Vấn đề lớn, nan giải và nhạy cảm

Trong thế giới hiện đại ngày nay, các quốc gia và vùng lãnh thổ liên kết với nhau, phụ thuộc lẫn nhau. Mối quan hệ giữa các quốc gia và vùng lãnh thổ với nhau bị tác động, chi phối bởi chính trị thế giới và chính trị an ninh thế giới. Khía cạnh dược liệu cũng bị ảnh hưởng. Cái gọi là “an ninh dược liệu” trở thành vấn đề lớn, nan giải và nhạy cảm.

Chuỗi biến động giá trị của dược liệu là nguồn cung ứng dược liệu - chế biến dược liệu - sử dụng và phân phối thành phẩm dược liệu. Chính trị thế giới luôn có thể tác động trực tiếp tới 3 phần cụ thể này. Chính trị thế giới còn có thể tác động trực tiếp tới toàn bộ chuỗi cung ứng dược liệu.

Nguồn cung ứng dược liệu là công đoạn đầu tiên và có ảnh hưởng lớn nhất. Không có dược liệu, không cần 2 công đoạn tiếp theo. Để có được dược liệu, các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới có 2 cách là tự phát triển dược liệu hoặc nhập khẩu dược liệu. Các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới cần công nghệ và kỹ thuật để có được công nghệ chế biến dược liệu thành những thành phẩm hoặc bán thành phẩm dược liệu. Các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới cũng có 2 cách để có được công nghệ chế biến dược liệu là tự phát minh và phát triển, hoặc nhập khẩu công nghệ. Ở công đoạn cuối cùng, các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới sử dụng thành phẩm hoặc bán thành phẩm dược liệu cho nhu cầu trong nước và để xuất khẩu. Tất cả đều bị tác động trực tiếp bởi chính trị thế giới.

Trước tiên, đề cập đến chuỗi cung ứng có thể bị tác động như thế nào bởi chính trị thế giới. Thiên tai và dịch bệnh có thể làm gián đoạn hoặc gây tổn hại cho chuỗi cung ứng toàn cầu về dược liệu. Có thể thấy, dịch bệnh COVID-19 hay xung đột giữa Nga và Ukraina đã làm xáo trộn, ngưng trệ chuỗi cung ứng toàn cầu. Thế giới bất an và bất ổn, quan hệ giữa các quốc gia không được suôn sẻ, trao đổi thương mại và hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ và viện trợ kỹ thuật giữa các quốc gia, đối tác với nhau trên thế giới không thể tốt đẹp.

Việc huy động vốn đầu tư từ bên ngoài để phát triển dược liệu, đa dạng hóa nguồn cung ứng dược liệu sẽ rất khó khăn; chuyển giao công nghệ và hỗ trợ kỹ thuật phục vụ cho việc chế biến dược liệu sẽ rất trắc trở; xuất nhập khẩu thành phẩm và bán thành phẩm dược liệu sẽ không được thuận lợi. Giá dược liệu tăng. Thời gian cung ứng dược liệu, chế biến dược liệu và xuất nhập khẩu dược liệu sẽ kéo dài.

Chính trị thế giới, vì thế, vừa có thể tạo điều kiện thuận lợi, vừa có thể tác động tiêu cực tới việc cung ứng, chế biến và sử dụng dược liệu trên thế giới. Cho nên, việc bảo đảm an ninh dược liệu mang ý nghĩa quan trọng, sống còn đối với mọi quốc gia và vùng lãnh thổ. Những khía cạnh liên quan đến dược liệu đều có thể trở thành điểm yếu, dễ bị tổn thương đối với các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Bảo đảm an ninh dược liệu phụ thuộc nhiều yếu tố

Các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới khác biệt nhau rất rõ rệt về sở hữu, tiếp cận nguồn cung ứng dược liệu và công nghệ, kỹ thuật chế biến dược liệu, cũng như về nhu cầu sử dụng dược liệu. Một quốc gia, vùng lãnh thổ bị các quốc gia khác trừng phạt, hay bao vây cấm vận vì nguyên do nào đó sẽ gặp khó khăn về cung ứng và chế biến dược liệu nếu như không tự chủ được về cung ứng dược liệu và về công nghệ, kỹ thuật chế biến dược liệu. Một quốc gia, vùng lãnh thổ hay khu vực có chiến tranh, hay nội chiến như Ukraina, hay khu vực Trung Đông hiện tại thì không thể có được những điều kiện bình thường, chứ chưa nói đến điều kiện thuận lợi để phát triển dược liệu, cung ứng dược liệu, hay xuất nhập khẩu dược liệu. Việc bảo đảm an ninh dược liệu, vì thế, không đơn thuần chỉ phụ thuộc vào năng lực thực tế của quốc gia, hay vùng lãnh thổ về chính sách, tài chính, điều kiện tự nhiên và công nghệ, mà còn phụ thuộc vào biến động của chính trị thế giới và chính trị an ninh thế giới, vào quan hệ giữa các quốc gia và vùng lãnh thổ với nhau.

Dược liệu có thể được khai thác trong thế giới tự nhiên nhưng về lâu dài cần phải được phát triển bằng đầu tư nuôi trồng. Kỹ thuật và công nghệ chế biến dược liệu cần không ngừng hiện đại hóa để dược liệu được chế biến hiệu quả, tiết kiệm, nhanh chóng hơn. Chỉ hợp tác và trợ giúp quốc tế mới giúp các quốc gia và vùng lãnh thổ giải quyết được ổn thỏa, lâu bền những vấn đề này, nhưng hợp tác và trợ giúp quốc tế lại phụ thuộc vào diễn biến của chính trị và chính trị an ninh thế giới, cũng như của quan hệ quốc tế.

Trong chính trị thế giới và quan hệ quốc tế, sự tùy thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ và đối tác luôn có tác động hai mặt của nó. Nó giúp đưa lại bước phát triển mang tính đột phá, nhưng đồng thời đưa lại khả năng dễ bị tổn thương hơn, rủi ro và tổn hại lớn khi sự tùy thuộc lẫn nhau ấy bị chính trị hóa và sử dụng làm công cụ để gây áp lực, gây khó dễ, hoặc chống phá nhau. Hệ lụy là bên có dược liệu không thể xuất khẩu được, trong khi bên cần dược liệu không thể nhập khẩu được. Các nhà đầu tư không sẵn sàng đầu tư vào phát triển dược liệu ở những vùng bất an và bất ổn. Không bảo đảm cung ứng dược liệu và chuỗi cung ứng dược liệu toàn cầu hoạt động không hiệu quả, nền công nghiệp dược và y tế ở nhiều nơi trên thế giới bị ảnh hưởng tiêu cực nghiêm trọng, khiến công ăn việc làm và thu nhập của người lao động trên lĩnh vực này bị sa sút.

Dược liệu có trong tự nhiên, được phát triển trong điều kiện tự nhiên được ví như “thực phẩm sạch” trong thế giới hiện đại. Con người ý thức ngày càng đầy đủ hơn về giá trị của loại “thực phẩm sạch” này, đặc biệt ở các quốc gia và vùng lãnh thổ ở phần phương Đông của Trái đất. Vì thế, vấn đề lớn đặt ra ở đây là bảo đảm an ninh dược liệu. Một trong những việc không thể không làm để bảo đảm an ninh dược liệu, vì nó có tác động rất quyết định tới việc bảo đảm an ninh dược liệu là tận dụng tác động tích cực của chính trị thế giới tới quá trình cung ứng, chế biến và sử dụng dược liệu, đồng thời hạn chế tối đa tác động tiêu cực của chính trị thế giới tới 3 công đoạn nói trên./.