Sức hút nhân tài chưa mạnh

Để bảo đảm tính hiệu quả trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết số 98 của Quốc hội, giúp Thành phố Hồ Chí Minh phát huy mạnh mẽ vai trò đầu tàu kinh tế của đất nước, đòi hỏi phải chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. 

Đó cũng là đội ngũ nhân lực khoa học - công nghệ, các chuyên gia, tổng công trình sư, kỹ sư đầu ngành, công nhân có tay nghề cao, có trình độ chuyên môn - kỹ thuật tương đương với các nước tiên tiến trong khu vực, có đủ năng lực nghiên cứu, tiếp nhận chuyển giao và đề xuất những giải pháp khoa học - công nghệ để giải quyết những vấn đề cơ bản trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. 

Đó là đội ngũ doanh nhân có khả năng tổ chức, quản lý doanh nghiệp theo hướng hiện đại để tăng khả năng cạnh tranh; là đội ngũ cán bộ, giáo viên có năng lực đào tạo nguồn nhân lực tiên tiến, hiện đại, đa dạng...

Tuy nhiên, thời gian qua, bên cạnh những thành tựu đạt được trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, Thành phố còn một số tồn tại, hạn chế trong việc phát huy vai trò của đội ngũ trí thức, thu hút nhân tài. Cụ thể là một số cơ chế, chính sách thu hút nhân tài vẫn chưa phù hợp, nhất là về thu nhập, điều kiện làm việc. 

Điển hình, ngày 21-11-2014, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ra Quyết định số 5715/QĐ-UBND, về “Ban hành quy chế thực hiện thí điểm một số chính sách thu hút chuyên gia khoa học và công nghệ vào làm việc tại 4 đơn vị: khu công nghệ cao, khu nông nghiệp công nghệ cao, viện khoa học - công nghệ tính toán và trung tâm công nghệ sinh học”. 

Sau 5 năm thực hiện, Thành phố chỉ thu hút được 19 nhà khoa học về làm việc, nhưng sau đó 14 người rời đi... Nguyên nhân là do quy trình tuyển dụng nhân tài còn nhiều điều kiện, thủ tục gây khó; quá trình tuyển dụng khá phức tạp qua nhiều giai đoạn, làm nhiều nhân tài nản lòng. Bên cạnh đó, một số chính sách của Nhà nước, Thành phố liên quan đến thu hút nhân tài, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực chưa đồng bộ nên khó giữ chân và thu hút được nhân tài.

Giải pháp phát huy vai trò của đội ngũ trí thức, nhân tài

Nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao

Với quan điểm đầu tư xây dựng đội ngũ trí thức là đầu tư cho phát triển bền vững, Thành phố Hồ Chí Minh cần tiếp tục nghiên cứu, đề xuất những chính sách đặc thù để tăng nguồn lực đầu tư cho việc đào tạo, bồi dưỡng, thu hút và giữ chân nhân tài; xây dựng và ban hành chiến lược về phát triển đội ngũ trí thức. 

Để có nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu thực hiện Nghị quyết số 98, Thành phố cần có những cơ chế, chính sách mới nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo của các cơ sở giáo dục trên địa bàn.

Về chương trình đào tạo, yêu cầu hàng đầu là chú trọng trau dồi kỹ năng thực hành, tránh tình trạng giỏi lý thuyết nhưng kém thực hành. Đặc biệt, cần chú ý đến công việc mà lực lượng lao động trẻ sẽ làm sau khi ra trường để có chương trình đào tạo phù hợp, sát thực tế; giúp lực lượng này tự tin, làm việc có hiệu quả hơn trong các đơn vị, doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Có chính sách hợp lý để giữ chân và thu hút nhân tài

Bên cạnh nâng cao chất lượng đào tạo, Thành phố cần rà soát, cải tiến cơ chế, chính sách để giữ chân người tài ở lại và thu hút nhân tài ở các nơi khác đến. Trong cơ chế thị trường, cạnh tranh nguồn nhân lực chất lượng cao là điều tất yếu. 

Vì vậy, các chế độ đãi ngộ cần được triển khai theo hướng tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho các chuyên gia giỏi, nhân tài an tâm làm việc, cống hiến, chứ không chỉ đơn thuần tập trung vào thu nhập. 

Ngoài chế độ vật chất, Thành phố cần có cơ chế ghi nhận sự đóng góp, tưởng thưởng, tạo môi trường làm việc tốt cho đội ngũ chuyên gia giỏi, nhân tài.

Thành phố cũng nên tận dụng, khai thác nguồn nhân lực chất lượng cao là đội ngũ giảng viên, sinh viên, cựu sinh viên của các trường đại học, cao đẳng đã và đang học ở nước ngoài thông qua chính sách hỗ trợ về tài chính, trao đổi kiến thức, kết nối với giảng viên, sinh viên, cựu sinh viên các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn đang theo học ở nước ngoài; xây dựng các chuyên đề hội thảo, tọa đàm nhằm thu hút ý kiến đóng góp của các giảng viên đã và đang học ở nước ngoài về các ý tưởng liên quan đến sự phát triển của Thành phố.

Tôn trọng ý kiến tham vấn, phản biện, đóng góp của đội ngũ trí thức

Đội ngũ trí thức là lực lượng tiên phong trong việc nghiên cứu, tổng kết thực tiễn để cung cấp những luận cứ khoa học khách quan, đề xuất hệ thống lý luận khoa học sát thực, tham mưu định hướng chiến lược cho Đảng, Nhà nước trong hoạch định đường lối, chiến lược phát triển đất nước và Thành phố. 

Đây cũng là đội ngũ trực tiếp tham gia phản biện, đóng góp ý kiến về các chủ trương, chính sách, chương trình phát triển đất nước.

Đội ngũ trí thức còn tham gia vào công tác lãnh đạo, quản lý, điều hành, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng; hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước. 

Vì thế, Thành phố Hồ Chí Minh cần tôn trọng, tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho đội ngũ trí thức tham vấn, phản biện, đóng góp trong xây dựng, hoàn thiện chủ trương, chính sách.

Có cơ chế bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới, sáng tạo vì lợi ích chung

Muốn vậy, cần cụ thể hóa một cách rõ ràng về nội hàm thế nào là “đổi mới, sáng tạo”, những nội dung nào là vì lợi ích chung,... để xây dựng cơ chế bảo vệ cho phù hợp. 

Bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới, sáng tạo vì lợi ích chung gắn với xây dựng cơ chế, chính sách mới để đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng hợp lý, hiệu quả đội ngũ trí thức ở Thành phố là vấn đề rất quan trọng, hướng đến mục tiêu mà Nghị quyết số 31-NQ/TW, ngày 30-12-2022, của Bộ Chính trị, “Về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” đã đề ra là đến năm 2030 “Thành phố Hồ Chí Minh trở thành thành phố văn minh, hiện đại, nghĩa tình, năng động sáng tạo, có nguồn nhân lực chất lượng cao; là thành phố dịch vụ - công nghiệp hiện đại, đầu tàu về kinh tế số, xã hội số, trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, văn hóa, giáo dục, khoa học - công nghệ của cả nước”./.