Tại Hội nghị cộng tác viên năm 2024 do Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản vừa tổ chức, ông Nguyễn Thế Trung - nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Dân vận Trung ương - kể có những cán bộ quy hoạch, giới thiệu, bổ nhiệm đều đạt 100% số phiếu. Khi bị bãi miễn cũng 100% số phiếu. Đầu vào và đầu ra đều 100% là điều đáng suy nghĩ.

Nghe câu “đầu vào sáng quắc như gương, đầu ra rực rỡ còn hơn đầu vào”, lại nhớ chuyện thi cử. Khi tỷ lệ tốt nghiệp trung học phổ thông đang cao chót vót, đến năm học 2006 - 2007 thực hiện “hai không” (nói không với tiêu cực trong thi cử và nói không với bệnh thành tích trong giáo dục), có trường tốt nghiệp 0%. Dân gian mới có thơ rằng “đầu vào be bét như tương, đầu ra chất lượng tương đương đầu vào”.

Năm 2021, điểm trung bình môn Sử 4,97 - thấp nhất trong các môn thi. Năm 2022, số lượng điểm 10 môn Sử tăng gấp 7 lần so với năm 2021. Năm 2024 này có trên 2.000 bài thi môn Sử đạt điểm 10 tuyệt đối. Thành tích thật rực rỡ. Thí sinh bỗng nhiên học Sử giỏi hay đề thi môn Sử được điều chỉnh cho dễ hơn? Chẳng lẽ dân gian lại đúng khi nói số liệu là liệu thời mà ra số? Chẳng lẽ người ra đề lại theo thời?

Napoleon nói xu thời là tập tính của công chúng. Đám đông tung hô người anh hùng khải hoàn hôm nay cũng chính là họ ngày mai hò hét tưng bừng khi người anh hùng bị treo cổ. Có công chúng xu thời thì tất có báo chí xu thời. Tuyến bài trên một tờ báo Pháp tháng 3-1815 là một ví dụ. Năm ấy, khi Napoleon vượt ngục trở về Pháp, tờ báo Moniteur đã báo cho dân chúng biết tin lần lượt từng ngày như sau:

“Ngày 9 tháng Mars: tên quái vật đã vượt ngục. Ngày 10 tháng Mars: tên hung bạo đến mỏm Juan. Ngày 11 tháng Mars: con hổ đã xuất hiện ở Gap, đang lẩn khuất trong rừng. Ngày 12 tháng Mars: bạo chúa hiện thời đang ở Lyon, hãi hùng đã hiện ra khắp nơi. Ngày 14 tháng Mars: người tiếm ngôi chỉ còn cách thủ đô sáu mươi giờ đi. Ngày 15 tháng Mars: Bonaparte cố tiến, nhưng rất khó lòng đến được Paris. Ngày 20 tháng Mars: Napoleon ngày mai sẽ tới chân thành Paris. Ngày 21 tháng Mars: Đại đế Napoleon hiện đang ở Fontainebleau. Ngày 22 tháng Mars: ngày hôm qua Đức Hoàng thượng Ngài đã vào Điện Tuileries. Không gì ngăn được nỗi vui mừng của dân chúng”. 

Vẫn Napoleon Bonaparte nhưng khi vượt ngục, ông là “con quái vật”, rồi “tên hung bạo”, khi thắng thế, ông được tụng ca là “Đức Hoàng thượng”. Moniteur đích thị là tờ báo xu thời.

Công chúng xu thời vì bị thao túng tâm lý, đó là chuyện bình thường. Nhưng với giới tinh hoa thì là chuyện không bình thường. Khi Khrushchev phủ nhận Stalin, không một cơ sở đảng nào trong toàn Liên bang Xô Viết có ý kiến khác. Nghị quyết hạ bệ Stalin được Trung ương thông qua với 100% số phiếu tán thành. 

Con người ai cũng có ưu điểm và hạn chế, lãnh tụ cũng không phải là ngoại lệ. Xét lại cực đoan, phủ nhận hoàn toàn công lao của Stalin chính là phủ nhận tính chính danh của Đảng Cộng sản Liên Xô. Thông tin trên dẫn theo cuốn “Bí ẩn sự diệt vong của Liên Xô”, Nhà xuất bản Veche - Matxcova, năm 2003.

Cây lúa Nam Dương (Indonesia) là câu chuyện xưa ở Trung Quốc về tệ xu thời và bệnh thành tích. Tri phủ Dương Hiến tâu Vua Chu Nguyên Chương rằng chỉ 2 năm ông ta cai quản, toàn xứ Dương Châu no ấm, 100% giàu có nhờ thành quả nổi bật trong canh nông. Dương Hiến dâng vua một bông lúa dài trên nửa thước, trăm năm hiếm gặp, là điềm lành của nước Đại Minh.

Cây lúa điềm lành được treo trong thư phòng của Hoàng thượng. Ngày nào ngài cũng ngắm nhìn và mong các vùng đều trồng được giống lúa tốt như thế để cho lương thực nhà Đại Minh chất đống thành núi. Khi cha mẹ chết, trong nhà cậu bé Chu Nguyên Chương chỉ còn lại 13 hạt thóc giống. 

13 hạt gạo nấu cháo đã cứu sống Chu Nguyên Chương khỏi chết đói. Vì vậy, khi lên ngôi, ông rất trọng canh nông. Hoàng thượng ban khen Dương Hiến là một chính thần, một mẫu hình cho quan lại toàn quốc học tập.

Sau này khi dân Dương Châu đói khổ cùng cực, tiếng kêu thấu lên Hoàng thượng. Điều tra cho thấy Dương Hiến lấy tiền triều đình hỗ trợ sản xuất để mua thóc từ Chiết Giang, nói là Dương Châu bội thu. Cây lúa điềm lành là mua từ Nam Dương chứ không phải gieo trồng ở ruộng đồng nơi Dương Hiến cai quản. Dương Hiến bị xử ngũ mã phanh thây, xé toạc bệnh thành tích bao phủ triều đình.

100% là thành tích viên mãn, đôi khi từ đó mà nghĩ rằng không còn gì phải cố gắng nữa, dẫn đến trì trệ, thụt lùi. Chất như vàng ròng cũng chỉ đến 99,99%. Chuyện vừa xảy ra ở Thái Lan, với số phiếu 319/493, Quốc hội bầu bà Paetongtarn Shinawatra làm tân thủ tướng. 

Như vậy còn 36% chưa hài lòng, đòi hỏi tân thủ tướng phải phấn đấu đưa nước Thái tiến lên thịnh vượng, người Thái trở nên hạnh phúc. Tỷ lệ phần trăm này là con số biết nói, rất đáng tham khảo./.