Quảng Ninh: Bước chuyển tư duy đột phá trong chiến lược phát triển mới

Vai trò trung tâm của con người, văn hóa và khoa học, công nghệ

Thứ nhất, con người được Quảng Ninh xác định là trung tâm của mọi quyết sách phát triển. Điều này thể hiện ở việc tỉnh luôn hướng các chủ trương, chương trình vào mục tiêu nâng cao đời sống người dân, coi người dân vừa là chủ thể thụ hưởng thành quả, vừa là động lực tham gia kiến tạo sự phát triển. 

Ngay sau Đại hội XVI, Quảng Ninh đã liên tiếp triển khai những dự án an sinh xã hội quy mô lớn ở vùng sâu, vùng xa, biên giới. Tháng 11-2025, tỉnh đồng loạt khởi công xây mới 6 ngôi trường liên cấp tại các xã biên giới khó khăn, thể hiện sự quan tâm sâu sắc tới con em đồng bào vùng xa. 

Trước đó, Hội đồng nhân dân tỉnh đã phê duyệt chính sách Sữa học đường cho 100% số trẻ mầm non và tiểu học giai đoạn 2025 - 2030, hỗ trợ mỗi em 180ml sữa/ngày. 

Về y tế, Quảng Ninh đầu tư hiện đại hóa hệ thống khám chữa bệnh và là địa phương đầu tiên trên cả nước hoàn thành hồ sơ bệnh án điện tử tại 100% số cơ sở y tế (tháng 6-2025), tạo thuận lợi cho người bệnh. 

Tỉnh cũng đi đầu áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong y tế, như Bệnh viện Bãi Cháy triển khai AI hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh, cá nhân hóa điều trị giúp rút ngắn thời gian và nâng cao độ chính xác điều trị. 

Những nỗ lực này nhằm bảo đảm mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ cơ bản thiết yếu và “không ai bị bỏ lại phía sau” trong quá trình phát triển.

Thứ hai, văn hóa được coi là nền tảng tinh thần vững chắc và sức mạnh nội sinh của phát triển. Quảng Ninh xác định xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc gắn với phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, kinh tế di sản, kinh tế đêm,... như một khâu đột phá chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội. 

Điều này xuất phát từ đặc trưng văn hóa độc đáo của vùng đất mỏ: sự hòa quyện giữa văn hóa biển, văn hóa Phật giáo Trúc Lâm (Yên Tử), văn hóa công nhân mỏ “Kỷ luật và Đồng tâm” và văn hóa các dân tộc thiểu số vùng Đông Bắc. 

Tỉnh đã nhận thức sâu sắc rằng những giá trị văn hóa đặc sắc ấy chính là “gốc rễ của phát triển, là nhịp cầu gắn kết con người và là con đường dẫn tới tương lai bền vững”. 

Do đó, những năm qua, Quảng Ninh tích cực bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa quý báu: Vịnh Hạ Long kỳ quan thiên nhiên thế giới được UNESCO vinh danh tới 3 lần; danh thắng Yên Tử vừa được UNESCO công nhận Di sản văn hóa thế giới (năm 2023); khu di tích lịch sử Bạch Đằng, thương cảng Vân Đồn... 

Tỉnh ban hành chính sách khuyến khích cộng đồng tham gia giữ gìn di sản và hưởng lợi từ di sản ngay trên quê hương mình. Mô hình “kinh tế di sản” đang được khởi tạo, biến di sản thành tài sản phục vụ phát triển, giúp người dân có sinh kế bền vững từ chính di sản cha ông.

Thứ ba, khoa học và công nghệ được xem là động lực then chốt để Quảng Ninh hiện thực hóa khát vọng phát triển trong kỷ nguyên số. 

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, tỉnh xác định chuyển đổi số là 1 trong 3 đột phá chiến lược, đồng thời coi khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo là nền tảng để chuyển sang mô hình tăng trưởng xanh và quản trị hiện đại. 

Từ rất sớm, Quảng Ninh đã đầu tư xây dựng chính quyền điện tử và hạ tầng số đồng bộ. Nhiều năm liền, tỉnh dẫn đầu cả nước về các chỉ số PCI (năng lực cạnh tranh cấp tỉnh), PAR Index (cải cách hành chính), SIPAS (hài lòng dịch vụ công) và DTI (chuyển đổi số). 

Đây là minh chứng rõ nét cho một nền quản trị tiên phong, minh bạch, ứng dụng công nghệ hiệu quả, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp. 

Quảng Ninh đã triển khai Trung tâm điều hành thông minh (IOC) tích hợp dữ liệu dùng chung của tỉnh, cho phép theo dõi, quản lý hầu hết lĩnh vực kinh tế - xã hội một cách trực tuyến, theo thời gian thực. 

Nhiều ứng dụng số được tỉnh đưa vào các ngành chủ lực: xây dựng hệ thống du lịch thông minh quản lý lượt khách, bán vé tham quan bằng nền tảng số, tận dụng dữ liệu lớn để điều phối lưu lượng và nâng cao trải nghiệm du khách; triển khai cơ chế chia sẻ dữ liệu liên thông giữa cảng biển, hải quan, vận tải để tối ưu hóa logistics, giảm chi phí thủ tục; lắp đặt hệ thống quan trắc môi trường tự động tại các khu công nghiệp, khu mỏ để giám sát tài nguyên và xử lý vi phạm kịp thời.

Gặt hái nhiều kết quả nổi bật

Nhờ định hướng đúng đắn và sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị cùng nhân dân, Quảng Ninh đã gặt hái nhiều kết quả nổi bật, hình thành những mô hình tiên phong, tiêu biểu cho cách làm mới:

Một là,chuyển đổi từ “nâu” sang “xanh”: đây là thành quả rõ nét nhất trong thay đổi phương thức phát triển của Quảng Ninh. 

Tỉnh từng bước giảm phụ thuộc vào ngành công nghiệp khai khoáng truyền thống, đóng cửa hoặc di dời các mỏ than lộ thiên khỏi trung tâm Hạ Long, ưu tiên bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long. 

Đồng thời, Quảng Ninh tập trung phát triển các ngành kinh tế “xanh” như du lịch, dịch vụ cảng biển, nông nghiệp công nghệ cao và năng lượng tái tạo.

Hai là, cải cách hành chính, chính quyền số:Quảng Ninh là điểm sáng cả nước về cải cách thủ tục hành chính và xây dựng chính quyền điện tử. Từ năm 2014, tỉnh đã tiên phong thành lập Trung tâm Phục vụ hành chính công tập trung, đến nay mô hình này đã nhân rộng ra các địa phương khác. 

Tỉnh triển khai hiệu quả hệ thống dịch vụ công trực tuyến, tích hợp 100% số dịch vụ công mức độ 4 trên Cổng dịch vụ công quốc gia. 

Nhờ những nỗ lực đó, Quảng Ninh liên tục dẫn đầu các bảng xếp hạng PCI, PAR Index, SIPAS cấp tỉnh, được cộng đồng doanh nghiệp và người dân đánh giá cao về môi trường đầu tư minh bạch, thuận lợi. 

Không chỉ vậy, tỉnh còn sáng tạo áp dụng Bộ chỉ số DDCI (đánh giá năng lực cạnh tranh cấp sở, ngành, địa phương) để thúc đẩy các đơn vị nâng cao chất lượng phục vụ. 

Song song, chuyển đổi số được đẩy mạnh trong quản trị: Quảng Ninh xây dựng kho dữ liệu dùng chung, các hệ thống quản lý văn bản, hồ sơ công việc, giám sát điều hành kinh tế - xã hội trên môi trường số, giúp lãnh đạo ra quyết định nhanh và chính xác.

Hằng năm, tỉnh tổ chức Carnaval Hạ Long - lễ hội nghệ thuật đường phố hoành tráng thu hút hàng vạn người dân và du khách tham gia. Carnaval đã trở thành lễ hội đặc trưng của Quảng Ninh, góp phần quảng bá văn hóa vùng mỏ và kích cầu du lịch. 

Bên cạnh đó, việc phối hợp tổ chức Năm Du lịch quốc gia 2018, đăng cai các sự kiện văn hóa quốc tế như liên hoan phim, liên hoan xiếc,... đã nâng tầm vị thế du lịch Quảng Ninh trên bản đồ khu vực. 

Tỉnh chú trọng phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc: khai thác tuyến tham quan danh thắng Yên Tử - Côn Sơn - Kiếp Bạc (di sản liên vùng vừa được UNESCO công nhận), mở rộng không gian du lịch tâm linh; phục dựng và quảng bá các lễ hội truyền thống của dân tộc Dao, Sán Dìu, lễ hội Bạch Đằng...

Bốn là, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và an sinh xã hội: với quan điểm “đầu tư cho con người là đầu tư cho tương lai”, Quảng Ninh dành nguồn lực lớn cải thiện giáo dục, y tế và phúc lợi xã hội. 

Tỉnh đã hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non và trung học; hệ thống trường lớp được kiên cố hóa 100%. 

Đặc biệt, các huyện miền núi, hải đảo luôn được ưu tiên chính sách giáo dục, như chương trình “Nâng bước em tới trường” hỗ trợ học sinh nghèo, xây dựng ký túc xá cho trường nội trú..., giúp thu hẹp khoảng cách vùng, miền.

Với tầm nhìn chiến lược và những bước đi đột phá, Quảng Ninh đang nổi lên như một hình mẫu tiên phong trong đổi mới phương thức phát triển ở cấp tỉnh. 

Những thành tựu toàn diện đạt được trong thời gian qua từ kinh tế tăng trưởng cao, văn hóa - xã hội thăng hoa, đời sống nhân dân hạnh phúc là minh chứng rõ ràng cho tính đúng đắn của chiến lược lấy con người, văn hóa và khoa học và công nghệ làm trung tâm./.