Tham dự hội thảo có các đồng chí: Nguyễn Hải Ninh - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư tỉnh ủy Khánh Hòa; PGS, TS. Phạm Minh Tuấn - Bí thư Đảng ủy, Phó Tổng biên tập, phụ trách Tạp chí Cộng sản... Hồ sơ sự kiện trân trọng giới thiệu bài phát biểu khai mạc - đề dẫn hội thảo của đồng chí Hồ Văn Mừng - Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Ủy viên Ban Thường vụ tỉnh ủy Khánh Hòa, Bí thư thành ủy Nha Trang.

Trong không khí chào mừng kỷ niệm 100 năm xây dựng và phát triển thành phố Nha Trang (1924 - 2024), 15 năm Nha Trang được công nhận là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Khánh Hòa (2009 - 2024) và kỷ niệm 49 năm ngày giải phóng Nha Trang - Khánh Hòa (2-4-1975 - 2-4-2024); hôm nay, Thành ủy Nha Trang phối hợp cùng Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “100 năm hành trình lịch sử: Nhận diện, phát huy giá trị văn hóa, con người Nha Trang trong xây dựng, phát triển thành phố”.

Nói về vai trò của văn hóa trong đời sống xã hội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: “Trong công cuộc kiến thiết nước nhà có bốn vấn đề chú ý đến, cùng phải coi trọng ngang nhau là: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội”. 

Theo quan điểm của Người, văn hóa chính là biểu hiện của sự hiểu biết, tài năng, trí tuệ, đạo đức, lối sống, tâm hồn,... của con người và của mỗi cộng đồng trong mối quan hệ với xã hội và tự nhiên. 

Đó là cách tiếp cận rất tiến bộ, văn hóa không đơn thuần là đời sống tinh thần của con người, của xã hội mà từ trong bản chất - văn hóa con người chính là linh hồn của một xã hội, là sức mạnh trường tồn của một quốc gia, là sức sống vươn lên của thời đại.

Phát biểu tại Hội nghị văn hóa toàn quốc ngày 24-11-2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “Văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội”. “Đứng trước những thời cơ và thách thức mới, yêu cầu khách quan của sự nghiệp Cách mạng nước ta là phải tiếp tục xây dựng, giữ gìn và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”; “văn hóa còn thì dân tộc còn”, văn hóa “thực sự là nền tảng tinh thần”, “động lực phát triển” và “soi đường cho quốc dân đi”.

Nền văn hóa mà chúng ta xây dựng là nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Tiên tiến là yêu nước và tiến bộ; trong đó, cốt lõi là lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội theo chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, nhằm mục tiêu tất cả vì con người, vì hạnh phúc và sự phát triển phong phú, tự do, toàn diện của con người trong mối quan hệ hài hòa giữa cá nhân và cộng đồng, giữa xã hội và tự nhiên. 

Bản sắc dân tộc bao gồm những giá trị truyền thống tốt đẹp, bền vững, những tinh hoa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam được vun đắp qua lịch sử hàng nghìn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước; đó là lòng yêu nước nồng nàn, ý chí tự cường dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý thức cộng đồng gắn kết giữa cá nhân - gia đình - Tổ quốc; đó là lòng nhân ái, khoan dung, trọng nghĩa tình, đạo lý; đó là khát vọng vươn lên, cần cù, sáng tạo trong lao động, sự tinh tế trong ứng xử, tính giản dị trong cuộc sống; dũng cảm, kiên cường, bất khuất trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm, chống cái xấu, cái ác...

Thành phố Nha Trang là một đô thị lớn, là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của tỉnh Khánh Hòa, là đô thị năng động của khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Sau 10 năm thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 9-6-2014, của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, thành phố đã có bước phát triển mạnh mẽ về văn hóa - xã hội, trình độ dân trí, nhận thức về văn hóa của các cấp, các ngành và nhân dân thành phố ngày càng được nâng cao, đời sống văn hóa trong cộng đồng ngày càng phong phú.

Nhiều giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc được phát huy; nhiều chuẩn mực văn hóa, đạo đức mới được hình thành; nhiều phong trào, hoạt động văn hóa đạt được những kết quả cụ thể, thiết thực, phát huy được giá trị truyền thống văn hóa gia đình, dòng họ, cộng đồng...

Nhiều phong tục, tập quán văn hóa truyền thống trên địa bàn thành phố được bảo tồn và phục dựng, đồng thời đã xóa bỏ được các phong tục, hủ tục lạc hậu. Hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo và sinh hoạt văn hóa tâm linh của nhân dân được quan tâm.

Công tác quản lý nhà nước về văn hóa thường xuyên được tăng cường. Đầu tư cơ sở vật chất cho công tác giáo dục luôn chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu chi ngân sách thành phố. Công tác xã hội hóa hoạt động văn hóa, giáo dục ngày càng được mở rộng, hiệu quả. Giao lưu và hợp tác quốc tế về văn hóa trên địa bàn thành phố được tăng cường thường xuyên...

Tuy nhiên, so với những thành tựu trên các lĩnh vực khác, thành tựu trong lĩnh vực văn hóa chưa tương xứng, chưa đủ để tác động có hiệu quả trong xây dựng con người và môi trường văn hóa thật sự lành mạnh, tiến bộ, chưa thật sự là động lực quan trọng trong xây dựng và phát triển thành phố.

Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên nói riêng và trong xã hội nói chung vẫn là một vấn đề đáng quan tâm; nhận thức, hành vi con người dễ bị tác động, chi phối và quyết định bởi các yếu tố vật chất thực dụng; các mối quan hệ ứng xử trong gia đình và xã hội dễ bị tổn thương. Ý thức chấp hành pháp luật, trật tự kỷ cương xã hội trong một bộ phận còn tùy tiện, chưa nghiêm.

Môi trường văn hóa còn tồn tại nhiều yếu tố thiếu lành mạnh, ngoại lai, trái với thuần phong mỹ tục; tệ nạn xã hội, tội phạm còn nhiều diễn biến phức tạp. Việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn thành phố hiệu quả chưa cao. Hệ thống thiết chế văn hóa và cơ sở vật chất cho hoạt động văn hóa cơ sở còn thiếu và yếu, có nơi xuống cấp, thiếu đồng bộ, hiệu quả sử dụng thấp. Mặt bằng dân trí chưa đồng đều ở một số khu vực thành phố... 

Nguyên nhân của những hạn chế nêu trên có cả yếu tố khách quan và chủ quan; xét về yếu tố chủ quan là do một số cấp ủy, chính quyền chưa thật sự quan tâm đối với công tác xây dựng văn hóa, con người.

Công tác tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân chưa thật sự mạnh mẽ, chưa tạo hiệu ứng lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng. Công tác quản lý nhà nước về văn hóa chưa được tăng cường thường xuyên. Đầu tư cho lĩnh vực văn hóa chưa tương xứng, còn dàn trải và mang tính phong trào. Chưa quan tâm đúng mức công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp thành phố. Việc nhận diện và phát huy các giá trị văn hóa, con người thành phố chưa đầy đủ, kịp thời...

Trong bối cảnh Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố đang tập trung thực hiện Chương trình hành động của Tỉnh ủy Khánh Hòa triển khai thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TW, ngày 28-1-2022 về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 với mục tiêu xây dựng và phát triển Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, là trung tâm dịch vụ, du lịch biển quốc tế, trung tâm của khu vực duyên hải Nam Trung bộ, Tây nguyên và cả nước về kinh tế biển, công nghiệp công nghệ cao, khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, đào tạo nguồn nhân lực và chăm sóc sức khỏe chất lượng cao... trong đó thành phố Nha Trang được xác định sẽ là đô thị hạt nhân, là 1 trong 3 vùng kinh tế - xã hội trọng điểm của tỉnh.

 Đồng thời, thành phố cũng xác định mục tiêu, định hướng chiến lược cho sự phát triển thành phố thời gian tới là chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh, xây dựng thành phố Nha Trang trở thành thành phố phồn vinh và hạnh phúc... Do vậy, việc tập trung xây dựng văn hóa, con người để đáp ứng với yêu cầu phát triển thành phố là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng, cấp bách và chiến lược./.