Cơ chế, chính sách đặc thù quan trọng

Năm 2023, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh. Cùng mang danh nghĩa của cơ chế, chính sách đặc thù, nhưng cơ chế, chính sách đặc thù được xác lập và quy định trong luật có phần khác so với cơ chế, chính sách đặc thù được xác lập và quy định trong khuôn khổ các nghị quyết của Quốc hội. 

Cơ chế, chính sách đặc thù được ban hành, vận dụng nhằm mục đích phát triển toàn diện, mạnh mẽ Thủ đô và các đô thị khác của đất nước. Sự phát triển mà các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tới là sự phát triển mạnh mẽ và thực chất, lớn về số lượng và cao về chất lượng, cụ thể trước mắt và bền vững lâu dài, hay có thể khái quát thành sự phát triển mang tính đột phá. Đột phá còn để khai thông vướng mắc và bế tắc, tạo bước tiến nhảy vọt và bước chuyển quyết định.

Cơ chế, chính sách đặc thù quan trọng nhất đối với Thủ đô Hà Nội được quy định trong Luật Thủ đô 2024 là sự phân cấp, phân quyền cho các cấp chính quyền đô thị của Thủ đô. Quyền hạn luôn đi cùng trách nhiệm, nhưng để có thể thực hiện được trọng trách to lớn hơn, bên đảm trách trọng trách cần phải được ủy thác quyền hạn sâu rộng, to lớn hơn. 

Vận dụng cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô Hà Nội về phân cấp, phân quyền sẽ giúp các cấp chính quyền đô thị của Thủ đô có được đủ mức độ tự chủ và chủ động, tự tin và sáng tạo trong công việc quản lý, phát triển Thủ đô; đề ra và triển khai thực hiện những chính sách, chương trình, kế hoạch, sáng kiến nhằm phát triển mạnh mẽ và toàn diện Thủ đô.

Ba phương diện vận dụng

Ba phương diện sau đây thể hiện rõ việc vận dụng các cơ chế, chính sách đặc thù về phân cấp, phân quyền cần thiết, quan trọng và đắc dụng như thế nào đối với việc kiến tạo nên những bước phát triển đột phá cho Thủ đô.

Thứ nhất, Thủ đô Hà Nội được Luật Thủ đô 2024 trao cho những quyền hạn sâu rộng trong tổ chức bộ máy chính quyền các cấp đô thị, trong sử dụng và tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, đãi ngộ đội ngũ cán bộ, công chức để quản lý hiệu quả đô thị và thực hiện thành công những chủ trương, chính sách, định hướng và chương trình, kế hoạch phát triển Thủ đô. Tổ chức bộ máy công quyền hợp lý và nguồn nhân lực chất lượng cao là 2 tiền đề không thể thiếu đối với việc kiến tạo nên những đột phá phát triển cho Thủ đô. 

Cơ chế, chính sách đặc thù trên những phương diện này giúp Thủ đô luôn có thể chủ động và sáng tạo, mạnh dạn và triệt để hoàn thiện, hợp lý hóa bộ máy, hệ thống các cấp hành chính trong đô thị và phát triển, bồi dưỡng nguồn nhân lực cần thiết cho phát triển Thủ đô hiện tại cũng như lâu dài.

Thứ hai, cơ chế, chính sách đặc thù liên quan đến quyền quyết định những biện pháp, chính sách lớn về quản lý và phát triển Thủ đô. Đặc biệt đáng đề cập đến ở đây là việc quy hoạch phát triển Thủ đô, chuyển đổi cơ cấu kinh tế Thủ đô, liên kết phát triển vùng... 

Đột phá chung cho phát triển Thủ đô là kết quả cộng hưởng của những đột phá phát triển trên mọi lĩnh vực. Nhờ những cơ chế, chính sách đặc thù mà chính quyền Thủ đô mới có thể gây dựng nên và hội tụ được nhiều nhất mọi điều kiện, tiền đề cần và đủ cho việc tạo dựng những đột phá phát triển mới.

Thứ ba, tận dụng mọi nguồn lực cho phát triển đột phá. Luật Thủ đô 2024 dành cho Thủ đô Hà Nội nhiều cơ chế, chính sách đặc thù liên quan đến việc sử dụng và tận dụng những nguồn lực phục vụ cho phát triển. Muốn đạt được đột phá về phát triển, phải có được những nguồn lực dồi dào cần thiết. 

Thủ đô Hà Nội được dành cho cơ chế, chính sách đặc thù về huy động, quản lý và sử dụng nhiều nguồn tài chính phục vụ việc quản lý, phát triển Thủ đô, bao gồm các nguồn nội lực và ngoại lực. 

Các cơ chế, chính sách đặc thù về tài chính và vốn đầu tư giúp chính quyền Thủ đô có thể huy động được nhiều hơn, kịp thời hơn mọi nguồn nội lực trong Thủ đô; tranh thủ được tối đa mọi nguồn nội dung, phân bổ những nguồn lực này hợp lý nhất theo địa bàn và lĩnh vực, cho chương trình và kế hoạch, đồng thời có thể sử dụng chúng với hiệu quả thiết thực nhất, làm cho việc đạt được những đột phá phát triển mới cho Thủ đô trở nên khả thi.

Góp phần kiến tạo đột phá phát triển mới

Luật Thủ đô 2024 xác định Thủ đô Hà Nội là một trung tâm lớn về hội nhập quốc tế của đất nước. Vì thế, các cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô liên quan đến hội nhập quốc tế đóng vai trò hết sức quan trọng đối với việc kiến tạo đột phá phát triển mới cho Thủ đô. 

Chủ động gây dựng và vận hành các mối quan hệ quốc tế và hội nhập quốc tế sâu rộng giúp Thủ đô phát huy cao độ sức mạnh mềm của Thủ đô trên mọi phương diện, tranh thủ được những nguồn ngoại lực phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, kinh tế đối ngoại, trao đổi thương mại, chuyển giao công nghệ hiện đại, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, tăng cường trao đổi văn hóa với thế giới bên ngoài. Thủ đô phải trở thành một điểm sáng của Việt Nam trong thế giới hiện đại.

Cả về lý thuyết lẫn trên thực tiễn, để tạo nên được những đột phá phát triển mới, Thủ đô cần phải có định hướng phát triển đúng đắn và thích hợp, phải tạo dựng và bảo đảm tính khả thi về tài chính, tổ chức thực hiện và nhân lực thực hiện. 

Công cuộc phát triển Thủ đô trong tư cách “đô thị loại đặc biệt” có những đặc thù riêng. Các cơ chế, chính sách đặc thù giúp Thủ đô đáp ứng được những yêu cầu đòi hỏi đặt ra từ những đặc thù để giải quyết ổn thỏa mọi vấn đề nảy sinh từ đó, đồng thời giúp đưa lại những đột phá mới trong công cuộc phát triển Thủ đô. 

Cũng vì thế mà việc vận dụng trên thực tiễn những cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô luôn là quá trình liên tục và nhất quán, triệt để và bổ sung lẫn nhau. Việc cụ thể hóa cơ chế, chính sách đặc thù thành biện pháp, công việc cụ thể cần phải được tiến hành kịp thời và chủ động, điều chỉnh hoặc thay đổi khi cần thiết để thực sự phát huy được tác dụng của cơ chế, chính sách đặc thù, giải phóng được mọi nguồn lực, sức mạnh, tiền đề thuận lợi tiềm tàng ở bên trong cũng như bên ngoài nhằm kiến tạo nên những đột phá quyết định mới trong công cuộc phát triển Thủ đô./.