Mới chuyển biến, chưa tiến triển

Tuy nhiên, sau 2 tuần vẫn chỉ thấy có chuyển biến thuần túy chứ chưa thấy có được tiến triển thực chất nào trong tiến trình tìm kiếm giải pháp chính trị hòa bình cho cuộc chiến tranh này. 

Tiến trình vẫn được duy trì nhưng triển vọng sớm có được giải pháp trong thời gian tới hiện vẫn chưa rõ ràng.

Cách làm lần này của ông D. Trump là gạt Liên minh châu Âu (EU), Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và các đồng minh khác của Ukraina sang bên. 

Ông D. Trump khởi đầu bằng đề xuất giải pháp với những nội dung thuận thiên hẳn về phía Nga mà phía Ukraina không chấp nhận nổi, nhưng cũng không dám công khai bác bỏ vì tránh làm ông D. Trump bực bội. 

Mỹ và Ukraina sau đó thương thảo và gói gọn lại trong 19 điểm nội dung làm cơ sở đàm phán với một số điểm nội dung khác vẫn để bỏ ngỏ. Ông D. Trump đã cử đặc phái viên tiến hành thương thảo riêng tiếp với Ukraina và cử phái bộ đàm phán sang Nga. 

Phản ứng của phía Nga và Ukraina sau hàng loạt những diễn biến ngoại giao này khá giống nhau, đều xác nhận đàm phán có tính tích cực và xây dựng, đạt được sự hiểu biết lẫn nhau nhất định, nhưng đồng thời cũng đều quả quyết là vẫn còn cần phải tiếp tục đàm phán nữa.

Sự khác biệt ở chỗ phía Ukraina tỏ ra lạc quan hơn hẳn phía Nga; phía Nga cụ thể hơn hẳn phía Ukraina về những vấn đề có ý nghĩa quyết định đối với sự định hình giải pháp hay sự đổ vỡ của đề xuất của ông D. Trump mà hiện vẫn chưa có được sự thống nhất giữa Mỹ và Nga. 

Nói cách khác, Nga kiên định những điều kiện tiên quyết đã công bố lâu nay mà Ukraina cũng kiên định bác bỏ và phía Mỹ trung gian hòa giải chưa thành công giữa Nga và Ukraina. 

Hai vấn đề khúc mắc nhất trong đó là chuyện Ukraina phải chấp nhận nhượng lãnh thổ cho Nga và chuyện bảo đảm an ninh cho Ukraina và Nga, cũng như cho châu Âu ở thời hậu chiến. Cho nên mới nói chuyển biến đã có nhưng tiến triển thực chất vẫn gần như không.

Dù vậy, cả Mỹ lẫn Nga và Ukraina đều chủ trương giữ cho tiến trình này không bị mất hoặc suy giảm đà chuyển biến vừa mới có được. Ukraina và Nga đều không muốn để bị thế giới bên ngoài coi là thủ phạm cản trở tiến trình, hoặc thậm chí không có thiện chí nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến tranh. 

Ông D. Trump không muốn lại một lần nữa “xôi hỏng, bỏng không”. Ukraina càng phải tranh thủ và níu kéo ông D. Trump; còn Nga chơi con bài thời gian, để cho Mỹ và Ukraina bận rộn với nhau trước, tự dàn xếp với nhau trước. 

Đấy là kịch bản diễn biến có lợi nhất cho Nga. Ông D. Trump lặp lại cách tiếp cận và giải pháp cho dải Gaza nhưng lại không có được thế thị uy Nga như có được đối với Israel và Hamas, trong khi Nga mới là bên đóng vai trò quyết định nhất đối với việc tiếp tục hay kết thúc cuộc chiến ở Ukraina.

Cho nên chuyển biến sẽ tiếp có nhưng tiến triển vẫn còn ở nơi xa./.