Nội”, 12 ngày đêm ta đã bắn rơi 34 máy bay B52 và nhiều loại máy bay khác, buộc đế quốc Mỹ phải ký Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình ở Việt Nam, Mỹ rút quân và đồng minh về nước. 

Khi thời cơ xuất hiện, thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu đã chỉ huy tập trung lực lượng, kiên quyết tiến công, góp phần để Bộ Chính trị chỉ đạo quân và dân ta tiến hành thắng lợi cuộc Tổng tiến công nổi dậy mùa Xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, kết thúc thắng lợi vẻ vang cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Theo đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương: sau ngày đất nước thống nhất, trước yêu cầu của nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Bộ Tổng Tham mưu đã triển khai nghiên cứu, đề xuất với Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng tổ chức, điều chỉnh lực lượng và thế bố trí chiến lược phù hợp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; đồng thời, đề xuất xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân bảo vệ Tổ quốc. 

Đặc biệt, Bộ Tổng Tham mưu hoàn thành xuất sắc chức năng tham mưu chiến lược, giúp Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy toàn quân, toàn dân chiến đấu giành thắng lợi trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc của Tổ quốc, hoàn thành nghĩa vụ quốc tế cao cả; đề xuất kế hoạch củng cố, phát triển lực lượng vũ trang theo đường lối chiến tranh nhân dân, quốc phòng toàn dân, kết hợp xây dựng phát triển kinh tế với củng cố quốc phòng, an ninh; mở rộng quan hệ quốc tế và đối ngoại quốc phòng, góp phần làm thất bại chiến tranh phá hoại nhiều mặt của các thế lực thù địch, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Quán triệt sâu sắc quan điểm xây dựng đất nước phải đi đôi với bảo vệ Tổ quốc, gắn quốc phòng, an ninh với kinh tế - xã hội và kinh tế - xã hội với quốc phòng, an ninh, trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và khu vực, Bộ Tổng Tham mưu tiếp tục thực hiện tốt chức năng tham mưu chiến lược với Đảng, Nhà nước về quân sự, quốc phòng; chủ động nghiên cứu, đề xuất ban hành các chiến lược, đề án, góp phần hoàn thiện chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật về quân sự, quốc phòng; phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương phát huy sức mạnh tổng hợp xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân và thế trận lòng dân; xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc. 

Chỉ đạo toàn quân chuẩn bị tốt lực lượng, phương tiện, kịp thời có mặt ở những nơi xung yếu, hiểm nguy giúp nhân dân phòng, chống dịch bệnh, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn. 

Chủ động tham mưu, chỉ đạo tăng cường hội nhập quốc tế, mở rộng quan hệ đối ngoại quốc phòng, tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, cử lực lượng tham gia cứu hộ, cứu nạn ở Thổ Nhĩ Kỳ và Myanmar, góp phần quan trọng vào xây dựng, củng cố, tăng cường lòng tin chiến lược, nâng cao vị thế của quân đội, đất nước, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa.

Với Đại tướng Phạm Văn Trà - nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Bí thư Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương), nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng - để có được những thành tựu to lớn trong thực hiện chủ trương kết hợp kinh tế với quốc phòng, không thể không đề cập tới vai trò và những đóng góp to lớn của Bộ Tổng Tham mưu. 

Thủ trưởng Bộ Tổng Tham mưu đã thường xuyên quan tâm, kiểm tra, động viên và chỉ đạo, định hướng nhận thức, tư tưởng và tháo gỡ những khó khăn, bất cập; xác định rõ về tổ chức biên chế, cơ chế chính sách, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp quân đội hoạt động; tích cực, chủ động phối hợp có hiệu quả với các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương trong tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân vững mạnh. 

Tham mưu, chỉ đạo quy hoạch bố trí quốc phòng kết hợp với kinh tế, kinh tế kết hợp với quốc phòng; tổ chức các đơn vị làm kinh tế phù hợp, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong phát triển kinh tế và khi có tình huống chiến tranh xảy ra… 

Những thành tựu to lớn kết hợp kinh tế với quốc phòng, quân đội tham gia lao động sản xuất, làm kinh tế đã góp phần to lớn vào phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường quốc phòng - an ninh, phát triển đất nước và hội nhập quốc tế, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Nhận được hơn 80 báo cáo, tham luận, Hội thảo có ý nghĩa rất quan trọng trong việc tiếp tục nghiên cứu toàn diện, sâu sắc, đầy đủ hơn về tầm nhìn chiến lược, đường lối, chủ trương, sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, sáng tạo của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung, Bộ Tổng Tham mưu nói riêng và sự nghiệp quân sự, quốc phòng; về quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, truyền thống anh hùng, sự nghiệp vẻ vang, những đóng góp xuất sắc của Bộ Tổng Tham mưu trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

Trên cơ sở đó, đúc rút những kinh nghiệm và bài học lịch sử để tiếp tục vận dụng, phát huy trong xây dựng cơ quan tham mưu chiến lược nói riêng, xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại nói chung, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, phồn vinh, thịnh vượng của dân tộc.

Hội thảo cũng là dịp để tri ân, tưởng nhớ tới Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ kính yêu của Đảng và nhân dân ta, người Cha thân yêu của các lực lượng vũ trang; tưởng nhớ Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp - người anh cả của Quân đội nhân dân Việt Nam, cùng biết bao thế hệ tướng lĩnh, sĩ quan, nhân viên, chiến sĩ qua các thời kỳ đã góp to lớn vào sự trưởng thành, phát triển của Bộ Tổng Tham mưu. 

Đồng thời, góp phần tô thắm truyền thống tốt đẹp cho cán bộ, nhân viên, chiến sĩ trong Bộ Tổng Tham mưu nói riêng và quân đội ta nói chung, khơi dậy lòng tự hào, tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, ý chí tự lực, tự cường, niềm tin vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng, phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng và khát vọng cống hiến, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong kỷ nguyên mới./.