23/11/2024 | 15:15 GMT+7 | Điện thoại: 034 39429756 | Email: hososukien@gmail.com

Áp dụng các công nghệ mới, nhà báo có bị thay thế?

Nguyễn Trí Dũng
Áp dụng các công nghệ mới, nhà báo có bị thay thế? Trụ sở tòa soạn Thời báo New York ở thành phố New York (Mỹ)_Ảnh: AFP/TTXVN
Trên thế giới, việc ứng dụng các công nghệ mới trong quy trình sản xuất sản phẩm báo chí đã được tiến hành và đạt những kết quả khả quan. Không ít người quan ngại rằng, công nghệ sẽ thay thế nhà báo trong tương lai không xa. Tuy nhiên, điều này không thể diễn ra trong ngày một, ngày hai...

Google đang phát triển một công cụ được biết đến trong nội bộ là Genesis - một sản phẩm sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) - có thể thu thập thông tin và tạo ra các bài báo. Google đã giới thiệu sản phẩm này cho các công ty tin tức như The New York Times, The Washington Post và chủ sở hữu của The Wall Street Journal, News Corp. 

Google coi đây là trợ lý cá nhân cho các nhà báo, tự động hóa một số tác vụ để giải phóng thời gian cho những tác vụ khác và là công nghệ có trách nhiệm có thể giúp ngành xuất bản tránh xa những cạm bẫy do AI tạo ra.

Jenn Crider - phát ngôn viên của Google - cho biết, “khi hợp tác với các nhà xuất bản tin tức, đặc biệt là các nhà xuất bản nhỏ hơn, chúng tôi đang trong giai đoạn đầu khám phá các ý tưởng có khả năng cung cấp AI để hỗ trợ các nhà báo trong công việc. Nói một cách đơn giản, những công cụ này không nhằm mục đích và không thể thay thế vai trò thiết yếu của các nhà báo trong việc đưa tin, tạo và kiểm tra thực tế các bài viết của họ”. 

Thay vào đó, chúng có thể cung cấp các tùy chọn cho tiêu đề và các phong cách viết khác. Người phát ngôn của News Corp cho biết: “chúng tôi có mối quan hệ tuyệt vời với Google và chúng tôi đánh giá cao cam kết lâu dài của Sundar Pichai (Tổng giám đốc của Google Inc) đối với báo chí”. Tờ The New York Times, The Washington Post từ chối bình luận khi nhắc tới vấn đề này.

Các hãng tin tức trên thế giới đang vật lộn với việc có nên sử dụng các công cụ AI trong phòng tin tức của họ hay không. The Times, NPR và Insider đã thông báo cho nhân viên rằng họ có ý định khám phá các ứng dụng tiềm năng của AI để xem cách thức ứng dụng có trách nhiệm vào lĩnh vực tin tức có rủi ro cao, nơi mà từng giây đều quan trọng và độ chính xác là tối quan trọng. Tuy vậy, công cụ mới của Google chắc chắn sẽ gây ra sự lo lắng tới các nhà báo đã tự viết bài báo của mình trong nhiều thập niên qua.

Một số hãng tin tức, bao gồm AP (Mỹ), từ lâu đã sử dụng AI để tạo ra các bài báo, nhưng còn rất hạn chế so với các bài viết do các nhà báo tạo ra. Trí tuệ nhân tạo có thể thay đổi điều đó, cho phép người dùng tạo ra các bài viết trên quy mô rộng hơn. Tuy nhiên, nếu không được biên tập và kiểm tra cẩn thận, các bài viết này có thể lan truyền thông tin sai lệch và ảnh hưởng đến cách mọi người nhìn nhận các câu chuyện viết theo cách truyền thống.

Jeff Jarvis - một giáo sư báo chí và nhà phân tích truyền thông của Mỹ - tin rằng công cụ mới của Google có cả ưu điểm và nhược điểm. “Nếu công nghệ này có thể cung cấp thông tin một cách đáng tin cậy, các nhà báo nên sử dụng, nếu các nhà báo và tổ chức tin tức sử dụng sai mục đích công cụ này về các chủ đề đòi hỏi sự tinh tế và hiểu biết về văn hóa thì điều này không chỉ có thể làm tổn hại đến uy tín của công cụ mà còn của các tổ chức tin tức sử dụng nó”, ông nói.

Trong khi Google đã có những bước đi chóng mặt để phát triển và triển khai AI tạo sinh, công nghệ này cũng đặt ra một số thách thức cho “gã khổng lồ” quảng cáo. Google, theo truyền thống, đã biên tập thông tin và gửi đến các trang web của nhà xuất bản để đọc thêm, các công cụ như chatbot của họ, đưa ra các khẳng định thực tế đôi khi không chính xác và không gửi lưu lượng truy cập đến các nguồn có thẩm quyền hơn, chẳng hạn như các nhà xuất bản tin tức. 

Công nghệ này đã được giới thiệu khi các chính phủ trên khắp thế giới kêu gọi Google cung cấp cho các hãng tin một phần lớn hơn trong doanh thu quảng cáo của mình. Sau khi Chính phủ Australia cố gắng buộc Google đàm phán với các nhà xuất bản về khoản thanh toán vào năm 2021, công ty đã xây dựng thêm nhiều quan hệ đối tác với các tổ chức tin tức ở nhiều quốc gia khác nhau, theo chương trình News Showcase của mình. 

Các nhà xuất bản và những người sáng tạo nội dung khác đã chỉ trích Google và các công ty AI lớn khác vì đã sử dụng bài viết và bài đăng của họ trong hàng thập niên để giúp đào tạo các hệ thống AI này mà không trả tiền cho các nhà xuất bản. Các tổ chức tin tức bao gồm NBC News và The Times đã có lập trường phản đối việc AI thu thập dữ liệu của họ mà không được phép.

Khi xã hội phát triển, báo chí cũng phát triển. Việc gửi thông tin, các bài báo ra toàn cầu trước đây đã từng là một điều khó khăn và đầy thử thách. Ngành hàng không giúp các phóng viên có thể theo dõi các sự kiện quốc tế dễ dàng hơn. Internet giúp tạo ra các báo cáo nhanh hơn và truyền đạt tin tức gần như ngay khi chúng xảy ra. 

Kết quả là, giờ đây khi tất cả chúng ta (hoặc hầu hết) đều có những chiếc máy ảnh nhỏ có độ phân giải cao trong túi, với những chiếc micro và ứng dụng khá mạnh mẽ cho phép chúng ta biên tập mà không cần phải ngồi trước máy tính, báo chí đang có một bước ngoặt mới. Báo chí di động được đưa vào chương trình giảng dạy của nhiều trường báo chí.

Báo chí di động cũng đòi hỏi sự nghiêm ngặt tương tự như báo chí truyền thống. Bạn phải bảo đảm rằng bạn có thông tin đúng, sử dụng các mối quan hệ của mình, đi và xem các nhân vật chính khác nhau trong một tình huống chứ không chỉ một phía...

Vào thời điểm mà hầu hết mọi người tham khảo tin tức nhiều hơn qua mạng xã hội, lĩnh vực đưa tin từ thiết bị di động cần được các nhà báo sử dụng. Người dân đã sử dụng chúng để ghi lại các sự kiện; về lý thuyết, việc đưa các chuyên gia đến hiện trường sẽ làm giảm khả năng đưa tin sai lệch, đồng thời bám sát hơn vào sự thật. 

Các phương tiện truyền thông cũng nên tận dụng cách tiếp cận này, không cần thêm những chiếc xe tải phát sóng đắt tiền khó có thể rời khỏi mạng lưới đường bộ. Thiết bị di động dễ mang theo và có thể được lấy ra ngay khi nhà báo phát hiện ra một hiện tượng thú vị. 

Sự khác biệt giữa người tự quay phim và chuyên gia tin tức là chuyên gia biết cách truyền tải các yếu tố khác nhau để trả lời 5 câu hỏi đằng sau mỗi bản tin: cái gì, ai, ở đâu, khi nào và tại sao.

Tuy nhiên, ngành kinh doanh tin tức vẫn chưa chào đón cách làm mới này. Họ vẫn còn hoài nghi về cách chấp nhận loại hình báo chí này và làm cho nó có chất lượng và vượt xa nhiều chương trình phát sóng mà những người không chuyên làm trực tuyến. 

Họ tự hỏi làm sao để xóa bỏ ấn tượng về sự nghiệp dư, mặc dù các công cụ liên tục được cải thiện về chất lượng hình ảnh và âm thanh. Chưa kể đến tất cả các công cụ được thiết kế để hỗ trợ thu âm qua điện thoại (micro, phần mềm). Họ cũng muốn cẩn thận về các vấn đề đạo đức. 

Nhiều quốc gia có bản quyền hình ảnh, theo đó cá nhân không được phép phát sóng hình ảnh của mình trừ khi họ đồng ý. Ngoài ra còn có nguy cơ đưa tin vội vã, hy sinh chiều sâu và chất lượng thông tin để đổi lấy tốc độ. Tất nhiên, đây là những vấn đề quan trọng và cần được cân nhắc cẩn thận để tránh góp phần lan truyền thông tin sai lệch./.

Chuyên mục: Bên lề sự kiện