Loài người đã được chứng kiến tình bạn vĩ đại và cảm động, có một không hai, giữa Mác và Ăng-ghen, đó cũng là một biểu tượng tuyệt vời về tình đồng chí giữa những người cộng sản.

Ở nước ta, trong suốt quá trình đấu tranh cách mạng, đã xuất hiện không biết bao nhiêu câu chuyện cảm động về tình đồng chí mà không sách vở nào có thể ghi hết được. Cùng hoạt động, cùng đấu tranh cho mục đích, lý tưởng của Đảng, những người cộng sản, những người cách mạng thương yêu nhau tha thiết, chân thành. Thương yêu nhau đến mức chăm sóc, lo lắng cho đồng chí hơn cả cho bản thân mình, “chết còn trút áo cho nhau”; chịu đòn tra tấn thay cho đồng chí; hút hỏa lực của địch về phía mình để giải vây đồng chí; sẵn sàng hy sinh cả tính mạng mình để chở che cho đồng chí... Đúng như lời một bài hát ca ngợi:

Sông biển nào rộng bằng tình đồng chí chúng ta

Núi non nào cao bằng tình đồng chí chúng ta!

Tình chúng ta đẹp hơn sông núi

Tình đồng chí sắt son một lòng!

Có người cho rằng, chỉ có trong hoàn cảnh đấu tranh cách mạng như trước đây mới có tình đồng chí thật sự sâu sắc, chân thành, bởi vì hồi đó khi thoát ly gia đình đi hoạt động cách mạng, người cộng sản không có gì hết ngoài tinh thần sẵn sàng chịu đựng gian khổ, hy sinh. Trong hoàn cảnh hoạt động bí mật, luôn luôn bị kẻ thù rình mò, khủng bố, dấn thân vào con đường cách mạng “là phải chịu tù đày, là gươm kề tận cổ, súng kề tai, là thân sống chỉ coi còn một nửa”, những người cộng sản nhất thiết phải thương yêu, đùm bọc lẫn nhau. Không như thế không thể nào trụ lại được. 

Trong những năm kháng chiến trường kỳ gian khổ, nhiều lắm gia tài riêng của mỗi người cũng vẻn vẹn chỉ có một chiếc ba lô, mọi sự đãi ngộ đều giống nhau tất cả, cho nên sống với nhau chan hòa, thoải mái lắm. Chứ còn ngày nay, Đảng ta đã trở thành người lãnh đạo chính quyền, các cán bộ, đảng viên phần đông đều có chức, có quyền, có tiêu chuẩn hưởng thụ, đãi ngộ khác nhau, mỗi người lại có một gia đình riêng, vì thế không còn tình thương yêu đồng chí như trước, do đó không còn có tình đồng chí (!). Điều khẳng định đó là hoàn toàn sai lầm.

Quả thật là trong hoàn cảnh đấu tranh bí mật trước khi giành được chính quyền, giữa những người cộng sản Việt Nam đã có tình đồng chí thắm thiết. Nhưng như thế không có nghĩa là từ khi giành được chính quyền, giữa những người cộng sản không còn tình đồng chí nữa, hoặc tình đồng chí đã phai nhạt. Khi đã giành được chính quyền cũng như khi chưa giành được chính quyền, mối tình đồng chí giữa những người cộng sản chân chính trước sau như một.

Tình đồng chí giữa những người cộng sản không phải là tình cảm bồng bột, nhất thời của những người cùng hội cùng thuyền. Tình đồng chí cũng không phải là sự thông cảm, cưu mang giữa những người có hoàn cảnh đau khổ, hoặc nghèo túng giống nhau. Cao hơn thế rất nhiều, tình đồng chí là tình bạn chiến đấu của những người chiến sĩ cách mạng giác ngộ lý tưởng cộng sản, có cùng chí hướng đấu tranh và được thử thách trong quá trình đấu tranh cách mạng. Nó tồn tại và phát triển qua tất cả các thời kỳ, và trở thành một trong những truyền thống quý báu của Đảng, là vật bảo đảm quan trọng cho sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, tạo ra sức mạnh vô địch của Đảng. 

Kẻ thù đã từng hết sức kinh ngạc, khâm phục và run sợ trước tình thương yêu đồng chí của những người cộng sản, cam chịu bất lực trước sức mạnh đoàn kết nhất trí của những người cộng sản. Đối xử với nhau theo tình đồng chí là một biểu hiện quan trọng thuộc về phẩm chất của người cộng sản, là tư cách, là lương tâm của người cộng sản, cũng như lòng nhân ái, vị tha, chiến đấu hy sinh vì nhân dân, vì cách mạng là đạo đức lớn nhất, cao nhất, quán xuyến suốt cuộc đời của người cộng sản. Không thể có một đảng viên cộng sản chân chính mà không có tình cảm sâu sắc, chân thành đối với đồng chí, hoặc chỉ thương yêu đồng chí lúc này, trong hoàn cảnh này, còn lúc khác, trong hoàn cảnh khác lại dửng dưng, nhạt nhẽo.

Trong giai đoạn Đảng lãnh đạo chính quyền xây dựng chủ nghĩa xã hội, chẳng những tình đồng chí của những người cộng sản không giảm sút, không mai một, mà trái lại, với những cơ sở chính trị, kinh tế và xã hội mới đã được thiết lập, nó càng có điều kiện vật chất và tinh thần nảy nở và phát triển mạnh mẽ, toàn diện và sâu sắc, bền chặt hơn. Cụ thể là, hiện nay, tình đồng chí của những người cộng sản là tình đoàn kết chiến đấu cho sự nghiệp xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. 

Những người cộng sản công tác ở cùng một lĩnh vực hoặc ở các lĩnh vực khác nhau, dù trẻ hay già, có cương vị công tác cao hay thấp, luôn luôn đoàn kết, hợp tác chặt chẽ với nhau, giúp đỡ lẫn nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ được phân công, phấn đấu thực hiện tốt các chủ trương, nghị quyết của Đảng. Ai cũng biết rằng, phấn đấu thực hiện tốt các chủ trương, nghị quyết của Đảng, phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân, là nhiệm vụ trung tâm, là lý do tồn tại của những người cộng sản, là tiêu chuẩn số một để đánh giá phẩm chất và năng lực của mỗi cán bộ, đảng viên. Tình đồng chí của những người cộng sản được xây dựng trên cơ sở có chung lý tưởng cách mạng và nhằm mục đích phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ cách mạng. Nó hoàn toàn không là quan hệ giữa các cá nhân; nó không dựa trên cơ sở tình cảm cá nhân tiểu tư sản.

Tình đồng chí giữa những người cộng sản được xây dựng trên cơ sở thế giới quan và nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa. Nó được xây dựng trên cơ sở những nguyên tắc tư tưởng và tổ chức của Đảng cộng sản.

Tình đồng chí của những người cộng sản là tình thương yêu trong sáng, chân thành, tôn trọng, quan tâm, thông cảm lẫn nhau, khiêm tốn, nhường nhịn nhau. Với thành quả của cách mạng, ngày nay, mỗi cán bộ, đảng viên đều có cương vị, nhiệm vụ công tác riêng, có gia đình và phải quan tâm đến gia đình, nhưng không phải vì thế mà không quan tâm đến các đồng chí của mình. Đạo đức truyền thống của nhân dân ta là “thương người như thể thương thân”, “lá lành đùm lá rách”, đối xử với nhau có nghĩa, có tình; ngày nay, với quan hệ xã hội mới, đạo đức đó được phát triển và nâng lên thành đạo đức “mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người”. 

Những người cộng sản lấy việc phấn đấu hy sinh cho hạnh phúc của nhân dân làm lẽ sống lại thoát ly đạo đức đó sao? Những người cộng sản yêu thương tha thiết nhân dân, gắn bó chặt chẽ với nhân dân, yêu thương, gắn bó với những người đồng chí của mình. Người cộng sản trong bất cứ hoàn cảnh nào, ở bất kỳ cương vị nào cũng luôn luôn thương yêu sâu sắc, chân thành đồng chí, thông cảm, nhường nhịn đồng chí, biết lấy niềm vui, hạnh phúc của đồng chí làm hạnh phúc của mình.

Sự yêu thương đồng chí của những người cộng sản không có nghĩa là bao che, tha thứ lỗi lầm, khuyết điểm của đồng chí mình; trái lại, người cộng sản thường xuyên giúp đỡ đồng chí mình giữ vững phẩm chất cách mạng và nâng cao không ngừng trình độ hiểu biết và năng lực công tác. Với vũ khí tự phê bình và phê bình, người cộng sản bình tĩnh soi xét kỹ mình, đồng thời thật sự chân thành chỉ ra cho đồng chí mình những khuyết điểm, thiếu sót với tình thương yêu đồng chí thật sự, để giúp đồng chí mình sửa chữa và tiến bộ, không đao to, búa lớn, dìm dập đồng chí, nhưng cũng không dung túng, bao che khuyết điểm của đồng chí mình. 

Nếu nể nang, né tránh, hoặc vì lý do nào đó mà không nghiêm khắc với khuyết điểm của đồng chí mình là làm hại đồng chí mình, đẩy đồng chí mình vào sự sa ngã và tội lỗi; như thế không phải là thương yêu đồng chí một cách đúng đắn. Trong điều kiện Đảng lãnh đạo chính quyền, cán bộ, đảng viên rất dễ mắc vào quan liêu, mệnh lệnh, xa rời thực tế, xa rời quần chúng (là những thứ làm xói mòn bản chất cách mạng của cán bộ, đảng viên thoái hóa, hư hỏng). Nếu những người cộng sản không sáng suốt, trung thực, không thẳng thắn vạch ra và giúp đỡ đồng chí mình sửa chữa những khuyết điểm, sai lầm thì làm sao có thể giúp đồng chí mình giữ được phẩm chất của người cộng sản?

Nói rằng ngày nay không có tình đồng chí hoặc tình đồng chí đã giảm sút là vô tình hay cố ý xuyên tạc bản chất của người cộng sản, biện hộ cho những hành vi đối xử thiếu tình đồng chí của một số cán bộ, đảng viên. Phải thừa nhận rằng, gần đây, trong Đảng ta có những hiện tượng cán bộ, đảng viên đối xử với nhau không theo tình đồng chí, xúc phạm sự thiêng liêng, cao đẹp của tình đồng chí. Một số người choáng ngợp trước lợi lộc, địa vị, bo bo giữ gìn và thu vén cá nhân, chẳng những không đoàn kết, hợp tác với đồng chí, không thương yêu, quan tâm đến đồng chí, mà còn kèn cựa, bon chen, tranh giành địa vị, quyền lợi với đồng chí. 

Có người đã từng vào tù, ra tội, đã từng đấu tranh bất khuất chống quân thù, đã từng hết lòng hết sức quan tâm chăm sóc đồng chí mình, nhưng ngày nay, trong hoàn cảnh Đảng lãnh đạo chính quyền, lại nảy sinh tư tưởng kèn cựa địa vị với đồng chí mình. Có người thấy đồng chí mình được giao những trách nhiệm cao hơn thì ăn không ngon, ngủ không yên, tìm mọi cách đả kích, hạ uy tín của đồng chí mình. 

Lại có người vì muốn giữ gìn hoặc mưu tính lợi ích cá nhân, có thái độ không thẳng thắn, trung thực, không dám đấu tranh chống những khuyết điểm, sai lầm của đồng chí mình, có khi còn kéo bè, kéo cánh, bênh che, dung túng cho nhau, làm cho việc thi hành kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước không nghiêm túc... Báo cáo chính trị của Ban chấp hành Trung ương Đảng tại Đại hội toàn quốc lần thứ IV của Đảng đã chỉ rõ: “Chính những thói tệ này - chứ không phải sự khác nhau nghiêm trọng gì về quan điểm, về chủ trương công tác - nhiều khi lại là nguyên nhân chủ yếu gây nên những tình trạng mất đoàn kết nơi này, nơi kia trong Đảng”.

Chúng ta nghiêm khắc phê phán và kiên quyết đấu tranh chống những hiện tượng không lành mạnh đó. Có như thế mới phát huy được truyền thống đoàn kết quý báu của Đảng ta. Giữa những người cộng sản chúng ta cần phải “có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau” như Hồ Chủ tịch đã ân cần căn dặn trong Di chúc của Người./.