Nền nông nghiệp nổi danh và cơ hội ở Đông Nam Á

Viện Tony Blair về Thay đổi toàn cầu đã lưu ý trong một báo cáo năm 2019 rằng Israel đang cố gắng trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về quản lý nước và nông nghiệp, trong điều kiện 2/3 diện tích đất của họ là đất bán khô cằn hoặc kém chất lượng. Nông nghiệp Israel nổi danh nhờ đạt những thành tựu đáng kể, như sản xuất 300 tấn cà chua trên mỗi héc-ta, cao hơn nhiều so với mức trung bình 50 tấn trên toàn thế giới; đi đầu trong việc xử lý sau thu hoạch đối với cây trồng, chỉ ghi nhận 0,5% thất thoát ngũ cốc trong kho, so với 20% trên toàn cầu - báo cáo cho biết.

Trong lĩnh vực nông nghiệp thông minh (nông nghiệp có ứng dụng các phương tiện công nghệ hiện đại, như GPS - hệ thống định vị toàn cầu, dữ liệu lớn - Big Data, cảm biến theo dõi canh tác,... để tăng năng suất ở mức cao nhất và bền vững), Israel nằm trong top 5 thị trường lớn nhất thế giới, cùng nhóm với Canada, Trung Quốc, Đức, Mỹ. Mặc dù là nước có điều kiện tự nhiên khó khăn với nông nghiệp, nhưng trong nhiều năm, nông nghiệp Israel vẫn đạt giá trị xuất khẩu trên 2 tỷ USD. Kết quả này đạt được nhờ phần đóng góp rất lớn từ những công nghệ nổi tiếng như tưới nhỏ giọt, hoặc cải tạo đất với các hợp chất hữu cơ. Israel cũng rất tích cực xuất khẩu công nghệ nông nghiệp và hợp tác với các nước.

Theo ông Sagi Karni - Đại sứ Israel tại Singapore - Israel có khoảng 600 công ty nông nghiệp và công nghệ thực phẩm, trong đó có nhiều công ty có khả năng tinh chỉnh các giải pháp để phù hợp với điều kiện canh tác bên ngoài đất nước. Khi Đông Nam Á phải vật lộn với các mối đe dọa về an ninh lương thực do biến đổi khí hậu và gián đoạn nguồn cung do đại dịch COVID-19, công nghệ và kinh nghiệm của Israel về nông nghiệp càng được chú ý. Với hơn 100 triệu héc-ta đất nông nghiệp, một số quốc gia ASEAN là những nhà sản xuất, cung cấp và xuất khẩu lớn các loại cây trồng và ngũ cốc, đặc biệt là gạo, theo Viện Nghiên cứu kinh tế ASEAN và Đông Á. Tuy vai trò rất lớn, nhưng nông nghiệp và thực phẩm lại là một trong những lĩnh vực dễ bị tổn thương nhất bởi sự bùng phát của COVID-19, do các biện pháp ngăn chặn tác động của đại dịch thường ảnh hưởng đến việc tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp cả trong và ngoài nước.

Tiến sâu vào Đông Nam Á

Israel, với vị thế dẫn đầu thế giới về công nghệ nông nghiệp, đang tiến sâu vào các cộng đồng nông dân ở Đông Nam Á thông qua những chương trình nông nghiệp song phương. Các công ty Israel rất tích cực tìm kiếm cơ hội ở Đông Nam Á. Israel vừa khai trương cơ sở nhà kính thứ hai tại tỉnh Petchburi, Thái Lan, vào tháng 10-2021. Họ đã lắp đặt nhà kính đầu tiên tại nước này vào năm 2018 để làm nơi trình diễn công nghệ cho nông dân. Dự án bao gồm hệ thống tưới và phun nước của Israel được thiết kế để sản xuất nông nghiệp hiệu quả và bền vững, có sự tham gia của các chuyên gia Israel trong vai trò giúp đỡ nông dân Thái Lan áp dụng công nghệ vào trồng trọt.

Netafim - một nhà cung cấp thiết bị tưới tiêu công nghệ - đang mở rộng thị phần của mình trong lĩnh vực phân phối thiết bị ở Việt Nam, Philippines, Singapore, Malaysia và Indonesia. Giám đốc điều hành Gabriel Miodownik cho biết: “chúng tôi làm việc với nông dân, một số hợp tác xã lớn nhất và các nhà đầu tư tư nhân trên khắp Campuchia, Philippines, Indonesia và Việt Nam để cung cấp cho họ các giải pháp hiện đại hóa trang trại, giúp cải thiện năng suất đồng thời giảm chi phí hoạt động”. Tại đảo Mindanao của Philippines - một trung tâm sản xuất chuối - công nghệ của Israel đã tạo ra tác động trong suốt 30 năm qua. Ông cho biết, khoảng 60% đất đai thuộc sở hữu của các nhà xuất khẩu và các tập đoàn lớn đã được hưởng lợi từ các hệ thống tưới nhỏ giọt hoặc tưới phun mini do các công ty Israel cung cấp, giúp duy trì sản xuất ổn định bất kể biến đổi khí hậu và kiểu mưa. Công nghệ tưới nhỏ giọt làm tăng năng suất từ 20% đến 30%, đồng thời cải thiện và ổn định chất lượng cũng như kích thước của năng suất cây trồng. Miodownik nói: “ASEAN là một trong những khu vực nông nghiệp có năng suất cao nhất trên toàn cầu và việc triển khai các giải pháp công nghệ nông nghiệp như tưới nhỏ giọt đang thúc đẩy thị trường này phát triển”.

Ở Singapore - nơi có nhiều điểm tương đồng với Israel như thiếu tài nguyên nông nghiệp, khan hiếm nước - sự thâm nhập của công nghệ Israel càng rõ rệt. “Israel đang cung cấp công nghệ, có thể là hệ thống tưới nhỏ giọt, hệ thống tạo thẩm thấu ngược, sử dụng nước hiệu quả hơn, ít phụ thuộc vào năng lượng hơn”, Đại sứ Israel tại Singapore Sagi Karni cho biết. Bằng xuất khẩu công nghệ nông nghiệp, sự hiện diện của Israel đang ngày càng tăng ngay cả trong một xã hội phi nông nghiệp như Singapore. Công nghệ nông nghiệp là lĩnh vực trọng tâm của Quỹ Nghiên cứu và Phát triển công nghiệp Singapore - Israel, với tài trợ lên đến 1 triệu USD cho các dự án. Tháng 12-2021, Rivulis - công ty công nghệ tưới tiêu vi mô của Israel - thông báo họ đã nhận được sự chấp thuận để nhà đầu tư nhà nước Singapore Temasek mua lại 85% cổ phần. Richard Klapholz - Giám đốc điều hành Rivulis - cho biết: “các công nghệ bền vững với môi trường, hiệu quả, chẳng hạn như tưới vi mô, là cần thiết để giải quyết toàn diện các thách thức về an ninh nước và lương thực toàn cầu”.

Theo đại sứ Karni, bên cạnh xuất khẩu công nghệ, Israel còn cung cấp dịch vụ đào tạo. Đây là mảng gắn liền với công nghệ, bởi nếu không đào tạo về công nghệ mới liên quan đến nông nghiệp, các khách hàng sẽ khó làm chủ và triển khai công nghệ, cũng như sử dụng và bảo trì thiết bị đúng cách, mang lại hiệu quả như mong đợi. Ông Karni cho biết: “chúng tôi nhận sinh viên và nhân viên trong ngành đến Israel để đào tạo. Riêng Bộ Ngoại giao của chúng tôi điều hành 3 trung tâm đào tạo. Chúng tôi đã có sinh viên đến từ Việt Nam, Indonesia và Timor Leste. Nhân viên và sinh viên được đào tạo về cách hiểu và vận hành công nghệ nông nghiệp của Israel trong khoảng 2 đến 3 tuần hoặc thậm chí vài tháng”.

Cái giá của công nghệ

Một xu hướng đang nổi lên rõ rệt trong ngành nông nghiệp thuộc về công nghệ thực phẩm, nhất là lĩnh vực các sản phẩm thay thế protein. Các sản phẩm thay thế protein về cơ bản nhằm cung cấp protein dinh dưỡng có nguồn gốc thực vật hoặc thịt nuôi (thịt được nuôi trong phòng thí nghiệm). Lĩnh vực này còn đang ở giai đoạn đầu tư, do đó, cần phải chờ đến khi quy mô thị trường đủ lớn, các công ty mới có lợi nhuận. Với giá sản phẩm còn đắt đỏ, rất khó để người tiêu dùng Đông Nam Á chấp nhận sản phẩm thay thế protein, trong khi mua thịt ở chợ rẻ hơn nhiều. Nhưng theo ông Karni, các công ty trong lĩnh vực này đều đang lạc quan. Các nhà hoạch định chính sách và nhà đầu tư đều tin rằng đó là khoản đầu tư tốt.

Thái Lan và Việt Nam đã có các công ty sản xuất các sản phẩm thay thế protein. Còn với Singapore, để đạt mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực và cung cấp 30% lượng lương thực của cả nước vào năm 2030, họ cần áp dụng 3 giải pháp: thuỷ canh, sản phẩm thay thế protein, nông nghiệp đô thị thông minh. Hai công ty Israel đang nghiên cứu sản phẩm thay thế protein có kế hoạch bắt đầu sản xuất tại Singapore vào đầu năm 2022. Tiềm năng phát triển của công nghệ nông nghiệp ở Đông Nam Á là rõ ràng. Vấn đề chính chỉ còn là chi phí áp dụng công nghệ đắt đỏ ở một khu vực mà nông dân sống dựa vào sức lao động rẻ là chính. “Vấn đề là cố gắng tìm ra giải pháp hiệu quả về mặt kinh tế”, Đại sứ Karni nhận xét. “Rõ ràng, một quốc gia có thể áp dụng công nghệ đắt tiền hơn vì thị trường... cao hơn. Còn ở một số quốc gia có nền kinh tế không phù hợp với công nghệ đắt tiền, họ sẽ phải xem xét các công nghệ hoặc giải pháp khác”. Ít nhất, các công ty Israel đã nhìn thấy vấn đề, và đang tìm cách việc giảm chi phí cho các giải pháp của họ./.