Gây dựng cái tĩnh giữa biến động

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định sứ mệnh của đối ngoại trong bối cảnh tình hình mới phục vụ công cuộc phát triển đất nước phồn vinh là đối ngoại phải đảm trách vai trò đi tiên phong. Nghị quyết đặt ra yêu cầu cho hoạt động đối ngoại là phải đưa lại và nâng cao hiệu quả thiết thực. Năm 2023, đối ngoại đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên cả 2 phương diện đó. Đi tiên phong và đưa lại hiệu quả thiết thực hơn nữa vẫn là nhiệm vụ nặng nề, sứ mệnh vinh quang và thách thức to lớn đối với đối ngoại Việt Nam trong năm tới, thời gian tới.

So với mấy năm trước, thế giới trong năm 2023 biến động còn sôi động, bất ngờ hơn về gần như mọi phương diện. Bức tranh tổng quát nhất về thế giới trong năm 2023 là bất an, bất ổn về chính trị, xã hội gia tăng; kinh tế, thương mại thế giới vẫn chưa có được bước chuyển cơ bản để có được mức độ tăng trưởng cao, nhịp độ tăng trưởng sôi động, ổn định bền vững; những thách thức và vấn đề xã hội, môi trường sinh thái, về an ninh phi truyền thống dai dẳng lâu nay vẫn chưa được khắc phục và giải quyết. Cục diện quan hệ quốc tế nói chung cũng không ổn định và hài hòa, mà biến động nhanh chóng, luôn bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi bất đồng quan điểm, xung khắc lợi ích giữa các quốc gia, đối tác. Năm 2023, đại dịch bệnh được coi như là đã qua trên thế giới. Ngoài cuộc chiến giữa Nga và Ukraina, còn bùng phát chiến tranh mới giữa Hamas và Israel ở khu vực Trung Đông, lại thêm nhiều cuộc đảo chính quân sự ở châu Phi, vẫn tiếp tục gia tăng đối đầu giữa nhiều đối tác lớn với nhau.

Bối cảnh tình hình chung như thế trên thế giới gây khó khăn, chứ không tạo thuận lợi cho hoạt động đối ngoại của Việt Nam. Về cơ bản, môi trường chính trị đối ngoại, an ninh và kinh tế đối ngoại của Việt Nam năm 2023 tuy không xấu hơn, nhưng cũng không thuận lợi hơn nhiều so với trước. Nhìn nhận như thế mới có thể nhận biết được đầy đủ, toàn diện thành tựu quan trọng nhất mà đất nước ta đã đạt được trong năm 2023 là đất nước vẫn vững vàng tiến bước giữa sóng gió biến động của thế giới và thời cuộc. Đường lối đúng đắn, ứng phó thích hợp; tầm nhìn, bản lĩnh lãnh đạo đất nước của Đảng; nỗ lực và sự chung sức của toàn dân là những nguyên nhân thành công quyết định nhất. Hoạt động đối ngoại của đất nước ta đóng góp rất quan trọng vào việc đạt được thành tựu ấy. Bài học thành công của đối ngoại là vững vàng bản lĩnh và kiên định nguyên tắc: gây dựng cái tĩnh giữa biến động.

Mở đường tạo thế cho đất nước

Đối ngoại đã đi tiên phong trong việc nhận diện, khai thác, tận lợi những thuận lợi từ thế giới bên ngoài để phục vụ đất nước phát triển. Đối ngoại đã đi tiên phong trong việc ngăn ngừa, giảm thiểu, hóa giải những bất lợi từ bên ngoài đối với công cuộc phát triển, bảo vệ đất nước. Về bản chất, công cuộc dựng nước và giữ nước xưa nay không thay đổi đối với dân tộc và đất nước Việt Nam; nhưng cách làm cụ thể thì thay đổi và không thể không thay đổi, bởi phải luôn thích ứng với bối cảnh tình hình cụ thể trong từng giai đoạn lịch sử cụ thể. Nhiệm vụ đặt ra cho đối ngoại về bảo vệ đất nước từ sớm, từ xa cần phải được hiểu, tiếp cận thực hiện trong nghĩa rộng trùm phủ của nó. Cụ thể ở đây là, đối ngoại đi tiên phong trong việc đẩy lùi, dập tắt mối đe dọa an ninh đối với đất nước ta sớm như có thể được, vô hiệu hóa chúng kịp thời, triệt để như có thể được. Không chỉ có như vậy, bảo vệ đất nước từ sớm, từ xa còn có nghĩa đối ngoại trong thời bình phải đi tiên phong trong việc tận lợi thế giới bên ngoài để phục vụ đắc lực nhất, đem về nhiều cơ hội, điều kiện thuận lợi nhất cho đất nước phát triển hùng cường. Vai trò tiên phong của đối ngoại ở đây là mở đường để tạo thế cho đất nước, là kiến tạo nên cục diện quan hệ đối ngoại hòa bình, ổn định, an toàn, thuận lợi nhất cho đất nước trong mọi chiều hướng, mức độ biến động của chính trị thế giới và khu vực, an ninh thế giới và khu vực, cũng như của kinh tế, thương mại thế giới, của quan hệ quốc tế và sự biến thiên của thời cuộc. Đối ngoại phải luôn vững vàng và tự tin đi tiên phong trong việc nhận diện cơ hội, nguy cơ đối với đất nước để có đối sách, ứng xử kịp thời; nhưng đối ngoại cũng còn phải đi tiên phong trong việc mở ra vận hội phát triển mới cho đất nước, đi tiên phong trong việc kiến tạo những đột phá mới về đối ngoại, để từ đó tạo nên bước tiến đột phá mới cho đất nước trong công cuộc phát triển, bảo vệ đất nước.

Năm 2023, hoạt động đối ngoại đạt được chuyển biến tích cực trong việc nâng cao hiệu quả thiết thực. Hiệu quả thiết thực của đối ngoại rất đa dạng và có thể được định tính hóa, định lượng hóa khác nhau tùy theo lĩnh vực, thời điểm, hình thức, nội dung hoạt động đối ngoại. Nhưng dù có như thế nào, chỉ khi có được hiệu quả thiết thực, hoạt động đối ngoại mới thật sự đóng góp và phục vụ đắc lực cho công cuộc phát triển đất nước phồn vinh. Hiệu quả thiết thực của hoạt động đối ngoại có thể vô hình, có thể hữu hình, nhưng hội tụ ở điểm chung là phục vụ con người và xã hội, phục vụ các địa phương và đất nước, phục vụ hiện tại và tương lai. Cả ở đây cũng ẩn chứa bản chất sâu xa của hoạt động đối ngoại là phải được vận hành ra sao để trở thành một trong những nguồn lực quan trọng, quyết định nhất phục vụ cho công cuộc phát triển, bảo vệ đất nước; trở thành một trong những sự bảo đảm chắc chắn nhất cho thành công trong công cuộc phát triển, bảo vệ đất nước.

Thành tựu đối ngoại nói chung và trong năm 2023 nói riêng giúp chúng ta có thể lạc quan và tin tưởng về đối ngoại trong thời gian tới. Thế giới bên ngoài càng biến động và bất định, đối ngoại càng phải vững vàng bản lĩnh, kiên định nguyên tắc, ứng xử linh hoạt và tiếp tục vai trò đi tiên phong./.